Kolonializm, postkolonializm, neokolonializm (I)

ogólnouniwersyteckie

Wykład ma na celu przybliżenie studentom przestrzennych (geograficznych) aspektów epoki kolonialnej, procesów dekolonizacji, a także cech ery postkolonialnej/neokolonialnej.

w sali

Wykład stanowi pierwszą z dwóch części (druga odbywa się w semestrze letnim). Przedmiot ma na celu omówienie przestrzennych (geograficznych) aspektów epoki kolonialnej, oraz tego co nastąpiło bezpośrednio po niej (postkolonializm i neokolonializm) w byłych koloniach i metropoliach. Narracja zajęć będzie prowadzona zgodnie z chronologią wydarzeń jakie miały miejsce w regionach skolonizowanych przez Europejczyków w podziale na poszczególne imperia kolonialne.

Podczas zajęć omówione zostaną następujące zagadnienia (wg poniższej kolejności):

1. Wprowadzenie do terminologii związanej z kolonializmem, neokolonializmem i postkolonializmem.

2. Epoka wielkich odkryć geograficznych jako preludium kolonizacji europejskiej.

3. Kolonializm hiszpański i jego upadek oraz następstwa.

4. Kolonializm portugalski i jego upadek oraz następstwa.

5. Kolonializm holenderski i jego upadek oraz następstwa.

(Dopiero w drugiej edycji wykładu, prowadzonej w semestrze letnim, omówione zostaną kolejne zagadnienia: kolonializm francuski, brytyjski, niemiecki i belgijski oraz neokolonializm, a zwłaszcza jego współczesne formy i przejawy).

Nakład pracy studenta (2 ECTS = 50h):

(N) – praca w bezpośrednim kontakcie z nauczycielem,

(S) – praca własna (samodzielna) studenta.

- wykłady 30h (N),

- praca własna studenta:

a) zapoznanie się z poleconą literaturą 10h (S),

b) przygotowanie się do egzaminu 10h (S).

Crosby, A. W. (1999). Imperializm ekologiczny. Biologiczna ekspansja Europy 900–1900.

Diamond, J. (2000). Strzelby, zarazki, maszyny. Losy ludzkich społeczeństw.

Fanon, F. (1985). Wyklęty lud ziemi. Państwowy Instytut Wydawniczy.

Fanon, F. (2020). Czarna skóra, białe maski. Wydawnictwo Karakter.

Gandhi, L. (2008). Teoria postkolonialna: wprowadzenie krytyczne. Wydawnictwo Poznańskie.

Górny, K., Górna, A., (2019), After Decolonization: Changes in the Urban Landscape of Platô in Praia, Cape Verde, Journal of Urban History, 45(6), s. 1103-1130.

Kłosowicz, R. (2017). Konteksty dysfunkcyjności państw Afryki Subsaharyjskiej. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.

Mann, C. C. (2012) 1493. Świat po Kolumbie, Dom Wydawniczy REBIS, Poznań.

Mazurczak, W. (2016). Kolonializm–Dekolonizacja–Postkolonializm. Rozważania o istocie i periodyzacji. Przegląd Politologiczny, (3), 131-143.

Mbembe, J. A. (2018). Polityka wrogości: Nekropolityka. Wydawnictwo Karakter.

Meredith, M. (2011). Historia współczesnej Afryki: pół wieku niepodległości. Wydawnictwo Akademickie "Dialog".

Nkrumah, K. (1965). Neo-colonialism: The last stage of imperialism.

Polus, A. (2010). Postkolonializm i neokolonializm. Problemy definicyjne, PCSA.

Sartre, J. P. (2001). Colonialism and neocolonialism. Psychology Press.

Dodatkowo - literatura podawana w trakcie wykładów.

Wiedza

- student definiuje pojęcia kolonializm, postkolonializm, neokolonializm,

- zna chronologię wydarzeń związanych z epoką kolonialną oraz tym, co nastąpiło po niej w byłych koloniach,

- opisuje proces kolonizacji i dekolonizacji wybranych regionów świata.

Umiejętności

- student wykorzystuje w praktyce poznaną na zajęciach metodę analizy dawnych map i planów.

Postawy/kompetencje społeczne

- student rozumie znaczenie wpływu epoki kolonialnej oraz procesów postkolonialny i neokolonialnych na współczesne dysproporcje rozwojowe pomiędzy krajami Globalnej Północy i Globalnego Południa.

Egzamin pisemny w sesji - próg zaliczenia 50%