Środowiskowe uwarunkowania gospodarowania w górach średnich (Park Narodowy Gór Stołowych i okolice)

geografia
geologia
geologia stosowana
gospodarka przestrzenna
ochrona środowiska

fakultatywne

Zajęcia przeznaczone są dla studentów posiadających podstawową wiedzę z zakresu geografii fizycznej i gospodarki przestrzennej.

w terenie

Zajęcia terenowe mające na celu zapoznanie Studentów z wiedzą praktyczną dotyczącą problematyki gospodarowania środowiskiem w górach średnich i kotlinach śródgórskich obszarów prawnie chronionych (Park Narodowy Gór Stołowych), obszarów transgranicznych (PL-CZ), obszarów poprzemysłowych. Student uzyska praktyczną wiedzę z zakresu: 1) środowiskowych i prawnych ograniczeń funkcjonowania parków narodowych; 2) wpływu pozyskiwania kopalin metodą odkrywkową i wgłębną na środowisko przyrodnicze gór średnich oraz obecnie stosowanych metod (i kosztów) rekultywacji; 3) rewitalizacji obszarów pokopalnianych; 4) pozyskiwania funduszy przez samorządy/stowarzyszenia lokalne na udostępnienie geostanowisk bazujących na walorach przyrody nieożywionej; 5) wpływu geozagrożeń (np. intensyfikacji ruchów masowych, powodzi błyskawicznych związanych ze zmianami klimatu, wielowiekową regulacją koryt rzek i potoków) na funkcjonowanie człowieka w obszarach gór średnich.

Celem zajęć terenowych „Środowiskowe uwarunkowania gospodarowania w górach średnich” jest zapoznanie Studentów z wpływem naturalnych i antropogenicznych czynników decydujących o różnych aspektach gospodarowania środowiskiem.

Studenci zapoznają się z funkcjonowaniem obszarów prawnie chronionych położonych w górach średnich w obszarach transgranicznych (Park Narodowy Gór Stołowych/Rezerwat Przyrody Adrspasske Skaly). W szczególności studenci zapoznają się z:

• wpływem różnic w zasadach ochrony prawnej (park narodowy/rezerwat przyrody) na funkcjonowanie środowiska przyrodniczego i możliwość zagospodarowania obszarów przyrodniczo cennych w obszarach transgranicznych

• wpływem wielowiekowej antropopresji (regulacja sieci rzecznej, infrastruktura komunikacyjna, kamieniołomy) na funkcjonowanie Parku Narodowego Gór Stołowych

• wpływem rzeźby terenu na pojemność ruchu turystycznego (szczeliny na Szczelińcu Wielkim),

• wpływem rzeźby terenu na dostępność turystyczną (nachylenie form ostańcowych a dostępność komunikacyjna)

• wpływem gospodarki leśnej na obszarze PNGS na funkcjonowanie (degradację) torfowisk, oraz prowadzonych działań rewitalizacyjnych

W otulinie PNGS i kotlinach śródgórskich Studenci poznają możliwości i ograniczenia rozwoju inicjatyw lokalnych realizowanych przez organizacje pozarządowe (NGO) we współpracy z jednostkami samorządu terytorialnego. W szczególności Studenci poznają uwarunkowania:

• rewitalizacji obszarów pokopalnianych (na przykładzie kopalni „Nowa Ruda” – jedna z najstarszych (wydobycie węgla kamiennego od 1434 r.) i najbardziej niebezpiecznych w Europie, zamknięta w 1995 roku)

• rewitalizacji wyrobisk/kamieniołomów jako geostanowisk przyrody nieożywionej oraz obiektów wspinaczkowych (na przykładzie Polany pod czerwoną skałą w Golińsku)

• budowa małych zbiorników zaporowych z funkcją rekreacyjną (na przykładzie Zalewu Radkowskiego utworzonego dla górników kopalni Piast)

Bandurski B., Bawecki J., Kierzenkowski T., Stalski L., 1989. Historia i kronika Kopalni Węgla Kamiennego „Nowa Ruda”. Zarys Dziejów. KWK „Nowa Ruda”.

