Autonomia samorządu terytorialnego

gospodarka przestrzenna

obowiązkowe

podstawowa wiedz z zakresu ustroju państwa polskiego i samorządu terytorialnego

w sali

Podczas zajęć omawiane są kompetencje samorządu w kontekście prawa i uwarunkowań instytucjonalnych w Polsce i w innych krajach europejskich. Na wykładzie wprowadzone są treści na temat kształtu instytucji samorządowej, rozumianej jako idea oraz jako konstrukcja prawna. Studenci uczą się o różnicach w poziomie autonomii samorządowej w krajach europejskich; o czynnikach, które mają na nią wpływ; oraz o sposobach pomiaru autonomii lokalnej. W ramach konwersatorium studenci debatują na temat najważniejszych wyzwań samorządu terytorialnego w Polsce i w innych krajach europejskich. Podczas ćwiczeń studenci zapoznają się z podstawowymi narzędziami analizy dyskursu, którą aplikują do badań dotyczących władztwa samorządu terytorialnego. W trakcie semestru studenci realizują również 5 h zajęć indywidualnych z osobą prowadzącą zajęcia, gdy w mniejszych grupach uczestniczą w sesji rady miasta i wspólnie omawiają to doświadczenie.

Lista tematów realizowanych podczas wykładu:

1. koncepcje dotyczące samorządności

2. Typologie samorządu terytorialnego w Europie

3. Fragmentacja terytorialna w Europie; optymalna wielkość gminy

4. Autonomia lokalna – metody pomiaru

5. Reformy decentralizacyjne, reformy centralizacyjne

6. Horyzontalne relacje władzy: rada, burmistrz; siła burmistrza (przywództwo)

7. Partycypacja: Budżet obywatelski, panele obywatelskie, demokracja deliberacyjna

8. Wybory lokalne (reguły, ordynacja, partie w samorządach, płeć i reprezentacja w polityce lokalnej)

9. Jednostki pomocnicze

10. E-governance – szansa czy zagrożenie

11. Korporatyzacja na szczeblu lokalnym

12. Koszty transakcyjne dostarczania usieciowionych usług lokalnych

13. Zarządzanie zagospodarowaniem terenu: instytucje lokalne i zakres władzy

14. Marketing terytorialny

Lista tematów realizowanych podczas konwersatorium:

1) Czym jest autonomia lokalna?

2) Kierunki zmian w zakresie autonomii

3) Ewolucja autonomii lokalnej w Polsce na przykładzie wybranych dziedzin

4) Autonomia w zakresie wdrażania innowacji - jak wyłamać się ze schematów

5) podział kompetencji między szczeble samorządu teryt.

6) Komisja Wspólna Rządu i Samorządu Terytorialnego

7) Marketing terytorialny

Podczas ćwiczeń studenci opanowują podstawy analizy dyskursu:

będą analizować dyskurs (medialny i polityczny) na temat samorządu, a także dyskurs prowadzony przez samorządy w dokumentach strategicznych. Konkretna tematyka oraz zakres analizowanych materiałów źródłowych będą ustalane na początku semestru, tak aby odzwierciedlać aktualną problematykę związaną z prawnymi, politycznymi, społecznymi lub ekonomicznymi uwarunkowaniami funkcjonowania samorządów. Metodologicznie zajęcia będą oparte o analizę dyskursu oraz analizę treści. Po zapoznaniu się z literaturą przedmiotu na temat tych metod studenci wykonają projekt z ich użyciem. Do zrealizowania projektu wykorzystane zostaną darmowe programy, pozwalające na proste ilościowe analizy treści.

Nakład pracy studenta: 6 ECTS = 6 × 25h = 150h (w bezpośrednim kontakcie 3 ECTS)

(N) – praca w bezpośrednim kontakcie z nauczycielem,

(S) – praca własna (samodzielna) studenta.

Zajęcia (wykład) = 30h (N)

Zajęcia (ćwiczenia) =15h (N)

Zajęcia (konwersatorium) =15h (N)

• Zaliczenie ćwiczeń, test z konwersatorium, egzamin = 5h (N)

• Przygotowanie (samodzielne) do egzaminu = 25h (S)

• Samodzielne przygotowanie do ćwiczeń = 30h (S)

Samodzielne przygotowanie do konwersatorium = 30h (S)

RAZEM = ok. 150h

Lackowska M., Szmigiel-Rawska K., Teles F. (red.) (2021) Local Government in Europe. New Perspectives and Democratic Challenges. Bristol University Press, Bristol

Teles F. (red.) (2023) Handbook on Local and Regional Governance, Wyd. Elgar

Ladner, A., Keuffer N., Baldersheim H., Hlepas N., Swianiewicz P, Steyvers K., & Navarro C. (2019). Patterns of Local Autonomy. Palgrave Macmillan.

