Metody badań foresightowych

gospodarka przestrzenna

obowiązkowe

W trakcie zajęć studentci i studentki zapoznają się z głównymi metodami stosowanymi w badaniach foresightowych, ze szczególnym uwzględnieniem aspektu terytorialnego.

w sali

W trakcie wykładu studentki i studenci zapoznają się z głównymi metodami stosowanymi w badaniach foresightowych, ze szczególnym uwzględnieniem aspektu terytorialnego.

W trakcie wykładu studentki i studenci zapoznają się z głównymi metodami stosowanymi w badaniach foresightowych, ze szczególnym uwzględnieniem aspektu terytorialnego.

Wstęp do zagadnień metodologicznych:

1. Przewidywanie, eksploracja, planowanie – czego możemy nauczyć się od wojskowych i biznesu?

2. Czy foresight jest nauką?

Następnie tematyka wykładu składa się z dwóch części:

Przedstawione zostaną podstawowe elementy i narzędzia badań społecznych, ze szczególnym naciskiem na krytyczne podejście do ich zastosowania oraz błędy popełniane w trakcie projektowania badań, zbierania danych i ich analizy. W szczególności:

1. Schemat badania

2. Krytyczna analiza źródeł

3. Błędy metodologiczne i w dostępie do danych

4. Błędy poznawcze i błędy systematyczne

5. Narzędzia badawcze

6. Etyka w badaniach społecznych

Omówione zostaną metody zastosowane w przykładowych badaniach foresightowych, między innymi:

1. Przeprowadzanie ankiet

2. Wywiady eksperckie i grupy focusowe

3. Metoda delficka, opracowywanie scenariuszy

4. Eksperyment społeczny, eksperyment naturalny

5. Korzystanie z wiedzy ekspertów: PEST, crowdsourcing, superforecasterzy

6. Metanalizy

7. Backcasting, roadmapping, wizualizacje

8. Ewaluacja i benchmarking

9. Metody partycypacyjne i warsztatowe, participatory action research

Ćwiczenia:

W ramach ćwiczeń uczestnicy zajęć w sposób praktyczny przepracują wybrane metody. Każde ćwiczenia poświęcone są wybranemu podejściu do wykorzystania metod badawczych w procesie badań foresightowych. Ćwiczone w trakcie zajęć metody to:

1. burza mózgów,

2. analiza TOWS/SWOT

3. panel ekspertów

4. metoda delficka

5. analiza typu PEST

Metody dydaktyczne wykorzystywane na ćwiczeniach:

• praca w grupach

• praca indywidualna

• dyskusja

• warsztaty

Projekt:

W trakcie zajęć studenci i studentki poznają i trenują w formie warsztatowej kolejne metody badawcze stosowane w badaniach foresightowych: analiza nakłady-korzyści (Cost-Benefit Analysis) oraz analiza ryzyka (Risk Analysis). Następnie przygotowują indywidualnie projekt dotyczący wybranej metody badań odnoszącej się do planowania rozwoju. W założeniu tematycznie projekt jest związany z planowanym badaniem własnym („indywidualny projekt foresightowy”). Systematyczne indywidualne konsultacje z prowadzącą ułatwiają pracę nad projektem.

5 ECTS = 5 x 25h = 125h (w bezpośrednim kontakcie 65h = 2,5 ECTS)

(N) – praca w bezpośrednim kontakcie z nauczycielem/ką

(S) – praca własna (samodzielna) studenta/ki

Zajęcia (wykład) = 30h (N)

Zajęcia (ćwiczenia) = 15h (N)

Zajęcia (projekt) = 15h (N)

Samodzielne przygotowanie do bieżących ćwiczeń = 10h (S)

Samodzielne przygotowanie do kolokwium = 15h (S)

Samodzielna praca nad projektem = 25h (S)

Samodzielne przygotowanie do egzaminu = 10h (S)

Konsultacje indywidualne z prowadzącymi = 3h (N)

Egzamin = 2h (N)

RAZEM = ok. 125h

Babbie, E., 2007, Badania społeczne w praktyce, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.

Chan Kim, W., Mauborgne, R., 2005, Blue Ocean Strategy, Harvard Business Review Press.

Charmaz, K., 2006, Constructing Grounded Theory, Sage, London.

Christensen, C., 1997 The Innovator's Dilemma, Harvard Business School Press.

Foresight in Organizations: Methods and Tools, 2016, Patrick van der Duin (red.), Routledge.

