Dydaktyka geografii

geografia

uprawnienia pedagogiczne

Wykład obowiązkowy dla studentów geografii realizujących Blok pedagogiczny, będących po wykładach z Podstaw dydaktyki, Psychologii i Pedagogiki

w sali i w terenie

Celem wykładu jest przedstawienie: a) teoretycznych i dydaktycznych podstaw nauczania przedmiotu geografia na poszczególnych etapach edukacyjnych, b) wpływu współczesnych idei pedagogicznych i geograficznych (w tym szczególnie dydaktycznych) oraz c) osiągnię nauk geograficznych (w szczególnie dydaktyki geografii) na szkolną edukację geograficzną.

Zajęcia obejmują następujące zagadnienia: miejsce przedmiotu geografia w ramowych planach nauczania w szkole podstawowej i ponadpodstawowe; cele kształcenia i treści nauczania geografii ujęte w podstawach programowych tego przedmiotu; struktura wiedzy geograficznej; kompetencje merytoryczne, dydaktyczne i wychowawcze nauczyciela geografii; autorytet nauczyciela geografii; zasady interakcji ucznia i nauczyciela podczas lekcji; popularyzowanie wiedzy geograficznej; metodyka realizacji poszczególnych treści kształcenia w obrębie geografii; zastosowanie zróżnicowanych metod i technik nauczania oraz ich dostosowanie do możliwości poznawczych uczniów; metody aktywizujące; organizacja pracy uczniów na lekcjach geografii z zastosowaniem różnych form pracy; projektowanie i wyposażanie pracowni geograficznej w środki i pomoce dydaktyczne; wykorzystanie TIK i narzędzi GIS w nauczaniu geografii; diagnoza, kontrola i ocenianie w pracy nauczyciela geografii; różne rodzaje oceniania, funkcje oceny, znaczenie oceniania kształtującego w edukacji geograficznej; egzamin końcowy po szkole podstawowej i ponadpodstawowej; diagnoza wstępna uczniów; sposoby wspomagania rozwoju poznawczego ucznia; indywidualizacja nauczania – praca z uczniem zdolnym; kształtowanie pojęć, postaw i umiejętności w edukacji geograficznej; ocena jakości kształcenia; ewaluacja (analiza i ocena) własnej pracy dydaktyczno-wychowawczej; własna ścieżka rozwoju.

• Angiel J., Hibszer A., Szkurłat E., Zajęcia terenowe w kształceniu geograficznym, Bogucki Wyd. Naukowe, Poznań, 2020.

• Angiel J., Szkurłat E., (pr.zb.), Miejsce i przestrzeń. Edukacja geograficzna w ujęciu humanistycznym, Prace Monograficzne Komisji Edukacji Geograficznej, , Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Poznań-Warszawa,2019

• Ciepły M., Głowacz A. i in. Geoinformacja w szkolnej edukacji geograficznej. Praktyczny poradnik dla nauczycieli, Bogucki Wyd. Nauk., Poznań 2019.

• Dybska-Jakóbkiewicz I, Szkurłąt E., (pr.zb.), Edukacja geograficzna – ku kształceniu poszukującemu, Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Poznań-Warszawa, 2020,

• Hibszer A., (red.) Polska dydaktyka geografii. Idee – Tradycje – Wyzwani, WNOZ, Sosnowiec, 2008

• Hibszer A., Szkurłat E. (red.), Technologie informacyjno-komunikacyjne w kształceniu geograficznym. Założenia teoretyczne, diagnoza wykorzystania, Prace Komisji Edukacji Geograficznej PTG, t. 4, Łódź, 2015.

• Hibszer A., Szkurłat E. (red.), Technologie informacyjno-komunikacyjne w kształceniu geograficznym. Założenia teoretyczne, diagnoza wykorzystania, Prace Komisji Edukacji Geograficznej PTG, t. 5, Łódź, 2015.

• Hibszer A., Szkurłat E. (red.), Nauczyciel geografii wobec wyzwań reformowanej szkoły, Prace Komisji Edukacji Geograficznej PTG, t.8, Sosnowiec, 2018.

• Piotrowska I, Szkurłat E., (red.) Nowe problemy i metody badań procesu kształcenia geograficznego, Prace Komisji Edukacji Geograficznej PTG, t.6, Poznań, 2016.

• Piskorz S. (1997) Zarys dydaktyki geografii, Wyd. Naukowe PWN, Warszawa.