Ladner, A. & Keuffer, N. (2021). ‘Creating an index of local autonomy–theoretical, conceptual, and empirical issues’, Regional and Federal Studies. Taylor & Francis, 31(2)

Gendźwiłł A., Kjaer, U., Steyvers K. (red.) (2022) The Routledge Handbook of Local Elections and Voting in Europe, Routledge

Gendźwiłł A. (2020) Wybory lokalne w Polsce: Uczestnictwo, konkurencja i reprezentacja polityczna w demokracjach mniejszej skali, Scholar, Warszawa

Sellers J., Lidström A., Bae Y. (2020) Multilevel democracy, Cambridge university press

P. Swianiewicz, A. Gendźwiłł, J. Łukomska, A. Kurniewicz (2016) Wielkość gmin i powiatów a sprawność ich funkcjonowania: hipotezy wielkoludów i liliputów, Warszawa: Scholar

P. Swianiewicz, M. Herbst (2002) „Korzyści i niekorzyści skali w polskich samorządach”, Samorząd Terytorialny nr 6/2002

P. Swianiewicz (2009) Reformy konsolidacji terytorialnej – teoria i praktyka krajów Europy Środkowo-Wschodniej, Samorząd Terytorialny, nr 4.

P. Swianiewicz, J. Krukowska, M. Lackowska, A. Kurniewicz (2013) Błędne rondo marginalizacji? Jednostki pomocnicze samorządu w zarządzaniu dużymi miastami, Warszawa: Elipsa

J. Loughlin et al. (2010) The Oxford handbook of local democracy in Europe, Oxford University Press.

S1_W01; S1_W02; S1_W05; S1_W12; S1_U07; S1_U12, S1_U14, S1_U16; S1_K01

Po zajęciach student:

Wiedza:

-Ma poszerzoną wiedzę na temat dynamiki struktur przestrzennych oraz ich uwarunkowań

-Zna i rozumie zasady funkcjonowania samorządu terytorialnego na wszystkich szczeblach, współdziałania administracji samorządowej i rządowej, współdziałania z regionami i instytucjami europejskimi oraz współdziałania sektora publicznego z sektorem społeczeństwa obywatelskiego

-Posiada podbudowaną teoretycznie, szczegółową wiedzę o różnych rodzajach instytucji i organizacji działających w obszarze gospodarki przestrzennej. Potrafi wyznaczyć różnice między pełnionymi przez nie funkcjami oraz pomiędzy różnym ich znaczeniem

-Objaśnia i wprowadza w życie klasyczne oraz współcześnie promowane w literaturze normy i zasady funkcjonowania organizacji terytorialnych w zakresie polityki, administracji i społeczeństwa obywatelskiego

Umiejętności:

- Potrafi wykorzystać zdobytą wiedzę na temat samorządu terytorialnego do prowadzenia badań w różnych zakresach i formach, a także określania kierunków dalszego poszerzania wiedzy poprzez proces samokształcenia

-Potrafi sprawnie posługiwać się systemami normatywnymi, normami i regułami (prawnymi, organizacyjnymi) w celu rozwiązywania konkretnych, specjalistycznych problemów.

-Potrafi dokonać krytycznej analizy sposobu funkcjonowania struktur przestrzennych na różnych poziomach zarządzania w Polsce (dzielnica, sołectwo, gmina, powiat, region, kraj, Unia Europejska) i w innych krajach poprzez samodzielnie formułowane i weryfikowane hipotezy badawcze

Kompetencje społeczne:

-Potrafi myśleć i działać w sposób kreatywny i przedsiębiorczy, wyznaczać cele strategiczne i operacyjne. Zna zasady kontroli zadań różnych rodzajów organizacji działających w obszarze gospodarki przestrzennej w różnych wymiarach terytorialnych

Zasady zaliczenia ćwiczeń (30% oceny końcowej):

Formalnym warunkiem uzyskania zaliczenia jest obecność na zajęciach.

Ocena zostanie wystawiona na podstawie: aktywności podczas zajęć (30%) oraz zrealizowanego projektu (70%).

Zasady zaliczenia konwersatorium (30% oceny końcowej):

Formalnym warunkiem uzyskania zaliczenia jest obecność na zajęciach. Ocena zostanie wystawiona na podstawie ocen punktowych uzyskanych za prace wykonywane podczas poszczególnych zajęć i udział w dyskusjach.

Zasady zaliczenia wykładu (40% oceny końcowej):

egzamin końcowy

Do zaliczenia przedmiotu niezbędne jest zaliczenie wszystkich elementów (min. ocena dostateczna)