Laboratorium i warsztat opisu zabytku - ceramika I

obowiązkowe

Celem konwersatoriów jest zapoznanie studentów z podstawowymi typami zabytków,

klasyfikacjami i typologiami, zaprezentowanie źródeł pisanych i ikonograficznych traktujących o

poszczególnych przedmiotach, surowcami, produkcją i organizacją pracy, metodami

archeometrycznymi badania poszczególnych kategorii zabytków, ponadto z podstawowymi

zasadami opracowania zabytku i jego dokumentacji oraz zabytku jako obiekcie muzealnym.

Zadaniem jest również nauczenie studentów opisu zabytku archeologicznego.

w sali

1. Znajomość głównych pojęć i przedmiotu badań

2. Zapoznania z podstawowymi klasyfikacjami i typologiami

3. Źródła pisane i ikonograficzne w studiach nad zabytkiem

4. Zapoznanie z surowcami wykorzystywanymi przez człowieka

5. Produkcja i organizacja produkcji oraz narzędzia, techniki i technologie

6. Badania archeometryczne (od badań wykopaliskowych po laboratorium)

7. Artefakty i ich funkcje w życiu codziennym

8. Zabytek jako źródło wiedzy o....

9. Podstawowe zasady opracowania zabytku (w trakcie wykopalisk i w laboratorium)

10. Podstawowe techniki dokumentacji (tradycyjne i nowoczesne) oraz konserwacji z

uwzględnieniem różnej specyfiki artefaktów

11. Zabytek jako obiekt muzealny

1. Znajomość głównych pojęć i przedmiotu badań

2. Zapoznania z podstawowymi klasyfikacjami i typologiami

3. Źródła pisane i ikonograficzne w studiach nad zabytkiem

4. Zapoznanie z surowcami wykorzystywanymi przez człowieka

5. Produkcja i organizacja produkcji oraz narzędzia, techniki i technologie

6. Badania archeometryczne (od badań wykopaliskowych po laboratorium)

7. Artefakty i ich funkcje w życiu codziennym

8. Zabytek jako źródło wiedzy o....

9. Podstawowe zasady opracowania zabytku (w trakcie wykopalisk i w laboratorium)

10. Podstawowe techniki dokumentacji (tradycyjne i nowoczesne) oraz konserwacji z

uwzględnieniem różnej specyfiki artefaktów

11. Zabytek jako obiekt muzealny

I. Ceramika i szkło, materiały organiczne, metale, kamień i krzemień, kości

A. Cechy fizyczne zabytków.

B. Metody kształtowania i dekorowania naczyń, lampek, paciorków, terakot, itp. Podstawowe

kształty a funkcja zabytków z gliny i szkła (stołowe, kuchenne, zasobowe). Datowanie.

C. Specyfika badań nad zabytkami: historia badań, tradycyjne opracowanie materiału, analizy

archeometryczne, tworzenie baz danych, główne założenia publikacyjne, rekonstrukcja

ceramiki: graficzna, muzealna

D. Występowanie poszczególnych zabytków w kontekstach archeologicznych (stanowiska

osadnicze versus nekropole, depozyty zniszczenia, depozyty wtórne, np. warstwy

niwelacyjne itp.) – przykłady

E. Kryteria rozpoznawania/określania produkcji regionalnej: źródła surowca, warsztaty,

rzemieślnicy, narzędzia do produkcji

F. Źródła pisane, ikonograficzne i etnograficzne

G. Specyfika badań nad materiałami nietrwałymi w archeologii. Znaczenie materiałów

nieorganicznych w kulturze materialnej (pojęcie missing majority). Metodologie, znaczenie

badań etnograficznych i archeologii eksperymentalnej, rola ikonografii.

H. Obróbka kości i rogu, zabytki z drewna i skóry, tkaniny

I. Badanie domieszek organicznych w glinie, muszli, barwników naturalnych, dziegciu i smoły

J. Badanie organicznej kultury materialnej poprzez pozostałości nieorganiczne, np. odciski w

glinie, narzędzia włókiennicze, miejsca produkcji.

