Laboratorium i warsztat opisu zabytku-Kamień II

mieszany: w sali i zdalnie

Są to zajęcia typowo źródłoznawcze, skoncentrowane na szeroko pojętej problematyce klasyfikacji, opisu oraz interpretacji zabytków kamiennych, wykonanych zarówno z tzw. skał krzemionkowych, jak i niekrzemionkowych. Ważny element kursu stanowi charakterystyka sposobów produkcji narzędzi krzemiennych (analiza technologiczna), ich użytkowania (analiza funkcjonalna) oraz atrybucji typologicznej (analiza morfo-metryczna). Zagadnienia te omawiana są w porządku chronologicznym i kulturowym od dolnego paleolitu po wczesną epokę żelaza.

Ważną część kursu zajmuje kwestia wykształcenia u studentów praktycznych umiejętności:

1. Rozpoznawania najważniejszych odmian surowców skalnych wykorzystywanych w pradziejach;

2. Identyfikacji śladów oraz charakterystyki atrybutów związanych obróbką intencjonalną przedmiotów kamiennych;

3. Podstaw klasyfikacji techno-typologicznej wytworów kamiennych. typologii wytworów krzemiennych. kontekście różnych strategii badawczych m.in. analizy: typologicznej, technologicznej, traseologicznej, jakościowo-ilościowej, eksperymentalnej. Działanie oraz skuteczność poszczególnych metod jest szeroko dyskutowana, a następnie testowane przez słuchaczy w odniesieniu do konkretnych zespołów zabytków.

Głównym celem kursu jest przygotowanie studentów do samodzielnej wielopłaszczyznowej analizy zabytków krzemiennych obejmująca ich identyfikację surowcową, funkcjonalno-typologiczną oraz chronologiczno-kulturową. Założenia te realizowane są w dwóch kontekstach tj. źródłoznawczym i metodologicznym. Formuła laboratorium zakłada aktywny udział studentów w różnych zadaniach o charakterze praktycznym oraz dyskusjach moderowanych przez prowadzącego.

Wykaz najważniejszych treści poruszanych na zajęciach.

– surowce kamienne: właściwości, podział, występowanie, metody pozyskiwania;

– charakterystyka surowców krzemiennych z obszaru ziem polskich

– podstawy obróbki surowców kamiennych: kształtowanie, debitaż, retusz;

– przełomy muszlowe: identyfikacja cech związanych z intencjonalną obróbką skał krzemionkowych;

– rdzeń, odłupek, wiór: definicja, atrybuty, sposoby opisu;

– pierwsze narzędzia: przemysły otoczkowe i pięściakowe;

– technologia produkcji i typologia narzędzi środkowopaleolitycznych;

– technologia produkcji i typologia narzędzi górnopaleolitycznych;

– technologia produkcji i typologia narzędzi mezolitycznych;

– krzemieniarstwo neolityczne oraz „późne”

– podstawowe metody analizy wytworów krzemiennych;

– podstawowe metody klasyfikacji wytworów krzemiennych;

– metody dokumentacji zabytków krzemiennych: rysunek, fotografia, modele 3D

Andrefsky, Jr., W, 2005. Lithics: Macroscopic approaches to analysis, Cambridge: Cambridge University Press

De Bie, M., 2007. Benefiting from Refitting in Intra-Site Analysis: Lessons from Rekem (Belgium). In. U. Schurmans and M. De Bie eds. Fitting Rocks: Lithic Refitting Examined, BAR Interntainal Series, 1596, pp. 31-44.

Cyrek, K., 1983. Surowce krzemienne w mezolicie dorzecza Wisły i górnej warty. In: J. K. Kozłowski, S. K. Kozłowski eds. Człowiek i środowisko w pradziejach, PWN: Warszawa.

Ginter B., Kozłowski J.K., 1975. Technika obróbki i typologia wyrobów kamiennych paleolitu i mezolitu, Warszawa.

Inizan M., Roche H., Tixier J. 1992. Technology of Knapped Stone. Prehistoire de la Pierre Taillee, 3, CREP: Meudon.

Korobkowa, G. F., 1999. Narzędzia w pradziejach. Podstawy badania funkcji metodą traseologiczną, Toruń.

Lech, J., 1983. Górnictwo surowców krzemiennych w kulturze społeczności wczesnorolniczych na terytorium Polski. In: J. K. Kozłowski, S. K. Kozłowski eds. Człowiek i środowisko w pradziejach, PWN: Warszawa.

Prinke, A., 1983. Surowce kamienne. In: J. K. Kozłowski, S. K. Kozłowski eds. Człowiek i środowisko w pradziejach, PWN: Warszawa.

Skar, B., Coulson, S, 1986. Evidence of behaviour from refitting‐a case study, Norwegian Archaeological Review, 19 (2), pp. 90-102.

van Gijn, A., 2010. The biography of flint tools: methods of study. In: Flint in Focus: Lithic biographies in the Neolithic and Bronze Age. Leiden: Sidestone Press, 11-34.

van Gijn, A., 2012. New perspectives for microwear analysis, Analecta Praehistorica Leidensia, 43/44, pp. 275-282.. K. Kozłowski eds. Człowiek i środowisko w pradziejach, PWN: Warszawa.

W semestrze zimowym 2020 zajęcia prowadzone są w trybie on-line przy użyciu aplikacji Google Meet. Dostęp przez stały link wygenerowany przez prowadzącego przed pierwszymi zajęciami.

