Edukacja kulturalna

obowiązkowe

Celem zajęć jest aktualizacja pedagogicznej refleksji nad istotą kultury i sztuki w działaniach edukacyjnych. Podczas wykładu studenci zapoznani zostaną z wybranymi zagadnieniami z zakresu edukacji kulturalnej, estetyki i teorii wychowania estetycznego.

w sali

Celem zajęć jest aktualizacja pedagogicznej refleksji nad istotą kultury i sztuki w działaniach edukacyjnych. Podczas wykładu studenci zapoznani zostaną z wybranymi zagadnieniami z zakresu edukacji kulturalnej, estetyki i teorii wychowania estetycznego.

Pełny opis przedmiotu:

Wykłady koncentrują się wokół następujących zagadnień:

I. Pojęcie, cele, zadania i funkcje edukacji kulturalnej. Modele edukacji kulturalnej. Upowszechnianie kultury. Uczestnictwo w kulturze i jego uwarunkowania. Nowe praktyki kulturowe i ich znaczenie dla pedagogiki. Edukacja kulturalna jako edukacja do kultury artystycznej, edukacja do kultury symbolicznej i jako edukacja humanistyczna. Edukacja kulturalna a edukacja kulturowa: od „ukulturalniania” do świadomego i krytycznego uczestnictwa w kulturze.

II. Podstawowe stanowiska w historii estetyki i główne pojęcia z zakresu estetyki: sztuka, piękno, forma, twórczość, odtwórczość, przeżycie estetyczne oraz ich znaczenie dla pedagogiki. Problem definiowania sztuki. Teorie dzieła sztuki. Zagadnienie interpretacji dzieła sztuki. Analiza formy, symbolu i znaku. Twórca a odbiorca sztuki.

III. Teoria wychowania estetycznego – podstawowe pojęcia, założenia, źródła, inspiracje. Interdyscyplinarność i wielodziedzinowość teorii wychowania estetycznego. Wychowawcze możliwości sztuki na przestrzeni dziejów. Klasycy wychowania estetycznego: Fr. Schiller, J. Dewey, H. Read. Polscy prekursorzy: J. Mortkowiczowa, S. Szuman, B. Suchodolski. Ukonstytuowanie teorii: I. Wonar.

IV. Pedagogika wobec sztuki współczesnej. Przemiany w sztuce XX i XXI wieku. Współczesne formy i nurty w sztuce. Wybrane zagadnienia estetyki współczesnej. Odbiorca wobec sztuki współczesnej. Społeczne miejsce sztuki oraz jej rola w obrębie kultury współczesnej. Edukacyjne aspekty sztuki współczesnej.

V. Kultura popularna/kultura masowa jako przestrzeń edukacyjna. Filozofia sztuki masowej. Opór przed sztuką masową lub jej akceptacja. Estetyka kultury popularnej. Cyberkultura i estetyka nowych mediów.

VI. Współczesne kontrowersje wokół edukacji kulturalnej z punktu widzenia np. pedagogiki krytycznej (np. reprodukacja kulturowa) czy pedagogiki postmodernistycznej (np. problem kanonu).

Arystoteles, Poetyka

C.Bishop, Sztuczne piekła. Sztuka partycypacyjna i polityka widowni, Warszawa 2015.

N. Bourriaud, Estetyka relacyjna, Kraków 2012.

N. Carroll, Filozofia sztuki masowej, Gdańsk 2011.

A.C. Danto, Świat sztuki, (w:) tegoż, Świat sztuki. Pisma z filozofii sztuki, Kraków 2006.

A.C. Danto, Po końcu sztuki. Sztuka współczesna i zatarcie się granic tradycji, Kraków 2013.

J. Dewey, Sztuka jako doświadczenie, Ossolineum, Warszawa-Gdańsk, 1975.

Edukacja kulturalna jako projekt publiczny, (red.) M. Kosińska, K. Sikorska, A. Skórzyńska, Poznań 2012.

Edukacja kulturowa. Poręcznik, (red.) R. Koschany, A. Skórzyńska, Poznań 2014.

H.G. Gadamer, Aktualność piękna, Warszawa 1993.