K. Materiały malarskie w archeologii

L. Warsztat opisu zabytku archeologicznego

1. Arnold D.E., Ceramic Theory and Cultural Process, Cambridge 1988

2. Barclay K., Scientific Analysis of Archaeological Ceramics: A Handbook of Resources.

Oxford 2001

3. Dekówna M., Produkcja i obróbka szkła (do XV wieku), w: B. Orłowski (red.), Z dziejów

techniki w dawnej Polsce, Warszawa 1992, s. 379–410

4. Hayes J.W., Handbook of Mediterranean Roman Pottery, London 1997

5. Henderson J., Ancient Glass. An Interdisciplinary Exploration, New York 2016

6. Hurcombe L. M. Perishable Material Culture in Prehistory. Investigating the Missing Majority,

London-New York 2014

7. Orton C., Tyers P., Vince A.G., Pottery in Archaeology, Cambridge 2003

8. Osipowicz G., Bone and antler. Softening techniques in prehistory of the North Eastern part

of Polish Lowlands in the light of experimental archaeology and micro trace

analysis, euroREA 4, 2007, s. 11-21

9. Sinopoli C.M., Approaches to Archaeological Ceramics, New York 1991

10. Skibo J.M., Understanding Pottery Function, New York 2012

11. Stawiarska T., Naczynia szklane okresu rzymskiego z terenu Polski. Studium

archeologiczno-technologicze, Warszawa 1999

12. Waterlogged organic artefacts. Guidelines on their recovery, analysis and conservation,

English Heritage 2012

Wiedza

• zna terminologię i pojęcia stosowane w metodyce badań nad zabytkami archeologicznymi;

K_W02

• ma podstawową wiedzę o zabytkach archeologicznych, ich specyfice przedmiotowej i

metodologicznej; K_W03

• ma uporządkowaną podstawową wiedzę ogólną, obejmującą terminologię, teorie i

metodologię dt różnych kategorii zabytków; K_W04

• ma podstawową wiedzę o powiązaniach archeologii z innymi dziedzinami oraz dyscyplinami

naukowymi, z obszaru nauk humanistycznych, społecznych, przyrodniczych i ścisłych;

K_W06

• zna i rozumie podstawowe metody analizy i interpretacji źródeł archeologicznych; K_W09

• ma podstawową wiedzę na temat terenowych metod pozyskiwania źródeł archeologicznych i

ich dokumentowania; K_W10

• zna i rozumie podstawowe pojęcia i zasady z zakresu ochrony prawa autorskiego i prawa

własności przemysłowej; K_W16

Umiejętności

• potrafi samodzielnie interpretować źródła archeologiczne, dobierając właściwe metody

analityczne, oraz zaprezentować uzyskane wyniki pracy; K_U03

• posiada podstawowe umiejętności badawcze, obejmujące formułowanie i analizę problemów

badawczych, dobór metod i narzędzi badawczych, opracowanie i prezentację wyników,

pozwalające na rozwiązywanie problemów w zakresie archeologii; K_U04

• potrafi rozpoznać różne rodzaje wytworów kultury badanych archeologicznie oraz

przeprowadzić ich krytyczną analizę i interpretację z zastosowaniem typowych metod, w celu

określenia ich znaczeń, oddziaływania społecznego i miejsca w procesie historyczno-

kulturowym; K_U10

• samodzielnie opisuje i interpretuje materiał zabytkowy; K_U10

• potrafi wyróżnić i scharakteryzować cechy związane z technologią produkcji; K_U12

• potrafi określić ogólną przynależność chronologiczno-kulturową materiału zabytkowego;

K_U12

• potrafi pracować w zespole i komunikować się z użyciem specjalistycznej terminologii z

zakresu archeologii; K_U19

Kompetencje

• ma świadomość niepowtarzalnej wartości źródeł archeologicznych w odtwarzaniu przeszłości

człowieka; K_K03

• rozumie problemy związane z interpretacją źródeł archeologicznych i historycznych, jest

świadomy wieloaspektowości interpretacji; K_K04

• ma świadomość znaczenia dziedzictwa kulturowego ludzkości dla rozumienia procesu

przemian gospodarczych, społecznych i kulturowych od czasów pradziejowych do

współczesności; K_K06

• ma świadomość odpowiedzialności za zachowanie dziedzictwa kulturowego; K_K07

• uznania znaczenia problematyki etycznej związanej z rzetelnością i uczciwością naukową oraz

do przyjęcia odpowiedzialności za trafność podejmowanych decyzji w trakcie pozyskiwania

źródeł archeologicznych, w zgodzie z obowiązującym prawem państwa, na terenie którego

prowadzone są badania; K_K11

– wystąpienia i aktywność podczas zajęć (40% oceny)

– test pod koniec semestru (60% oceny)