Chodak T. 2011 Geoekologiczne warunki środowiska przyrodniczego Parku Narodowego Gór Stołowych: (monografia). Wyd. WIND. pp. 198.

Duszyński F., Migoń P., Kasprzak M. 2018 Góry Stołowe – Kraina zrodzona z morza. Wyd. Park Narodowy Gór Stołowych. pp. 130.

Eder W., Patzak M. 2004 - Geoparks - geological attraction: a tool for public education, recreation and sustainable economic development. Episodes, 27/3: 162-164.

Ihnatowicz A. , Koźma J. , Wajsprych B. 2011. Wałbrzyski Obszar Geoturystyczny - inwentaryzacja geotopów dla potrzeb promocji geoturystyki, Przegląd Geologiczny Vol. 59, nr 11, 722-731.

Kabała C., Kadej M., Kącki Z., Mazur T., Miścicki S. 2018.Góry Stołowe Przyroda i Ludzie, Wyd. Park Narodowy Gór Stołowych. pp. 263.

Woronko D., 2008. Diagnoza zmienności cech fizycznych i geochemicznych Wielkiego Torfowiska Batorowskiego w Górach Stołowych. Przegląd Geofizyczny, 53.

Woronko D. (2003). The water circulation in a peatland on the example of Wielkie Torfowisko Batorowskie in Stolowe Mountains. In: Interdisciplinary approaches in small catchment hydrology: Monitoring and research, Holko L., Miklanek P. (eds). IHP-VI, Technical Documents in Hydrology, 67. UNESCO, Paris.

Efekty kierunkowe: K_W04, K_W07, K_W09, K_U04, K_U06, K_U09, K_U12, K_K01, K_K03, K_K05

Po ukończeniu zajęć student:

Zna i rozumie:

- Podstawowe koncepcje teoretyczne z zakresu funkcjonowania parków narodowych położonych w górach średnich (K_W04).

- Zasady rozwijania indywidualnej przedsiębiorczości w zakresie planowania przestrzennego w obszarach prawnie chronionych (K_W07).

- Podstawy teoretyczne oraz wybrane zagadnienia prawne przydatne w rozwiązywaniu praktycznych problemów planistycznych w kotlinach śródgórskich (K_W09).

Potrafi:

- Rozważyć argumenty podmiotów i grup o zróżnicowanych oczekiwaniach (np. Park Narodowy, Urząd Gminy, Powiatu, Organizacje Turystyczne) i zaproponować najkorzystniejsze z punktu widzenia interesu ogólnospołecznego rozwiązanie w skali lokalnej i regionalnej w obszarach transgranicznych (K_U04).

- Przeanalizować plany przestrzenne i narzędzia zarządzania strategicznego w obszarach prawnie chronionych a następnie ocenić efekty ich wdrożenia bądź realizacji (K_U06).

- Tworzyć narzędzia planowania w różnych skalach przestrzennych: obszarach stanowiących unikatowy walor turystyczny (np. obszarach prawnie chronionych (np. parkach narodowych) , obszarach podlegających silnej presji turystycznej (np. otulinie parku narodowego) (K_U09).

- Rozumie potrzebę ciągłego poszerzania kompetencji dotyczących funkcjonowania parków narodowych i ich otuliny, potrafi uzupełniać i doskonalić nabytą wiedzę i umiejętności (K_U12)

Jest gotów do:

- Pracy w instytucjach publicznych, organizacjach gospodarczych, prywatnych, non profit realizujących cele publiczne w parkach narodowych i ich otulinie (K_K01).

- Podjęcia odpowiedzialności związanej z realizacją zadań planistycznych lub zarządczych w obszarach prawnie chronionych (K_K03).

- Krytycznej oceny nabytej wiedzy i umiejętności oraz poszerzania kompetencji zawodowych (K_K05).

• Obowiązkowa obecność na ćwiczeniach terenowych

• Udział w dyskusji.

• Zgodne z zaleceniami prowadzącego notatki z każdego dnia ćwiczeń terenowych.

brak