Regiony świata

geografia

obowiązkowe

w sali

Region, region społeczno-gospodarczy – główne zasady i kryteria delimitacyjne, polityczna mapa świata. Przyczyny i skutki społeczno-gospodarcze globalnych i regionalnych procesów demograficznych. Współczesne procesy integracyjne i dezintegracyjne o zasięgu regionalnym. Globalizacja życia społeczno-gospodarczego i jej przyczyny. Charakterystyki regionów świata - ich wewnętrzna spójność i zróżnicowanie oraz wyzwania rozwojowe.

Tematyka wykładów:

Region, region społeczno-gospodarczy – definicje, sposoby delimitacji. Polityczna mapa świata. Regiony kulturowe. Międzynarodowa współpraca gospodarcza – organizacje regionalne i ponadregionalne.

Europa: Współczesne wyzwania (zmiany demograficzne, starzenie się społeczeństwa, migracje w i do Europy, miasta - obszary kurczenia się i dynamicznego wzrostu, sytuacja gospodarcza, polaryzacja społeczna w Europie, znaczenie Europy na arenie międzynarodowej, Europa wobec zmian klimatu)

Przykłady europejskich obszarów wyspiarskich - Cypr oraz Malta, omówienie cyklu rozwoju miejscowości turystycznej oraz znaczenia marketingu terytorialnego dla promocji wysp. Znaczenie turystyki dla rozwoju gospodarczego obszarów wyspiarskich, wykorzystanie rachunku satelitarnego do pomiaru ekonomicznego. Fundusze UE - Krajowy Plan Odbudowy dla krajów Unii Europejskiej - doświadczenia Chorwacji oraz ekocertyfikacja

Europa Wschodnia – procesy urbanizacyjne regionu moskiewskiego

Afryka na południe od Sahary – delimitacja regionu w różnych klasyfikacjach; podziały regionalne Afryki; charakterystyka środowiskowa, kulturowo-społeczna i gospodarcza państw regionu; obszary miejskie i wiejskie w Afryce Subsaharyjskiej; najważniejsze problemy XXI wieku.

Afryka Północna i Bliski Wschód – najważniejsze pojęcia i delimitacja regionu; cechy etniczno-kulturowe i demograficzne; specyfika społeczna i gospodarcza krajów Afryki Północnej i Półwyspu Arabskiego, za szczególnym uwzględnieniem obszarów miejskich.

Problemy urbanizacyjne Kairu

Regiony wyspiarskie. Rozwój społeczno-ekonomiczny na obszarach wyspiarskich Pacyfiku, Oceanu Indyjskiego, Atlantyckiego oraz Karaibów (znaczenie rolnictwa, turystyki oraz funkcje rajów podatkowych, sprzedaż licencji połowowych, sprzedaż obywatelstwa, hodowle perłopławów)

Oceania - szczególne cechy społeczności i gospodarki wysp Oceanii, ze szczególnym uwzględnieniem ich przestrzennego zróżnicowania wynikającego z różnej genezy przyrodniczej, rozproszenia, izolacji i peryferyjnego położenia względem reszty świata. Ogólna charakterystyka będzie wzbogacona o przykłady z Mikronezji.

Ameryka Północna – regiony społeczno-gospodarcze w Stanach Zjednoczonych oraz Kanadzie, Boston jako miasto nauki i innowacyjności, Płw. Kalifornijski, San Francisco, Krzemowa Dolina – pojęcie technopolis oraz klastrów. Toronto jako przykład miasta inkluzywnego.

Azja Wschodnia: Japonia jako soczewka przemian demograficznych i społecznych w regionie

Japonia jako przykład kraju zmagającego się z nasilonymi procesami starzenia się społeczeństwa i rosnącymi wyzwaniami dla rynku pracy i systemów opieki społecznej, co jest charakterystyczne dla współczesnej Azji Wschodniej. Szczególna uwaga poświęcona kwestii cudzoziemców – ich roli w uzupełnianiu niedoborów siły roboczej, wypełnianiu luk opiekuńczych i w przemyśle, a także społeczno-kulturowym napięciom towarzyszącym ich obecności. Historyczna ewolucja polityki migracyjnej Japonii – od powojennej jednolitości etnicznej i zamkniętej polityki imigracyjnej po stopniowe otwieranie się na migrację zarobkową i programy specjalne (np. dla pracowników technicznych i opiekunów). Japonia jako państwo redefiniujące swą tożsamość społeczną w obliczu rosnącej różnorodności narodowościowej i kulturowej, przy zachowaniu silnych ram normatywnych. Przemiany te ukazane w szerszym kontekście gospodarczo-politycznym.