Do bezpośrednich kontaktów, m.in. przesyłania materiałów dydaktycznych oraz testów wykorzystywana jest platforma Google Classroom.

mieszany: w sali i zdalnie

Są to zajęcia typowo źródłoznawcze, skoncentrowane na szeroko pojętej problematyce klasyfikacji, opisu oraz interpretacji zabytków kamiennych, wykonanych zarówno z tzw. skał krzemionkowych, jak i niekrzemionkowych. Ważny element kursu stanowi charakterystyka sposobów produkcji narzędzi krzemiennych (analiza technologiczna), ich użytkowania (analiza funkcjonalna) oraz atrybucji typologicznej (analiza morfo-metryczna). Zagadnienia te omawiana są w porządku chronologicznym i kulturowym od dolnego paleolitu po wczesną epokę żelaza.

Ważną część kursu zajmuje kwestia wykształcenia u studentów praktycznych umiejętności:

1. Rozpoznawania najważniejszych odmian surowców skalnych wykorzystywanych w pradziejach;

2. Identyfikacji śladów oraz charakterystyki atrybutów związanych obróbką intencjonalną przedmiotów kamiennych;

3. Podstaw klasyfikacji techno-typologicznej wytworów kamiennych. typologii wytworów krzemiennych. kontekście różnych strategii badawczych m.in. analizy: typologicznej, technologicznej, traseologicznej, jakościowo-ilościowej, eksperymentalnej. Działanie oraz skuteczność poszczególnych metod jest szeroko dyskutowana, a następnie testowane przez słuchaczy w odniesieniu do konkretnych zespołów zabytków.

Głównym celem kursu jest przygotowanie studentów do samodzielnej wielopłaszczyznowej analizy zabytków krzemiennych obejmująca ich identyfikację surowcową, funkcjonalno-typologiczną oraz chronologiczno-kulturową. Założenia te realizowane są w dwóch kontekstach tj. źródłoznawczym i metodologicznym. Formuła laboratorium zakłada aktywny udział studentów w różnych zadaniach o charakterze praktycznym oraz dyskusjach moderowanych przez prowadzącego.

Wykaz najważniejszych treści poruszanych na zajęciach.

– surowce kamienne: właściwości, podział, występowanie, metody pozyskiwania;

– charakterystyka surowców krzemiennych z obszaru ziem polskich

– podstawy obróbki surowców kamiennych: kształtowanie, debitaż, retusz;

– przełomy muszlowe: identyfikacja cech związanych z intencjonalną obróbką skał krzemionkowych;

– rdzeń, odłupek, wiór: definicja, atrybuty, sposoby opisu;

– pierwsze narzędzia: przemysły otoczkowe i pięściakowe;

– technologia produkcji i typologia narzędzi środkowopaleolitycznych;

– technologia produkcji i typologia narzędzi górnopaleolitycznych;

– technologia produkcji i typologia narzędzi mezolitycznych;

– krzemieniarstwo neolityczne oraz „późne”

– podstawowe metody analizy wytworów krzemiennych;

– podstawowe metody klasyfikacji wytworów krzemiennych;

– metody dokumentacji zabytków krzemiennych: rysunek, fotografia, modele 3D

Andrefsky, Jr., W, 2005. Lithics: Macroscopic approaches to analysis, Cambridge: Cambridge University Press

De Bie, M., 2007. Benefiting from Refitting in Intra-Site Analysis: Lessons from Rekem (Belgium). In. U. Schurmans and M. De Bie eds. Fitting Rocks: Lithic Refitting Examined, BAR Interntainal Series, 1596, pp. 31-44.

Cyrek, K., 1983. Surowce krzemienne w mezolicie dorzecza Wisły i górnej warty. In: J. K. Kozłowski, S. K. Kozłowski eds. Człowiek i środowisko w pradziejach, PWN: Warszawa.

Ginter B., Kozłowski J.K., 1975. Technika obróbki i typologia wyrobów kamiennych paleolitu i mezolitu, Warszawa.

Inizan M., Roche H., Tixier J. 1992. Technology of Knapped Stone. Prehistoire de la Pierre Taillee, 3, CREP: Meudon.

Korobkowa, G. F., 1999. Narzędzia w pradziejach. Podstawy badania funkcji metodą traseologiczną, Toruń.

Lech, J., 1983. Górnictwo surowców krzemiennych w kulturze społeczności wczesnorolniczych na terytorium Polski. In: J. K. Kozłowski, S. K. Kozłowski eds. Człowiek i środowisko w pradziejach, PWN: Warszawa.

Prinke, A., 1983. Surowce kamienne. In: J. K. Kozłowski, S. K. Kozłowski eds. Człowiek i środowisko w pradziejach, PWN: Warszawa.

Skar, B., Coulson, S, 1986. Evidence of behaviour from refitting‐a case study, Norwegian Archaeological Review, 19 (2), pp. 90-102.

van Gijn, A., 2010. The biography of flint tools: methods of study. In: Flint in Focus: Lithic biographies in the Neolithic and Bronze Age. Leiden: Sidestone Press, 11-34.

van Gijn, A., 2012. New perspectives for microwear analysis, Analecta Praehistorica Leidensia, 43/44, pp. 275-282.. K. Kozłowski eds. Człowiek i środowisko w pradziejach, PWN: Warszawa.

W semestrze zimowym 2020 zajęcia prowadzone są w trybie on-line przy użyciu aplikacji Google Meet. Dostęp przez stały link wygenerowany przez prowadzącego przed pierwszymi zajęciami.

Do bezpośrednich kontaktów, m.in. przesyłania materiałów dydaktycznych oraz testów wykorzystywana jest platforma Google Classroom.