MS2 - Moduł specjalnościowy: Nauczyciel w przedszkolu i szkole

obowiązkowe

Celem zajęć wchodzących w skład modułu jest zapoznanie studenta z różnymi aspektami pracy zawodowej nauczyciela w przedszkolu i klasach I-III szkoły podstawowej, zarówno w wymiarze teoretycznym, jak i praktycznym.

Studenci poznają problematykę rozwoju i kształcenia języka dziecka w aspekcie lingwistycznym, socjolingwistycznym i pedagogicznym, podstawowe zagadnienia związane z rozwojem i kształtowaniem pojęć oraz umiejętności matematycznych u dzieci, poddają też krytycznej analizie sposoby tworzenia sytuacji edukacyjnych umożliwiających dzieciom konstruowanie wiedzy o świecie przyrodniczym i społecznym. Poznają funkcje edukacji fizycznej i zdrowotnej w procesie kształcenia oraz wychowywania, a także podstawy teoretyczne i sposoby rozwijania u dzieci zainteresowań i talentów artystycznych, uwrażliwiania ich na świat sztuki i artystycznych dokonań człowieka (zakresie muzyki, plastyki i teatru). Istotny element modułu stanowią metody aktywizujące, sprzyjające samodzielności i aktywności poznawczej dzieci w edukacji językowej, matematycznej, przyrodniczej, artystycznej i ruchowej (w tym metoda projektu). Omawiane aspekty dotyczą dzieci w wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym.

W skład treści opracowywanych w ramach modułu wchodzą następujące zagadnienia:

- teoretyczne podstawy nabywania języka przez dzieci, język a kontekst społeczny, język płaszczyzną integracji doświadczeń dziecka, czytanie i pisanie – nowe umiejętności językowe niezbędne w procesie komunikacji, wybrane koncepcje kształcenia językowego w przedszkolu i szkole, różne formy wypowiedzi językowej, budzenie zainteresowań literackich dzieci, sposoby opracowywania prozy i poezji, gramatyka i ortografia w klasach początkowych,

- konstruktywistyczne podejście do rozwijania umiejętności matematycznych dzieci oraz jego konsekwencje dla praktyki, metody tworzenia realistycznych kontekstów wyzwalających matematyczną twórczość dziecka, proces kształtowania pojęcia liczby i rozwijania sprawności rachunkowej dzieci, rola zadań tekstowych w matematycznym rozwoju dziecka oraz strategie rozwiązywania zadań tekstowych, rola gier w rozwoju matematycznym dziecka, proces rozwoju geometrycznej wiedzy dzieci, budowanie motywacji dzieci do uczenia się matematyki, proces projektowania i organizowania matematycznych sytuacji edukacyjnych w przedszkolu i szkole,

- cele, zadania, treści i zasady edukacji przyrodniczo-społecznej w edukacji wczesnoszkolnej w kontekście założeń konstruktywizmu, eksperyment, obserwacja i technologie informacyjno-komunikacyjne w procesie przybliżania dzieciom świata przyrody, nauki i techniki, edukacji regionalnej, europejskiej i wielokulturowej,

- historyczne oraz prawne aspekty edukacji fizycznej i zdrowotnej, elementy anatomii i fizjologii człowieka, rozwój motoryczny dziecka, planowanie, organizacja, prowadzenie i ewaluacja zajęć ruchowych w przedszkolu i szkole, szanse i problemy udziału dzieci z niepełnosprawnością w kulturze fizycznej,

- muzyka jako przedmiot przeżycia estetycznego, teoria i praktyka muzyczna, rola umiejętności muzycznych nauczyciela w tworzeniu potrzeby obcowania z muzyką u dzieci,

- wiedza o języku wypowiedzi plastycznej i wizualnym kształtowaniu otoczenia poprzez własne doświadczenia twórcze, metodyka pobudzania aktywności twórczej dzieci, planowanie i prowadzenie zajęć plastycznych w przedszkolu i szkole,

- wybrane zagadnienia wiedzy o teatrze, inicjacja teatralna małego dziecka, formy teatralne w pracy z dziećmi, cechy charakterystyczne percepcji i recepcji spektakli teatralnych przez dzieci, programy edukacji teatralnej,

- wybrane metody pobudzające aktywność społeczna, językową, matematyczną, przyrodnicza, ruchową, plastyczno-muzyczną i teatralną dzieci w wieku 3-9 lat, zasady ich stosowania w pracy z dziećmi,

- podstawy teoretyczne, geneza i istota metody projektów, znaczenie i specyfika pracy projektowej z małymi dziećmi, struktura i etapy pracy metodą projektów, ewaluacja i dokumentacja projektów.

