Historia starożytna ziem polskich

obowiązkowe

Wykład prezentujący historię starożytną ziem polskich z uwzględnieniem szerszego tła przemian kulturowych następujących na przestrzeni kolejnych epok na obszarze Starego Świata.

Przedmiot obowiązkowy w ramach programu studiów licencjackich na kierunku Historia.

Wykład obejmuje następującą tematykę:

1. Wprowadzenie do archeologii ze szczególnym uwzględnieniem:

- podstawowej terminologii, podstaw periodyzacji dziejów oraz podziałów chronologicznych;

- rodzajów źródeł archeologicznych, metod ich analizy i interpretacji oraz możliwości wykorzystania ich w pracy historyka.

2. Skrócony zarys dziejów ziem polskich z uwzględnieniem szerszego tła przemian kulturowych na przestrzeni kolejnych epok:

- starszej epoki kamienia (paleolit);

- środkowej epoki kamienia (mezolit);

- młodszej epoki kamienia (neolit);

- epoki brązu;

- wczesnej epoki żelaza;

- okresu przedrzymskiego;

- okresu wpływów rzymskich;

- okresu wędrówek ludów.

3. Prezentację głównych jednostek taksonomicznych i najważniejszych stanowisk archeologicznych w poszczególnych okresach ze szczególnym uwzględnieniem najbardziej charakterystycznych zabytków.

4. Poruszane są także najważniejsze kwestie związane z przemianami społecznymi i gospodarczymi na przestrzeni epok kamienia, brązu oraz żelaza.

Wykład obejmuje najważniejsze zagadnienia związane z prehistorią i protohistorią ziem polskich (od antropogenezy do początków wczesnego średniowiecza) z uwzględnieniem szerszego tła przemian kulturowych na obszarze Starego Świata.

Literatura podstawowa:

P. Kaczanowski, J.K. Kozłowski, Wielka Historia Polski, t. 1, Najdawniejsze dzieje ziem polskich (do VII w.), Kraków 1998.

Literatura pomocnicza:

Encyklopedia historyczna świata, t. 1, Prehistoria, red. J. K. Kozłowski, 1999

Wielka historia świata, t.1, Świat przed rewolucją neolityczną, red. J.K. Kozłowski, 2004

K. Godłowski, K.J. Kozłowski, Historia starożytna ziem polskich, Warszawa 1985.

Pradzieje ziem polskich, red. J. Kmieciński, t. 1, cz. 1 i 2, Łódź 1989.

W. Hensel, Polska starożytna, Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk 1973.

J. Kostrzewski, J. Chmielewski, K. Jażdżewski, Pradzieje Polski, Wrocław-Warszawa-Kraków 1965.

A. Kokowski, Starożytna Polska. Od trzeciego stulecia przed narodzeniem Chrystusa do schyłku starożytności., Warszawa 2005

M. Mączyńska, Wędrówki ludów. Historia niespokojnej epoki IV i V w., Kraków 1996

Po ukończeniu wykładu student posiada:

- podstawową wiedzę o miejscu i znaczeniu archeologii w systemie nauk historycznych, stosowanej terminologii, rodzajach źródeł archeologicznych, metodach ich analizy i interpretacji;

- wiedzę o możliwości wykorzystania źródeł archeologicznych w pracy historyka;

- podstawową wiedzę ogólną o rozwoju człowieka w pradziejach (rozwój społeczny, gospodarczy i kulturowy);

- potrafi wskazać najważniejsze jednostki kulturowe, stanowiska i odkrycia w kolejnych okresach chronologicznych (epoka kamienia, epoka brązu i żelaza);

- posiada świadomość roli i znaczenia pradziejowego dziedzictwa kulturowego;

- posiada świadomość roli oraz znaczenia źródeł archeologicznych w odtwarzaniu przeszłości, nie tylko pra- i protohistorycznej, ale także w poszczególnych okresach historycznych (z uwzględnieniem historii najnowszej).

Egzamin pisemny obejmujący kwestionariusz pytań z zakresu historii starożytnej ziem polskich.