Azja Południowo-Wschodnia – problemy urbanizacyjne Bangkoku

Ameryka Łacińska: Jukatan jako soczewka przemian społeczno-gospodarczych i środowiskowych w regionie

Jukatan – obejmujący trzy południowe stany Meksyku: Quintana Roo, Jukatan i Campeche – jako studium regionalne ukazujące napięcia charakterystyczne dla współczesnej Ameryki Łacińskiej. Przemiany demograficzne i społeczne w regionie o wysokim udziale ludności rdzennej, rosnące nierówności przestrzenne oraz konflikty o zasoby i kierunki rozwoju. Turystyka masowa, rolnictwo ekstensywne i projekty infrastrukturalne jako główne siły przekształcające krajobraz społeczny i przyrodniczy. Szczególny nacisk na kontrowersje wokół inwestycji Tren Maya – jej potencjał rozwojowy, a zarazem zagrożenia dla środowiska, dziedzictwa kulturowego i praw społeczności lokalnych. Jukatan jako przestrzeń ścierania się interesów ekonomicznych, etnicznych i ekologicznych, stanowiąca soczewkę szerszych procesów zachodzących w Ameryce Łacińskiej.

Uwaga: powyższe zagadnienia to ogólny zakres tematyki a nie tytuły poszczególnych wykładów. Zagadnienia te mogą być omawiane na więcej niż jednych zajęciach.

Szacowana liczba godzin, którą student musi przeznaczyć na osiągnięcie zdefiniowanych dla przedmiotu efektów uczenia się:

Wykład 2 ECTS, w tym:

1 ECTS (30 godz.) – godziny w bezpośrednim kontakcie z prowadzącymi, tj. udział w zajęciach

1 ECTS (20 godz.) - wkład pracy własnej studenta, zapoznanie z literaturą, kwerenda biblioteczna (10 godz.), przygotowanie do zaliczenia pisemnego, praca własna studenta (10 godz.).

Makowski J., Wites T. (red.), 2020, Geografia świata. Regiony, PWN, Warszawa.

Podhorodecka K., Wites T., 2024, Global Challenges - Social, Economic, Environmental, Political and Ethical, Spriger Geography

Knox P. L., S. A. Marston, 2013, Human Geography. Places and Regions In Global Context., Prientice Hall, Upper Saddle River

Efekty uczenia się: K_W02, K_W05, K_U01, K_U07, K_K05

Po ukończeniu przedmiotu student powinien:

- znać definicje i różnorodność koncepcji regionu, regionu społeczno-gospodarczego

- wskazywać podstawowe determinanty szans i barier rozwoju regionów na świecie,

- posiadać wiedzę na temat metod delimitacji regionów i kryteriów warunkujących ich rozwój,

- wiedzieć jaką rolę odgrywają procesy globalne w ujęciu regionalnym

- wskazać miejsce i znaczenie światowych i regionalnych organizacji

- posiadać wiedzę na temat współczesnych zmian demograficznych zachodzących w skali globalnej oraz regionalnej (regiony), wymienić ich przyczyny i skutki

- scharakteryzować najważniejsze regiony społeczno-gospodarcze świata z ich cechami wyróżniającymi na tle innych wydzieleń przestrzennych

Po ukończeniu przedmiotu student powinien zdobyć następujące umiejętności:

- ocenić skutki różnorodnych procesów rozwojowych i ich wpływ na międzynarodowe organizacje regionalne

- ocenić zależności między wzrostem liczby ludności na świecie a rozwojem gospodarczym

- wykazać orientację w zakresie delimitacji regionów, w tym regionów społeczno-gospodarczych

- zdobyć orientację w kierunku strategii i metod zapobiegania niekorzystnym przemianom gospodarczym;

- rozumieć zależności w kształtowaniu się procesów globalizacji.

Zaliczenie pisemne testowe uwzględniające materiał realizowany podczas wykładu. Do zaliczenia testu wymagane jest uzyskanie 50% punktów.

Zaliczenie poprawkowe odbywa się na tych samych zasadach jak zaliczenie w I terminie.

Brak.