Zestawy lektur zostały podane w opisach każdego z przedmiotów mieszczących się w ramach modułu.

Wiedza

Absolwent kursu zna i rozumie:

 koncepcje psycholingwistyczne i socjolingwistyczne dotyczące rozwoju języka dzieci w wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym oraz metody pobudzania ich ekspresji językowej

 metody rozwijania języka dziecka w różnych jego aspektach oraz metody kształtowania umiejętności czytania i pisania, a także umiejętności matematycznych

 sposoby stymulowania u dzieci myślenia matematyczno – logicznego, umiejętności rozwiązywania problemów i kształtowania wrażliwości poznawczej

 pojęcie gotowości edukacyjnej dziecka, zwłaszcza w zakresie gotowości do nauki czytania, pisania i liczenia

 pojęcie ekologii, wybrane zjawiska i procesy przyrodnicze

 pojęcia z zakresu edukacji regionalnej, europejskiej i międzykulturowej – istotne w procesie dydaktyczno – wychowawczym

 podstawową zagadnienia z zakresu teorii muzyki oraz przebieg rozwoju muzycznego człowieka

 podstawowe środki wypowiedzi plastycznej oraz sposoby wizualnego kształtowania otoczenia

 możliwości małych dzieci w zakresie percepcji i recepcji przedstawień teatralnych, różne sposoby inicjacji teatralnej małego dziecka

 cele, zakres tematyczny i metody edukacji fizycznej i zdrowotnej w przedszkolu i szkole

 zasady projektowania i organizacji zajęć z edukacji językowej, matematycznej, przyrodniczej, muzycznej, plastycznej, teatralnej oraz fizycznej i zdrowotnej w klasach 1 – 3 w paradygmacie badawczym i konstruktywistycznym

 zadania nauczyciela i metody pracy z dzieckiem na poziomie edukacji przedszkolnej i na pierwszym etapie edukacyjnym (w tym pracy metodą projektu oraz wie, jak zachować właściwą proporcję między działaniami pod kierunkiem nauczyciela i aktywnością spontaniczną i samodzielną dziecka)

 treści, metody pracy z dzieckiem i zasady organizacji bezpiecznego, stymulującego rozwojowo i celowo uporządkowanego środowiska uczenia się dziecka (kryteria doboru programu, pomocy dydaktycznych, zagospodarowanie przestrzeni itd.).

 wybrane metody pobudzające aktywność społeczną, językową, matematyczną przyrodniczą, ruchową, plastyczną i muzyczną dzieci w wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym

 zasady projektowania zajęć edukacyjnych dla dzieci w wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym oraz przygotowania scenariuszy zajęć

Umiejętności

Absolwent kursu potrafi:

 wykorzystywać wiedzę biologiczną, psychologiczną, kulturowo-społeczną i o zróżnicowanych potrzebach rozwojowych i edukacyjnych dziecka w wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym do projektowania i indywidualizowania pracy pedagogicznej

 wykorzystać metody dydaktyczne i dobrać odpowiednie środki do indywidualnych potrzeb edukacyjnych dzieci

 integrować cele, funkcje i treści wychowania i edukacji w działaniach z dziećmi i wykorzystywać wiedzę o wielostronnym (holistycznym) podejściu do rozwoju i edukacji

 wykorzystać naturalne dyspozycje poznawcze (ciekawość, samodzielność poznawcza) i społeczne dziecka (przyjaźnie, dążenie do „bycia w grupie rówieśniczej”) w działaniach pedagogicznych

