Wstęp do hungarologii II

obowiązkowe

Wstęp do hungarologii I 3320-LW31K-WH

Znajomość języka węgierskiego na poziomie A2 (nabyta na I roku studiów) jest niezbędna do opracowywania przez studentów wybranych zagadnień dotyczących kultury i historii Węgier (na podstawie lektury krótkich i dostosowanych do poziomu A2 tekstów).

Gruntowna wiedza zdobyta na I roku studiów podczas zajęć ze Wstępu do hungarologii, Historii Węgier czy Historii literatury węgierskiej znacznie ułatwi przyswajanie nowych zagadnień.

w sali

Na zajęciach są omawiane wybrane zagadnienia z dziedziny kultury i historii Węgier.

Ważne miejsce odgrywa lektura i omówienie najważniejszych węgierskich podań i legend - dotyczących pochodzenia Węgrów, ważnych wydarzeń historycznych, węgierskich świętych czy zamków znajdujących się na terenie tzw. Wielkich Węgier. W trakcie zajęć zostaje przedstawione także tło historyczne tychże podań i legend.

Sporo miejsca poświęca się strukturze etnicznej i wyznaniowej Węgier na przestrzeni dziejów.

Podczas zajęć omawia się pewne aspekty stosunków polsko-węgierskich (zwłaszcza w kontekście II wojny światowej).

Studenci zdobywają wiedzę na temat wybitnych Węgrów i ich osiągnięć.

Omówiony zostaje system politycznych współczesnych Węgier.

Ponadto studenci poznają także geografię Węgier w ich historycznych granicach.

Zagadnienia omawiane są w kontekście dzieł literatury węgierskiej i (w niektórych przypadkach) polskiej oraz europejskiej.

Na zajęciach są omawiane wybrane zagadnienia z dziedziny kultury i historii Węgier.

Ważne miejsce odgrywa lektura i omówienie najważniejszych węgierskich podań i legend - dotyczących pochodzenia Węgrów, ważnych wydarzeń historycznych, węgierskich świętych czy zamków znajdujących się na terenie tzw. Wielkich Węgier. W trakcie zajęć zostaje przedstawione także tło historyczne tychże podań i legend.

Sporo miejsca poświęca się strukturze etnicznej i wyznaniowej Węgier na przestrzeni dziejów.

Podczas zajęć omawia się pewne aspekty stosunków polsko-węgierskich (zwłaszcza w kontekście II wojny światowej).

Studenci zdobywają wiedzę na temat wybitnych Węgrów i ich osiągnięć.

Omówiony zostaje system politycznych współczesnych Węgier.

Ponadto studenci poznają także geografię Węgier w ich historycznych granicach.

Spis zagadnień:

1. Pochodzenie Węgrów: fakty i mity. Najbardziej znane podania i legendy związane z Węgrami.

2. Węgierscy święci, święci związani z Węgrami (fakty i legendy): św. Stefan, św. Emeryk, św. Władysław, św. Gerard (Gellért), św. Elżbieta, św. Małgorzata, św. Kinga, św. Jadwiga, bł. Jolanta i in.

3. Korona św. Stefana – jej historia i podania z nią związane.

4. Podstawy geografii historycznej Węgier (krainy geograficzne, pasma górskie, przełęcze i przełomy rzeczne, najważniejsze rzeki tzw. Wielkich Węgier). Historyczne komitaty. Dunaj i Cisa - najważniejsze rzeki Węgier.

5. Węgierskie zamki i najpopularniejsze legendy z nimi związane.

6. Religie na Węgrzech (historia i teraźniejszość). Najważniejsze zabytki sakralne.

7. Mniejszości narodowe i etniczne na Węgrzech: historia i współczesność.

8. Panteon wybitnych Węgrów (naukowcy, podróżnicy, sportowcy, politycy).

9. Węgry w II wojnie światowej. Polscy uchodźcy na Węgrzech.

10. Ślady węgierskie w Polsce (węgierskie ślady w Warszawie, związane z Węgrami zabytki Krakowa, Gdańska, Wrocławia, kopalnia soli w Wieliczce, Twierdza Przemyśl, Krosno i okolice, pomniki i pamiątkowe tablice poświęcone wybitnym Węgrom/związane z Węgrami, groby węgierskich żołnierzy z czasów I i II wojny światowej i wiele innych).

11. System polityczny współczesnych Węgier. Najważniejsze węgierskie partie polityczne.

Zagadnienia omawiane są w kontekście dzieł literatury węgierskiej i (w niektórych przypadkach) polskiej oraz europejskiej.