Hines, A.; Bishop, P., 2015, Thinking about the Future: Guidelines for Strategic Foresight.

Jackson, M., 2013, Practical Foresight Guide Chapter 3 – Methods.

Kahneman, D., Sibony, O., Sunstein, C.R., 2021, Szum. Czyli skąd się biorą błędy w naszych decyzjach, przekład Piotr Szymczak, Media Rodzina.

Lapore, J., 2014, The Disruption Machine, New Yorker.

Lustig, P., 2017, Strategic Foresight: Learning from the Future, Triarchy Press.

Maison, D. 2022 Jakościowe metody badań społecznych, PWN.

Neels, C., 2015, A Systematic Literature Review of the Use of Foresight Methodologies Within Technology Policy Between 2015 and 2020, UCL, London.

Raven, P.G., 2015, Imagining the Impossible: The Shifting Role of Utopian Thought in Civic Planning, Science Fiction, and Futures Studies, Journal of Futures Studies, 20(2): 113–122.

Sarasvathy, S., 2022, Effectuation elements of entrepreneurial expertise, Edward Elgar.

Schirrmeister, E., Göhring, A-L., Warnke, P., 2019, Psychological biases and heuristics in the context of foresight and scenario processes, Futures Foresight Science.

Science for Policy Handbook, 2020, Foresight – Using Science and Evidence to Anticipate and Shape the Future, chapter 12.

Serra, J., 2005, Territorial Foresight: More than Planning Less than Prospective, Journal of Futures Studies, 9(3): 81–88.

Sturge, G., 2022, Bad Data: How Governments, Politicians and the Rest of Us Get Misled by Numbers, The Bridge Street Press, London.

Sułek, A., 2002, Ogród metodologii socjologicznej, Wydawnictwo Scholar, Warszawa.

Surmiak, A. Etyka badań jakościowych w praktyce. Analiza doświadczeń badaczy z osobami podatnymi na zranienie, Scholar.

Tetlock, P., Gardner, D., 2016, Superforecasting: The Art and Science of Prediction, Crown.

The Delphi Method Techniques and Applications, 2002, Linstone, H., Turoff, M. (red.).

Wheelan, C., 2013, Naked Statistics, Norton, NY.

Efekty uczenia się (kody): K_W01; K_W06 / K_U01; K_U03; K_U05;K_U08; K_U04 / K_K06; K_K07 / S3_W01; S3_W05; S3_W07 / S3_U01; S3_U03 / S3_K02

WIEDZA:

1.S3_W01: Posiada szczegółową wiedzę o znaczeniu foresightu w obszarze gospodarki przestrzennej oraz zna terminologię stosowaną w literaturze przedmiotu

2. S3_W05: Posiada pogłębioną wiedzę na temat metod, technik i narzędzi stosowanych w ramach foresightu terytorialnego

3. S3_W07: Zna kluczowe teorie, koncepcje, szkoły badawcze w naukach pokrewnych wykorzystywane w obszarze foresightu terytorialnego

UMIEJĘTNOŚCI:

1. S3_U01: Umie, bazując na krytycznym podejściu do różnych źródeł wiedzy, interpretować i analizować związki przyczynowo skutkowe dotyczące procesów, zjawisk, instytucji i organizacji w różnych skalach przestrzennych w kontekście foresightu terytorialnego

2. S3_U03: Potrafi identyfikować, prognozować i modelować złożone zadania z zakresu foresightu terytorialnego, stosując podejście interdyscyplinarne, integrujące wiedzę pokrewnych dziedzin nauki i dyscyplin

KOMPETENCJE SPOŁECZNE:

1. S3_K02: Mając świadomość swojej roli społecznej, jest gotów do samorozwoju i rozwijania sieci współpracy, a także formułowania i przekazywania społeczeństwu informacji i opinii dotyczących różnych aspektów foresightu terytorialnego

Egzamin pisemny z wykładu.

Zaliczenie ćwiczeń i projektu badawczego jest warunkiem podejścia do egzaminu końcowego.

Zaliczenie ćwiczeń:

• obecność (maks. 1 nieobecność nieusprawiedliwiona)

• bieżące prace, aktywność i prezentacje (50% oceny)

• kolokwium (50% oceny)

Zaliczenie projektu:

Przygotowana indywidualnie praca pisemna (80%), zadania wykonywane w małych grupach podczas warsztatów (20%).

Brak.