 dokonywać autorefleksji nad stosowanymi strategiami nauczania i uczeniem się dzieci oraz nad treściami programowymi

 przygotować i posługiwać się narzędziami służącymi pogłębianiu wiedzy o dzieciach, ich potrzebach i możliwościach oraz sposobach stymulowania ekspresji spontanicznej dzieci

 projektować sytuacje edukacyjne w przedszkolu i szkole służące rozwijaniu umiejętności komunikacyjnych dzieci oparte na posługiwaniu się językiem pisanym i mówionym

 rozwijać sprawności językowe dzieci

 kształtować kompetencje językowe dzieci bazując na ich doświadczeniach, środowisku i uwzględniając specyfikę postępowania pedagogicznego

 tworzyć środowisko edukacyjne dzieci służące modelowaniu myślenia matematycznego

 wykorzystywać i intencjonalnie tworzyć w procesie kształcenia sytuacje problemowe i pobudzać przez nie aktywność intelektualną i ciekawość poznawczą dzieci w obszarze przyrodniczym, wykorzystywać obserwacje i eksperymenty dla pogłębiania ich refleksji

 projektować sytuacje edukacyjne z zakresu edukacji artystycznej (plastycznej, muzycznej i teatralnej) sprzyjające rozwojowi poznawczemu i społeczno-emocjonalnemu dzieci

 rozwijać u dzieci zainteresowania i talenty artystyczne, uwrażliwiać na świat sztuki i artystycznych dokonań człowieka

 zaplanować zajęcia ruchowe z uwzględnieniem specjalnych potrzeb rozwojowych dziecka na sali gimnastycznej i na placu zabaw

 pod kątem zajęć ruchowych organizować środowisko dziecka, włączać do współpracy rodziców i środowisko lokalne

 diagnozować poziom opanowania przez dzieci umiejętności językowych, matematycznych i przyrodniczych, artystycznych oraz sprawności ruchowej

 projektować sytuacje edukacyjne sprzyjające samodzielności i aktywności poznawczej dzieci w edukacji językowej, matematycznej, przyrodniczej, artystycznej i ruchowej, wykorzystując metody aktywizujące, w tym metodę projektu

 wykorzystywać technologie informacyjno – komunikacyjne w różnych płaszczyznach edukacji dziecka

 korzystać z różnych form pracy z dzieckiem, wykorzystywać różne środki dydaktyczne

Kompetencje społeczne

Absolwent kursu jest gotów do:

 świadomej oceny własnych kompetencji w zakresie edukacji językowej, matematycznej, przyrodniczej, artystycznej oraz fizycznej i zdrowotnej dla rozwoju oraz edukacji dzieci w wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym

 samodzielnej pracy nad poszerzaniem swojej wiedzy oraz doskonaleniem umiejętności i kompetencji w zakresie edukacji językowej, matematycznej, przyrodniczej, artystycznej oraz fizycznej i zdrowotnej

 pracy w zespole projektując i realizując zajęcia z edukacji językowej, matematycznej, przyrodniczej, artystycznej, fizycznej i zdrowotnej

 dzielenia się wiedzą, umiejętnościami i doświadczeniami na rzecz pogłębienia własnej refleksji, intensyfikacji efektów pracy z dziećmi oraz aktywizowania środowiska lokalnego

 w postępowaniu zawodowym i osobistym kierowania się zasadami etycznymi i profesjonalnymi i wysokimi, pozytywnymi oczekiwaniami, nastawionymi na sukces dziecka

 w swych działaniach wychowawczych i edukacyjnych respektowania osobistej wiedzy i doświadczeń dzieci (kulturowych, narodowych, etnicznych, rodzinnych, językowych)

Egzamin pisemny – krytyczna analiza projektu zajęć dla dzieci w wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym. Zadania egzaminacyjne podlegają ocenie punktowej, uwzględniającej poprawność merytoryczno-metodyczną odpowiedzi. Warunkiem uzyskania oceny dostatecznej jest zdobycie min 55% wszystkich punktów.