Językowe warsztaty - fotografia i tekst

obowiązkowe

Cel zajęć to teoretyczne i praktyczne poznanie, ze szczególnym uwzględnieniem kontekstu fotografii, formy literacko-naukowej typu Esej. W części teoretycznej studenci poznają przykłady esejów o fotografii (i o innych obrazach z zakresu sztuk wizualnych, są to całe teksty lub ich fragmenty) wybranych autorów polskich i zagranicznych; analizują wskazane teksty pod kątem ich budowy, konstrukcji, języka, narzędzi stylistycznych, sposobów wykorzystywania fotografii i wiedzy o niej dla wzmocnienia retoryki przekazu; dowiadują się, że literacki esej o fotografii jest de facto jej nadinterpretacją, fotografia stanowi w nim pretekst do rozważań kulturoznawczych, filozoficznych, historycznych, społecznych, także - osobistych. W części praktycznej studenci konstruują własne eseje. Są one obowiązkowe i stanowią podstawę dla oceny końcowej zaliczającej uczestnictwo w zajęciach.

"Językowe warsztaty - fotografia i tekst", których zwieńczeniem jest napisanie własnego eseju inspirowanego wybraną fotografią, rozpoczynają się od poznania i zdobycia umiejętności wyróżnienia spośród innych gatunków literackich figury retorycznej, którą jest Ekfraza. Ekfraza, jako forma mini opowieści inspirowanej fotografią, jest wstępem do poznania formy rozbudowanej, którą jest Esej. W tym kroku studenci zapoznają się już z definicją, historią, rodzajami i stylami esejów; czytają i analizują przykłady esejów o fotografii (ale i o obrazach - np. esej Zbigniewa Herberta o twórczości Piera della Francesca z tomu "Barbarzyńca w ogrodzie") oraz teksty mogące być dla skonstruowania takiego eseju pomocne - interpretujące fotografię, szukające odpowiedzi o miejsce fotografii we współczesnym świecie, socjologiczne, filozoficzne, krytyczne, także fragmenty wybranej beletrystyki, pamiętników, szkiców oraz wiersze. Po poznaniu sposobów konstruowania esejów studenci tworzą własne eseje o fotografii. W całym semestrze piszą trzy prace - dwa mini eseje jako wprawki językowe, jeden, pod hasłem: "Rola fotografii w filmie <Dym>", na podstawie filmu "Dym" Wayne'a Wanga, według scenariusza Paula Austera, drugi: "Fotografia a tekst w mowie noblowskiej Olgi Tokarczuk", na podstawie wykładu pisarki "Czuły narrator" wygłoszonego z okazji otrzymania Nagrody Nobla 2018. Esej końcowy, zaliczający semestr, studenci tworzą na podstawie wybranej przez siebie fotografii, temat proponują i konstruują samodzielnie. Obowiązkowym elementem tej pracy jest wzbogacenie jej o cytaty z literatury pomocnej w opracowaniu wybranego tematu, przypisy, załączenie bibliografii.

R. Barthes, „Światło obrazu. Uwagi o fotografii”, Aletheia, 2011.

J. Berger, „Sposoby widzenia”, Aletheia 2008 oraz „O patrzeniu”, Aletheia 1999.

P. Bernacki, „Przepisać obraz – kilka uwag na temat ekfrazy”, on-line: http://lyzkamleka.poezja-art.eu/wp-content/uploads/2013/07/ekfraza- Przepisać-obraz.pdf.

R. Caillois, „Odpowiedzialność i styl. Eseje o formach wyobraźni”, PIW 2019.

U. Czartoryska, „Fotografia - mowa ludzka”, Słowo/Obraz/Terytoria 2006.

J. Dehnel, "Fotoplastikon", Wydawnictwo W.A.B. 2009.

K. Dybciak, „Inwazja eseju”, [w:] „Pamiętnik Literacki” 1977.

S. Edwards, „Fotografia. Bardzo krótkie wprowadzenie”, Nomos 2014.

Z. Herbert, „Barbarzyńca w ogrodzie”, Wydawnictwo Test 1991.

H. Lethen, „Cień fotografa. Obrazy i rzeczywistość”, Universitas, 2016.

W. J. T. Mitchell, „Czego chcą obrazy?”, NCK 2015.

W. Nowicki, „Dno oka. Eseje o fotografii”, Wydawnictwo Czarne, 2010.

S. Sikora, „Fotografia. Między dokumentem a symbolem”, Świat Literacki, 2005.

S. Sontag, „O fotografii”, Wydawnictwo Karakter, 2009.

F. Soulages, „Estetyka fotografii. Strata i zysk”, Universitas, 2012

M. Skwara, S. Wysłouch, „Ut pictura poesis”, Słowo/Obraz/Terytoria 2006.

A. Ligocki, „Czy istnieje fotografia socjologiczna?”, Wydawnictwo Literackie, 1987.

T. Radziewicz, „Od ekfrazy do infrazy”, w: „Logos - filozofia słowa. Szkice o pograniczach języka, filozofii i literatury”, pod red. naukową Krzysztofa Andruczyka, Ewy Gorlewskiej, Krzysztofa Korotkicha, s. 167-181.

T. Wroczyński, „Esej – zarys teorii gatunku”, [w] „Przegląd Humanistyczny” 1986, z. 5/6.

Po ukończeniu przedmiotu student:

wiedza: potrafi rozpoznać ekfrazę i esej na tle innych form literackich, literacko-naukowych i publicystycznych, zna ich genezę, konstrukcję, rodzaje, zna też autorów cenionych za eseje o fotografii oraz przykłady ich twórczości;

umiejętności: samodzielnie konstruuje i pisze teksty o fotografii zawierające cechy eseju (maksymalnie zbliżone do tej formy pisemnej wypowiedzi);

inne kompetencje: wie co to intertekstualność, przekład intersemiotyczny i próbuje stosować dialogiczność we własnych tekstach; prawidłowo cytuje i przytacza wypowiedzi i fragmenty utworów, prawidłowo tworzy bibliografię;

ocena ciągła (bieżące przygotowanie, frekwencja, aktywność) - 25 proc.

- śródsemestralne pisemne teksty kontrolne - 20 proc.

- pisemna praca semestralna (esej) - 55 proc.

brak