Historia filozofii 1

obowiązkowe

Żadne wstępne kompetencje nie są wymagane od uczestników zajęć. Kurs pozwala zaznajomić się z Historią filozofii również tym osobom, które dotąd nie miały z nią żadnej styczności. Może być pomocna znajomość j. angielskiego, ponieważ niektóre dodatkowe materiały mogą być udostępniane w tym języku.

w sali
zdalnie

Celem wykładów jest zaznajomienie uczestników zajęć z historią filozofii zachodniej, z uwzględnieniem elementów filozofii muzułmańskiej i innych wschodnich prądów umysłowych, które silnie oddziaływały na filozofię Zachodu. Program zajęć skonstruowany jest tak, aby uczestnicy mogli z bliska przyjrzeć się podstawowym zagadnieniom filozoficznym, które nurtowały europejskich myślicieli od starożytności. Przekazywana wiedza nie ma być traktowana jedynie biernie i odtwórczo, ale ma stanowić narzędzie umożliwiające problematyzowanie podstawowych składników europejskiej kultury, języka, wartości i charakterystycznych sposobów postrzegania świata. Pomimo formy wykładowej, studenci są zachęcani do dyskusji na tematy podejmowane podczas zajęć.

Pierwszą część wykładu stanowi wprowadzenie do historii filozofii. Spróbujemy odpowiedzieć na pytanie czym jest filozofia i czym różni się od innych dziedzin wiedzy. Omówiona zostanie różnica pomiędzy filozofią a historią filozofii. Charakter dziedziny zostanie pokazany m.in. poprzez poznanie początków filozofii i pierwszych filozofów, tj. filozofów przyrody. Podjęty zostanie problem dostępu do źródeł oraz ich interpretacji.

Porządek wykładu respektuje chronologię kolejnych myślicieli, ale omawiane treści zostaną dobrane według klucza problemowego. Podczas kolejnych wykładów będzie można śledzić rozwój poszczególnych zagadek i rozmaite sposoby ich rozwiązywania, a także będziemy przyglądać się przeobrażeniom, którym ulegały same problemy. W szczególności, uwzględniany będzie kontekst historyczno-kulturowy, w którym myśl konkretnych filozofów była osadzona. W miarę możliwości, będziemy sięgać po niewielkie fragmenty tekstów źródłowych, które będą czytane i omawiane podczas zajęć. Będziemy się też zastanawiać, jaki wpływ miały poszczególne prądy filozoficzne i niektóre szczególnie istotne teorie na rozwój szeroko pojętej kultury europejskiej. Wreszcie, tam, gdzie jest to uzasadnione, będą czynione odwołania do rozmaitych problemów współczesności oraz do współczesnych dyskusji nie tylko filozoficznych, z uwzględnieniem specyfiki uwarunkowań historycznych.

Główni myśliciele, którzy zostaną uwzględnieni podczas wykładów, to:

(starożytność) Tales z Miletu, Anaksymander, Anaksymenes, Heraklit z Efezu, Parmenides z Elei, pitagorejczycy, atomiści, sofiści (Gorgiasz i Protagoras), Sokrates, Platon, Arystoteles, Epikur, Epiktet i stoicy, Sekstus Empiryk i sceptycy, Filon z Aleksandrii, Plotyn, Augustyn z Hippony;

(średniowiecze) Boecjusz, Pseudo-Dionizy Areopagita, Anzelm z Canterbury, Piotr Abelard.

G. Reale, Historia filozofii starożytnej, S. Swieżawski, Dzieje europejskiej filozofii klasycznej.

Fragmenty: Platon: Obrona Sokratesa, Państwo, ks. VII, Anzelm z Canterbury: Proslogion, Abelard: Przedmowa do Tak i Nie, Etyka

W folderze Dropbox zostaną udostępnione skrypty oraz prezentacje z zajęć.

- zna i rozumie rolę refleksji filozoficznej w kształtowaniu kultury,

- ma wiedzę o miejscu i znaczeniu filozofii w relacji do nauk oraz o specyfice przedmiotowej i metodologicznej filozofii,

- zna terminologię filozoficzną w języku polskim,

- zna i rozumie historyczny charakter kształtowania się idei filozoficznych oraz ma wiedzę w zakresie historii filozofii europejskiej

- słucha ze zrozumieniem ustnej prezentacji idei i argumentów filozoficznych,

poprawnie stosuje poznaną terminologię filozoficzną,

- trafnie definiuje pojęcia języka potocznego i poprawnie projektuje definicje własnych terminów używanych we własnych wypowiedziach,

- analizuje argumenty filozoficzne, identyfikuje ich kluczowe tezy i założenia,

wykrywa zależności między tezami badanych pisemnych i ustnych wypowiedzi filozoficznych,

- wykrywa proste zależności między kształtowaniem się idei filozoficznych a procesami społecznymi i kulturalnymi,

- rozumie odmienne postrzeganie życia społecznego przez osoby pochodzące z różnych środowisk i kultur.

Zajęcia zakończone są egzaminem w formie testu (pytań zamkniętych). Pytania mają na celu ustalenie, czy najbardziej podstawowe treści przekazywane podczas zajęć są nie tylko znane, ale również rozumiane. Egzamin w miarę możliwości odbędzie się stacjonarnie.