Geografia współczesnego świata

obowiązkowe

Celem przedmiotu jest ukazanie, bardzo szerokiej w przypadku geografii, panoramy podejmowanych przez geografów problemów badawczych. Dodatkowo w ramach przedmiotu jest ukazane spektrum zainteresowań badawczych pracowników dydaktycznych Wydziału Geografii i Studiów Regionalnych, co może oznaczać możliwość włączenia się w badania i lepsze zorientowanie się przy wyborze przyszłych opiekunów prac magisterskich.

w sali

Geografia współczesnego świata jest przedmiotem porządkującym wiedzę zdobytą podczas dwóch lat studiów licencjackich na kierunku GEOGRAFIA. Są to wykłady prowadzone przez kilka osób – wykładowców z naszego Wydziału Geografii i Studiów Regionalnych UW. Każdy z wykładowców poprowadzi jeden lub dwa wykłady obejmujące wycinek geograficznej rzeczywistości, jeden z aktualnych problemów współczesnego świata. Są one ilustracją aktualnych zainteresowań badawczych pracowników WGiSR UW. Wykłady mogą dostarczyć inspiracji do przyszłych badań dokonywanych w ramach prac magisterskich.

Geografia współczesnego świata jest przedmiotem syntetyzującym wiedzę zdobytą podczas dwóch lat studiów licencjackich na kierunku GEOGRAFIA. Jest to seria uporządkowanych tematycznie (w miarę możliwości) wykładów, prowadzonych przez kilku wykładowców z naszego Wydziału Geografii i Studiów Regionalnych UW, reprezentujących wąskie ukierunkowane zainteresowania w szerszej perspektywie. Każdy z wykładowców poprowadzi jeden lub dwa wykłady obejmujące wycinek geograficznej rzeczywistości, jeden z aktualnych problemów współczesnego świata. Taki wybór tematów może dostarczyć inspiracji do przyszłych badań dokonywanych w ramach prac magisterskich.

Tematy wykładów (kolejność może ulec zmianie):

1. Nierówności społeczne w państwach i miastach świata.

Polaryzacja społeczna państw i segregacja społeczna miast na świecie – uwarunkowania, skale i dynamika zmian.

2. Badania biograficzne i zwrot ku mobilności, czyli o nowych perspektywach w badaniach nad mobilnością.

Specyfika badań biograficznych w ramach geografii. Jak zwrot ku mobilności zmienił podejście w badaniach nad zachowaniami przestrzennymi. Jak obie te perspektywy można połączyć.

3. Problematyka transgranicznego przemieszczania odpadów niebezpiecznych na świecie.

Kraje wysyłające i przyjmujące odpady niebezpieczne. Uwarunkowania prawne i główne trasy przesyłu odpadów.

4. Globalne zagrożenia środowiskowe – wybrane problemy.

Zanieczyszczenia oceanów (typy zanieczyszczeń, drogi krążenia i akumulacji odpadów, odpady plastikowe, zagrożenia dla środowiska). Gatunki inwazyjne (definicje, rozmieszczenie, drogi rozprzestrzeniania, przykłady). Fragmentacja siedlisk (skala zjawiska, przyczyny i skutki fragmentacji). Handel dzikimi zwierzętami lub fragmentami ich ciał.

5. Geografia mediów i komunikacji.

W czasie wykładu zostanie omówione co kryje się pod pojęciem geografii mediów i komunikacji oraz przykłady tematów podejmowanych przez geografów.

6. Wielolokalność mieszkaniowa i jej znaczenie dla zrównoważonej gospodarki przestrzennej.

Wykład ma na celu zapoznać studentów ze współczesnymi badaniami nad wielolokalnym zamieszkiwaniem. Szczególny nacisk zostanie położony na kwestie zmian zachowań mieszkaniowych wraz ze wzrostem mobilności mieszkańców oraz potencjalnego wpływu wielolokalnych praktyk na zrównoważoną gospodarkę przestrzenną.

7. Nielegalne, nieraportowane, nieuregulowane (NNN) połowy - współczesne trendy, uwarunkowania, nowoczesne metody pomiarów, zróżnicowanie przestrzenne na świecie, aktualne osiągnięcia w zapobieganiu i eliminowaniu.

8. Greenpoint i Jackowo (USA) w kontekście transoceanicznych ruchów migracyjnych.

Stany Zjednoczone to państwo, na którego początki i funkcjonowanie niebagatelny wpływ miały wielkie ruchy migracyjne. Na zajęciach studenci poznają genezę i aktualną sytuację Polonii w Stanach Zjednoczonych w kontekście mobilności społecznej między Europą i Stanami Zjednoczonymi, począwszy od XIX stulecia.

9. Make my country great again. Zmiany granic w Europie Środkowo-Wschodniej w XX w. na tle procesów polityczno-społecznych.

Wydarzenia polityczne XX w. powodowały regularne i daleko idące zmiany granic państwowych, których reperkusje trwają do dzisiaj. Na wykładzie studenci dowiedzą się, które wydarzenia miały największy wpływ na zmiany granic w dwudziestowiecznej Europie Środkowo-Wschodniej m.in. na przykładzie koncepcji Wielkich Węgier i Wielkiej Rumunii oraz jak pamięć o tych wydarzeniach kształtuje dzisiaj politykę historyczną tych państw.

10. Trudne dziedzictwo kulturowe

Podczas wykładu zostanie wprowadzone i omówione na przykładach pojęcie „trudnego dziedzictwa”, odnoszące się do obiektów budzących kontrowersje, niejednoznacznych w ocenie lub powiązanych z doświadczeniem traumy.

