Zanim powstały cywilizacje. Oblicza archeologii pradziejowej

ogólnouniwersyteckie

w sali

Celem wykładu jest zapoznanie słuchaczy z wybranymi aspektami z zakresu szeroko pojętej archeologii pradziejowej, zajmującej się najstarszymi dziejami człowieka. Tematyka wykładu dotyczy kluczowych zjawisk kulturowych dokonujących się w zakresie materialnym, gospodarczym, społecznym, duchowym w społecznościach zbieracko – łowieckich i rolniczo-hodowlanych na obszarze Starego Świata, poprzedzających powstanie cywilizacji basenu Morza Śródziemnego. Słuchacze zapoznają się także z podstawową terminologią i metodologią archeologiczną.

Wykład ma charakter popularnonaukowy i skierowany jest do szerokiego grona odbiorców zainteresowanych archeologią. Celem wykładu jest przedstawienie słuchaczom wybranych aspektów z zakresu szeroko pojętej archeologii pradziejowej, zajmującej się najstarszymi dziejami człowieka. W pierwszej kolejności studenci zapoznają się z podstawową terminologią i metodologią archeologiczną. Następnie, tematyka wykładu koncentruje się wokół kluczowych zjawisk kulturowych dokonujących się w zakresie materialnym, gospodarczym, społecznym, duchowym w społecznościach zbieracko – łowieckich i rolniczo-hodowlanych na obszarze Starego Świata, poprzedzających powstanie cywilizacji basenu Morza Śródziemnego.

Przykładowe zagadnienia objęte tematyką wykładu:

- Archeologia jako dziedzina nauki – warsztat pracy archeologa, rodzaje źródeł archeologicznych oraz metody ich datowań i analizy.

- Zanim pojawił się Homo Sapiens.

- Modele gospodarcze i osadnicze społeczności zbieracko – łowieckich i rolniczo-hodowlanych.

- Początki rozwoju rolnictwa - postęp czy konieczność?

- Początki rozwoju architektury.

- Sztuka i wierzenia w pradziejach.

- Przedmioty codziennego użytku i symbolika w życiu człowieka czasów prehistorycznych.

P. Bahn, Archeologia – bardzo krótkie wprowadzenie, Warszawa 1997

P. Bieliński, Starożytny Bliski Wschód. Od początków gospodarki wytwórczej do wprowadzenia pisma, Warszawa 1985

J. A. Gierowski, S. Grodziski, J. Wyrozumski (ed.), Wielka historia świata, t. 1-2, Kraków 2004-2005

J. K. Kozłowski, S. K. Kozłowski, Człowiek i środowisko w pradziejach, Warszawa 1981

D. Ławecka, Wstęp do archeologii, Warszawa 2000

C. Renfrew, P. Bahn, Archeologia. Teoria, metody, praktyka, Warszawa 2002

M. Tobolczyk, Narodziny architektury, Warszawa 2000

A. Wierciński, Magia i religia, Warszawa 1997

W zakresie wiedzy student:

- ma podstawową wiedzę o miejscu i znaczeniu archeologii pradziejowej w systemie nauk historycznych oraz o jej specyfice przedmiotowej i metodologicznej (K_W01)

- ma uporządkowaną wiedzę ogólną o społecznościach pradziejowych, z uwzględnieniem podstawowej terminologii i teorii badawczych (K_W04)

- ma podstawową wiedzę o powiązaniach archeologii z innymi dziedzinami oraz dyscyplinami naukowymi, z obszaru nauk humanistycznych, społecznych, przyrodniczych i ścisłych (K_W06)

- rozumie związek między osiągnięciami wybranej dziedziny nauki a możliwościami ich wykorzystania w archeologii (K_W07)

- ma podstawową wiedzę o rozwoju człowieka w pradziejach i jego strategiach adaptacyjnych zależnych od różnych warunków środowiskowych (K_W14)

W zakresie umiejętności student:

- potrafi posługiwać się podstawowymi pojęciami badawczymi i ujęciami teoretycznymi właściwymi dla archeologii (K_U09)

- wykrywa proste zależności między artefaktami, a dawnymi procesami kulturowymi i społecznymi (K_U13)

W zakresie kompetencji społecznych student jest gotów do:

- wykorzystania posiadanej przez siebie wiedzy na temat kompleksowej natury kultury i jej złożoności, ze świadomością potrzeby analizy rozmaitych kategorii źródeł dla odtworzenia przeszłości człowieka (K_K05)

- podkreślania znaczenia dziedzictwa kulturowego ludzkości dla rozumienia procesu przemian gospodarczych, społecznych i kulturowych od czasów najdawniejszych do współczesności (K_K06)

- uznania społecznej roli archeologii (K_K10)

Egzamin pisemny w formie testu obejmującego zagadnienia poruszane podczas zajęć. Przeprowadzany w sesji letniej, po zakończeniu wykładów.