Najważniejsze opracowania (wybór):

• Ács Z.: "Nemzetiségek a történelmi Magyarországon". Budapest 1984

• Alföldy J. et al.: "Haza a magasban 1-2". Lakitelek 2002

• Bak B.: "Magyarország történeti topográfiája". Budapest 2008

• Budziński F.: "Polacy na uczelniach węgierskich w latach II wojny światowej". Kraków 1993

• Budziński F.: "Szkoły polskie nad Balatonem". Warszawa 1988

• "Famous Hungarians". Budapest 2002

• Felczak W.: "Historia Węgier". Wrocław 1983

• Figiel St.: „Siedmiogród. W łuku rumuńskich Karpat. Przewodnik krajoznawczy”. Pruszków 2013

• Gerencsér T., Grad M., Mitrovits M.: „Flaga węgierska nad Wisłą”. Warszawa 2017

• Gergely J. et al.: "Az egyházak Magyarországon". Budapest 1997

• Györffy Gy.: "Święty Stefan I: król Węgier i jego dzieło". Warszawa 2003

• Jakubiuk J.: "Kariera wina węgierskiego w literaturze polskiej". Warszawa 1966

• Kochanowski J.: "Węgry: od ugody do ugody". Warszawa 1997

• Kovács É., Lovag Zs.: "A magyar koronázási jelvények". Budapest 1980

• Kovács I., Mitrovits M.: „Magyar emlékek Lengyelországban”. Budapest 2017 (polskie wydanie: "Węgierskie pamiątki w Polsce", Budapeszt 2019)

• Kőnig F.: "Várak és erődítmények a Kárpát-medencében". Budapest 2001

• Lagzi I. (red.): "Węgrzy w twierdzy przemyskiej w latach 1914-1915". Warszawa - Przemyśl 1985

• Łubczyk K.: "Pamięć. Polscy uchodźcy na Węgrzech 1939-1946". Warszawa 2009

• "Magyar utazók lexikona". Budapest 1993

• Marcinek R.: "Rex vinorum. Z dziejów węgrzyna w dawnej Polsce". Warszawa cop. 2015

• "Miejsca Święte – nr 2/2003" (czasopismo)

• Nawrocki A.: "Szamanizm i Węgrzy". Warszawa 1988

• Petneki Á.: "Krakkó". Budapest 2001

• Romsics I.: "Historia Węgier". Poznań cop. 2018

• Rybałtowski S. (red.): „Węgierska Warszawa – Magyar Varsó”. Warszawa cop. 2013

• Siwiec K., Czuma M.: „Węgierska Małopolska”. Cieszyn 2011

• Sroka St.: "Historia Węgier do 1526 roku w zarysie". Bydgoszcz 2000

• Stańczyk R.A. (red.): „Dwa wiekuiste dęby: dzieje przyjaźni polsko-węgierskiej”. Kraków 2018

• "A székelység története". Csíkszereda 2012

• Zalewski M. (red.): „Máriapócs. Węgierska Częstochowa”. Ostrołęka 2013.

Teksty źródłowe:

• "Árpád-kori legendák és intelmek". Budapest 1983, 1987

• "Gesta Hungarorum". Kraków 2006

• Grzesik R. (oprac.): "Żywot św. Stefana króla Węgier czyli Kronika węgiersko-polska". W-wa 2003

• Lengyel D.: "Korona i miecz". Warszawa 1990

• "Ustawa zasadnicza Węgier". Warszawa 2012

oprócz tego: materiały własne prowadzącego zajęcia, mapy, atlasy, przewodniki, albumy, wskazane przez prowadzącego zajęcia fragmenty różnych opracowań niewymienionych w powyższym spisie.

Absolwent zna i rozumie:

• najważniejsze zjawiska zachodzące w obszarach literatury, kultury i historii oraz elementarną terminologię używaną w opisie literatury, kultury i historii oraz rozumie jej źródła oraz zastosowania (K_W05)

• specyfikę i złożoność historii literatury węgierskiej, a wiedzę w tym zakresie potrafi odnieść do procesów i faktów z historii Węgier w kontekście europejskim (K_W07).

Absolwent potrafi:

• rozpoznać różne rodzaje wytworów kultury (literatura, sztuka) oraz przeprowadzić ich krytyczną analizę i interpretację z zastosowaniem typowych metod (K_U03)

• z wykorzystaniem różnych źródeł i sposobów - wyszukiwać, analizować, oceniać, selekcjonować i użytkować informację niezbędną do udziału w zajęciach (K_U04).

Absolwent jest gotów do:

• samodzielnego śledzenia współczesnych procesów i zjawisk zachodzących w literaturze, kulturze Węgier, ma przekonanie o potrzebie rozwoju osobistego i zawodowego (K_K02)

• dbałości o zachowanie dziedzictwa kulturowego studiowanego regionu, kraju, Europy (K_K06).

Zajęcia są obowiązkowe. Dopuszczalne są 2 nieusprawiedliwione nieobecności. Liczba wszystkich nieobecności nie może przekroczyć 50%.

Podstawy zaliczenia:

- prezentacja na wybrany przez studenta temat (lista tematów zostanie przekazana na pierwszych lub drugich zajęciach)

- kolokwium (pisemne lub ustne) na koniec semestru. OCENA ZDOBYTA PRZEZ STUDENTA PODCZAS ZALICZENIA PISEMNEGO LUB USTNEGO BĘDZIE OCENĄ Z PRZEDMIOTU (wpisywaną do USOSa).

Wszelkie szczegóły związane z kolokwium zaliczeniowym (forma, dokładny zakres tematów itp.) zostaną przekazane z min. miesięcznym wyprzedzeniem.