Ćwiczenia terenowe - powierzchniowe - licencjat

obowiązkowe

w terenie

Celem ćwiczeń powierzchniowych prowadzonych na studiach licencjackich jest wstępne zapoznanie się z metodami i technikami prospekcji terenowej: lokalizacją stanowisk, wstępnymi pomiarami stanowiska, identyfikacją materiału archeologicznego znajdującego się na powierzchni, dokumentacją stanowiska etc.

Ćwiczenia powierzchniowe w formie prospekcji terenowej zawierają dwa komponenty - teoretyczny i praktyczny. W ramach komponentu teoretycznego studenci poznają historię badań powierzchniowych w Polsce, zwłaszcza programu tzw. Archeologicznego Zdjęcia Polski. Poznają również zasady dokumentacji wykorzystywanej w badaniach powierzchniowych (KEZA), zaznajamiając się z podstawowymi pojęciami geograficznymi, geomorfologicznymi i geologicznymi, definicjami pojęć stosowanych w opisie stanowisk, a także z podstawami wykorzystania najnowszych technologii w tego typu badaniach (t.j. szerokiego spektrum badań nieinwazyjnych, w tym analizy zdjęć lotniczych i zobrazowań satelitarnych, LIDAR, GIS, badań geofizycznych itd.). W ramach komponentu praktycznego studenci ćwiczą wykorzystywanie map i orientację w terenie, rozpoznawanie obiektów archeologicznych w otoczeniu, rozpoznawanie i sposoby dokumentacji znalezisk archeologicznych na powierzchni ziemi, a także - w zależności od rodzaju stanowiska i przyjętych metod – posługiwanie się specjalistycznym sprzętem pomiarowym. W zależności od miejsca realizacji ćwiczeń, charakteru stanowiska i stosowanych metod, poszczególne elementy zarówno komponentu teoretycznego jak i praktycznego mogą ulegać niewielkim modyfikacjom celem uzyskania wskazanych efektów uczenia się.

Konopka M. 1979. Instrukcja wypełniania karty ewidencji stanowiska archeologicznego. Warszawa.

Konopka M. 1981. Instrukcja wypełniania karty ewidencyjnej stanowiska archeologicznego. [w:] M. Gradowski (red.), Metody ewidencji zabytków (= Biblioteka Muzealnictwa i Ochrony Zabytków. Seria B, t. LXVII), Warszawa, 53−60.

Konopka M. 1984. Instrukcja ewidencji stanowisk archeologicznych metodą badań powierzchniowych (Archeologiczne Zdjęcie Polski). Warszawa.

Mazurowski R. 1980. Metodyka archeologicznych badań powierzchniowych. Warszawa-Poznań.

Mazurowski R. O. 2013. Leksykon pojęć i problemów archeologii polowej. Poznań.

Oniszczuk A., Misiuk Z., Makowska A., Wrzosek J., Sekuła A. 2020, Standardy prowadzenia badań archeologicznych. Cz. 1 Badania nieinwazyjne lądowe. Załącznik do pisma Generalnego Konserwatora Zabytków z dnia 8 stycznia 2020 r. - Dostępny na stronie NID: https://www.nid.pl/pl

Efekty uczenia:

K_W01; K_W02; K_W03; K_W04; K_W06; K_W07; K_W09; K_W10; K_W14; K_W15; K_W18; K_W19

K_U02; K_U04; K_U05; K_U13; K_U14; K_U19; K_U21; K_U22; K_U24; K_U25

K_K01; K_K02; K_K03; K_K05; K_K06; K_K07; K_K08; K_K09; K_K10; K_K11; K_K12; K_K13

Student studiów licencjackich podczas ćwiczeń powierzchniowych powtarza i utrwala wiedzę zdobytą podczas zajęć o charakterze teoretycznym prowadzonych w ciągu roku akademickiego. Rozumie specyfikę badań powierzchniowych stosowanych w terenie, ze szczególnym uwzględnieniem metodyki Archeologicznego Zdjęcia Polski. W szczególności stosuje podstawowe pojęcia i terminy archeologiczne, współuczestniczy w opisie i wstępnej interpretacji znalezisk archeologicznych wykorzystując posiadaną wiedzę dotyczącą społeczności w przeszłości, ze świadomością podstawowej metodyki analizy, interpretacji, jak i dokumentacji zabytków pochodzących z badań powierzchniowych. Wykorzystuje wiedzę o możliwościach badawczych innych dziedzin i dyscyplin naukowych w celu uzyskania dodatkowych informacji dotyczących znalezisk powierzchniowych. Jest świadomy różnic w postępowaniu z zabytkami wykonanymi z rozmaitych surowców, jak również różnic w postępowaniu ze szczątkami ludzkimi z zależności od ich charakterystyki i stanu zachowania. Zna zasady bezpieczeństwa i higieny obowiązujące podczas prospekcji terenowej. Jest świadomy podstawowych zagadnień etycznych obowiązujących w praktyce archeologicznej.

Student studiów licencjackich podczas ćwiczeń powierzchniowych poznaje praktyczne umiejętności związane z tym aspektem pracy archeologa. Pod kierunkiem opiekuna naukowego umie zaplanować pracę w zakresie badań powierzchniowych. Współuczestniczy w zbieraniu informacji zawartych w źródłach archeologicznych, kierując się wskazówkami osób prowadzących badania oraz stosując odpowiednie metody i techniki archeologiczne. Potrafi powiązać zdobyte informacje z posiadaną wiedzą w celu właściwej interpretacji i opisania prostych zależności pomiędzy zabytkami a procesami kulturowymi i społecznymi w przeszłości. Umie pracować w zespole oraz komunikować się z użyciem specjalistycznej terminologii z zakresu archeologii, jak również współdziałać ze specjalistami w ramach zespołów interdyscyplinarnych. Stosuje w praktyce wiedzę dotyczącą zasad bezpieczeństwa i higieny obowiązujących podczas prospekcji terenowej. Wykorzystuje doświadczenia zdobyte podczas ćwiczeń powierzchniowych podczas planowania dalszego toku studiów i przyszłej kariery naukowej, kierując się wskazówkami opiekuna naukowego.

Student studiów licencjackich po zakończeniu ćwiczeń powierzchniowych jest gotów do wykorzystania posiadanej przez siebie wiedzy i umiejętności oraz jest świadomy konieczności konfrontowania ich z opiniami ekspertów. Jest przygotowany do uznania własnej odpowiedzialności za zachowanie dziedzictwa kulturowego, będąc świadomym znaczenia i niepowtarzalnej wartości rozmaitych rodzajów znalezisk archeologicznych jako elementu dziedzictwa kulturowego ludzkości i ich roli w odtwarzaniu przeszłości człowieka. Jest przygotowany do uznania społecznej roli archeologii i wypełniania obowiązków związanych z upowszechnianiem wiedzy o dziedzictwie archeologicznym w społeczeństwie i inicjowania współpracy ze społeczeństwem w zakresie prowadzonych prac archeologicznych. Student jest gotów do przyjęcia odpowiedzialności za trafność podejmowanych decyzji w trakcie pozyskiwania źródeł archeologicznych, w zgodzie z obowiązującym prawem państwa, na terenie którego prowadzone są badania, jak również jest świadom znaczenia problematyki etycznej związanej z rzetelnością i uczciwością naukową. Jest przygotowany do uznania i poszanowania różnych punktów widzenia determinowanych różnym podłożem kulturowym. Student jest gotowy do odpowiedzialnego pełnienia ról zawodowych oraz przestrzegania zasad bezpieczeństwa i higieny pracy.

Zaliczenie na ocenę.