• Rodzoś J., Szkurłat E., (red.), 2017, Edukacja geograficzna wobec problemów współczesnego świata, Prace Komisji Edukacji Geograficznej PTG, t.7, Lublin, 2017.

Efekty uczenia się: D.1.W1; D.1.W2; D.1.W4; D.1.W5; D.1.W6; D.1.W7; D.1.W8; D.1.W10; D.1.W11; D.1.W12; D.1.W14; D.1.W15

Wiedza. Student:

•określa miejsce przedmiotu geografia w ramowych planach nauczania w szkole podstawowej i ponadpodstawowej;

•przedstawia główne cele kształcenia geograficznego i treści nauczania geografii ujęte w podstawach programowych tego przedmiotu;

•przedstawia ogólną strukturę wiedzy geograficznej;

•charakteryzuje kompetencje merytoryczne, dydaktyczne i wychowawcze nauczyciela geografii;

•określa, czym jest autorytet nauczyciela geografii, w jaki sposób się go buduje;

•przedstawia główne zasady interakcji ucznia i nauczyciela podczas lekcji;

•określa rolę nauczyciela w popularyzowaniu wiedzy geograficznej,

•przedstawia przykłady różnych rozwiązań merytorycznych i metodycznych umożliwiających realizację poszczególnych treści kształcenia geograficznego;

•podaje przykłady zastosowania różnych metod i technik nauczania oraz określa ich dostosowanie do możliwości poznawczych uczniów;

•przedstawia specyfikę różnych metod aktywizujących, w tym metody projektów oraz możliwości ich zastosowania w uczeniu się geografii;

•przedstawia organizację pracy uczniów na lekcjach geografii z zastosowaniem różnych form pracy

•określa wyposażenie wzorowej pracowni geograficznej w rozmaite środki i pomoce dydaktyczne wspomagające proces nauczania-uczenia się geografii;

•opisuje wykorzystanie TIK i narzędzi GIS w nauczaniu geografii;

•prezentuje rolę diagnozy, kontroli i oceniania w pracy dydaktycznej nauczyciela geografii;

•przedstawia różne rodzaje oceniania oraz funkcje oceny;

•określa znaczenie oceniania kształtującego w nauczaniu geografii;

•opisuje specyfikę egzaminów końcowych: po szkole podstawowej i ponadpodstawowej (egzamin maturalny);

•wyjaśnia na czym polega diagnoza wstępna grupy uczniów i każdego ucznia;

•wymienia sposoby wspomagania rozwoju poznawczego ucznia, możliwości indywidualizacji nauczania – (np.) pracy z uczniem zdolnym, przygotowującej go do konkursu przedmiotowego (np. olimpiady geograficznej);

•wyjaśnia potrzebę i główne trudności w kształtowaniu pojęć, postaw i umiejętności praktycznych;

•wyjaśnia na czym polega ocena jakości kształcenia; ewaluacja (analiza i ocena) własnej pracy dydaktyczno-wychowawczej oraz planowanie ścieżki rozwoju zawodowego.

Umiejętności. Student wykazuje umiejętności:

•formułowania prawidłowych celów kształcenia geograficznego,

•dostrzegania i promowania wartości edukacji geograficznej w życiu człowieka,

•dostrzegania wartości edukacyjnych środowiska geograficznego,

•łączenia myślenia analitycznego i syntetyzującego,

•popularyzowania wiedzy geograficznej,

•do tworzenia właściwej atmosfery współpracy z uczniami podczas lekcji geografii.

Kompetencje społeczne. Student (przyszły nauczyciel) jest gotów do:

•aktywnej współpracy z uczniami wykorzystując ich indywidualne zdolności, umiejętności, zainteresowania itp.

•korzystania z różnorodnych form, strategii nauczania oraz nowoczesnych metod i środków dydaktycznych;

•dzielenia się wiedzą geograficzną,

•porozumiewania się z uczniami w każdej kwestii dotyczącej edukacji geograficznej oraz ich rozwoju i potrzeb edukacyjnych.

Test (pytania zamknięte, półotwarte i otwarte), aktywność studenta.

Obecność na zajęciach jest obowiązkowa (dopuszcza się jedną usprawiedliwioną nieobecność). W sytuacji nieobecności na zajęciach student musi zrealizować założone cele kształcenia i zapoznać się z treścią wykładu na podstawie wskazanej przez wykładowcę literatury.

.