M. Gołaszewska, Zarys estetyki, Warszawa 1984.

J. Grad, U. Kaczmarek, Organizacja i upowszechnianie kultury w Polsce. Zmiany modelu, Poznań 2005.

R.Ingarden, Przeżycie estetyczne i przedmiot estetyczny, (w:) tegoż, Wybór pism estetycznych, Kraków 2005, s. 192-222.

I. Kant, Krytyka władzy sądzenia, Warszawa 1986.

Kultura masowa, antologia tekstów, wybór Cz.Miłosz,, Kraków 2002.

B. Kwiatkowska-Tybulewicz, Wychowawcze aspekty sztuki współczesnej. Z perspektywy pedagogiki krytycznej, Warszawa 2016.

K. Pankowska, Kultura – sztuka – edukacja w świecie zmian, Warszawa 2013.

Platon, Państwo, Uczta.

J. Ranciere, Estetyka jako polityka, Warszawa 2007.

H. Read, Wychowanie przez sztukę, Ossolineum, Wrocław – Gdańsk,1976.

F. Schiller, Listy o estetycznym wychowaniu człowieka, Warszawa 1972.

T. Szlendak, K. Olechnicki, Nowe praktyki kulturowe Polaków, Warszawa 2017.

R. Shusterman, Estetyka pragmatyczna. Żywe piękno i refleksja nad sztuką, Wrocław 1998.

Wł. Tatarkiewicz, Dzieje sześciu pojęć, Warszawa 2012.

Wł. Tatarkiewicz, Droga przez estetykę, Warszawa 1972.

W. Welsch, Estetyka poza estetyką. O nową postać estetyki, Kraków 2005.

K. Wilkoszewska, Estetyki filozoficzne XX w., Kraków 2000.

I.Wojnar, Teoria wychowania estetycznego, Zarys problematyki, Warszawa,1997.

I.Wojnar, Teoria wychowania estetycznego, Wybór tekstów, Warszawa,1997.

W zakresie wiedzy student zna i rozumie:

EK_W01: relacje między pedagogiką a kulturą i sztuką

EK_W02: pojęcie, cele, formy i zadania edukacji kulturalnej oraz uwarunkowania i współczesne formy uczestnictwa w kulturze i upowszechniania kultury.

EK_W03: podstawowe stanowiska i główne pojęcia z zakresu estetyki oraz ich znaczenie dla pedagogiki

EK_W04: pojęcie i teorię wychowania estetycznego oraz wychowawczy potencjał sztuki (dawnej i współczesnej) i sposoby włączania jej w praktykę pedagogiczną

EK_W05: miejsce sztuki w edukacji i w kulturze współczesnej

EK_W06: edukacyjne konteksty popkultury i cyberkultury

EK_W07: kulturowe uwarunkowania procesów edukacyjnych

W zakresie umiejętności student potrafi:

EK_U01: wykorzystywać wiedzę z zakresu edukacji kulturalnej, estetyki i teorii wychowania estetycznego w celu analizy problemów edukacyjnych

EK_U02: interpretować problemy pedagogiczne w kontekście przemian w kulturze współczesnej i próbuje je rozwiązywać.

EK_U03: krytycznie odnosić się do form współczesnej kultury jako środowiska wychowawczego

EK_U04: interpretować dzieła sztuki dawnej i współczesnej i włączać je w działania edukacyjne.

EK_U05: korzystać z różnorodnych tekstów kultury (w tym z popkultury i cyberkultury) w działaniach edukacyjnych

EK_U06: zachęcać innych do aktywnego i różnorodnego uczestnictwa w kulturze

W zakresie kompetencji społecznych student jest gotów do:

EK_K01: dostrzegania wagi kultury i sztuki w działaniach edukacyjnych

EK_K02: przyjmowania odpowiedzialności za zachowanie dziedzictwa kulturowego i współtworzenie kultury współczesnej

EK_K03: wspierania aktywnego uczestnictwa w kulturze

EK_K04: budowania relacji opartej na wzajemnym zaufaniu, wyrażania własnych poglądów i tworzenia dobrej atmosfery dla komunikacji

EK_K05: ciągłego doskonalenia swojej wiedzy

pisemne kolokwium