11. Krajobrazy winiarskie Europy jak przykład krajobrazów kulturowych.

12. Śladami wojny. Sarajewo trzy dekady później.

Wykład stanowić będzie prezentację autorskiego i zgromadzonego materiału fotograficznego oraz omówienie śladów konfliktu balkańskiego z lat 1991-1995 w krajobrazie współczesnego Sarajewa. Analiza znaczących elementów przestrzeni miejskiej i skupionych wokół nich narracji umieszczona zostanie w kontekście zagadnień teoretycznych z zakresu geografii pamięci i antropologii przestrzeni.

13. Geografie rodzinnych pamięci: fenomen poszukiwań genealogicznych na terytoriach dawnej Rzeczpospolitej.

Wykład obejmować będzie wybrane wątki z badań poświęconych fenomenowi amatorskich poszukiwań genealogicznych prowadzonych przez Polaków na terytoriach należących przed 1945 rokiem do Rzeczpospolitej, z naciskiem na tereny współczesnej Litwy i Białorusi. W tle omówione zostaną związki między pamięcią i geografią w aspekcie konstruowania historii rodzinnych.

14. Ekstremalne procesy geomorfologiczne i geoekologiczne w warunkach zmieniającego się klimatu – wybrane problemy.

Przyczyny i skutki ekstremalnych zdarzeń geomorfologicznych i geoekologicznych w różnych strefach klimatycznych i typach rzeźby terenu oraz ich znaczenie dla działalności człowieka.

15. Powodzie i susze jako efekt zmian klimatu.

W trakcie zajęć przedstawione zostaną główne obszary na świecie, które w największym stopniu dotknięte zostaną zjawiskami powodzi i suszy. Omówione zostaną przyczyny i skutki tych zjawisk na wybranych przykładach państw i regionów na świecie.

W ramach ćwiczeń studenci samodzielnie szukają, opracowują i prezentują w formie podcastu tematy związane ze współczesnymi zjawiskami i procesami geograficznymi, zgodnie ze swoimi zainteresowaniami. Szczególny nacisk kładziony jest na pozyskiwanie wiarygodnych źródeł informacji, kreatywność i współpracę w grupie.

Szacowany czas związany z wkładem studenta w osiągniecie zdefiniowanych efektów wynosi 30 godzin wykładów (wraz z zaliczeniem) (1 ECTS), około 25 godzin pracy indywidualnej (1 ECTS), związanej z zapoznaniem się z literaturą lub innymi materiałami, konsultacjami i przygotowaniem do zaliczenia pisemnego oraz dla ćwiczeń (1 ECTS): 15 godzin zajęć i około 10 godzin pracy indywidualnej studenta: samodzielne poszukiwanie źródeł informacji, zapoznanie się z materiałami, przygotowywanie pracy zaliczeniowej i przygotowanie się do zaliczenia.

Literatura zalecana jest podawana przez prowadzących zajęcia przed lub w trakcie każdego z prowadzonych wykładów.

Efekty uczenia się: K_W01, K_W02, K_W03, K_W05, K_U01, K_U02, K_U07, K_U08, K_U09, K_U10, K_U12, K_K01, K_K03, K_K05

Student zna główne kierunki badawcze i osiągnięcia współczesnej geografii oraz związki między dyscyplinami nauk przyrodniczych i społecznych, złożone procesy przyrodnicze, złożone procesy społeczne, polityczne i kulturowe w społecznościach terytorialnych, koncepcje geograficzne wyjaśniające zróżnicowanie zjawisk i procesów na powierzchni Ziemi.

Student potrafi wykorzystać wiedzę teoretyczną do opisu i rozwiązania problemu badawczego, wybrać i zastosować optymalne metody pozyskiwania, analizy i prezentacji danych przestrzennych, w tym zaawansowanych technik informacyjno-komunikacyjnych, wykorzystywać krytycznie literaturę naukową i inne źródła także w języku obcym, zaprezentować wyniki badań i poprowadzić debatę, przekazać wiedzę geograficzną różnym odbiorcom, zaplanować i przeprowadzić badania zarówno indywidualne jak i zespołowej oraz posługiwać się szczegółową terminologią geograficzną w języku polskim oraz w języku obcym na poziomie B2+.

Student jest gotów do poszerzania kompetencji zawodowych i aktualizacji wiedzy geograficznej, wzbogaconej o wymiar interdyscyplinarny oraz ich krytycznej oceny, współdziałania i pracy w grupie, inspirowania i organizowania oraz przewidywania skutków swojej działalności oraz działania z poczuciem odpowiedzialności za stan ekosystemów i zasobów Ziemi.

Zaliczenie wykładu na podstawie egzaminu pisemnego z zakresu przeprowadzonych wykładów i zaleconej literatury.

Zaliczenie ćwiczeń na podstawie przygotowania do zajęć (poszukiwanie materiałów źródłowych również w jęz. angielskim, zapoznanie się z nimi i ich krytyczna analiza), aktywność na zajęciach, umiejętności pracy zespołowej, wykonania pracy zaliczeniowej oraz zaliczenie ustne. Brak zaliczenia ćwiczeń uniemożliwia przystąpienie do egzaminu z wykładu. Tylko w przypadku pozytywnej oceny z egzaminu (minimum oceny dostatecznej) możliwe jest otrzymanie oceny końcowej wyliczanej w następujący sposób: ocena z ćwiczeń stanowi 45%, a ocena z wykładu stanowi 55% ostatecznej oceny z przedmiotu. Jedne ćwiczenia mogą być nieusprawiedliwione.

Nie są przewidziane praktyki zawodowe