MHPP-Moduł Humanistycznych Podstaw Pedagogiki

obowiązkowe

Celem modułu jest przekazanie studentom/kom podstawowej wiedzy, umiejętności i kompetencji społecznych z zakresu trzech pedagogicznych dyscyplin humanistycznych: filozoficznych podstaw pedagogiki, historii wychowania i edukacji kulturalnej. Problematyka modułu umożliwi studentom/kom poznanie i zrozumienie całościowego rozwoju człowieka w kontekście nauk humanistycznych.

Moduł składa się z trzech części:

1. Filozoficzne podstawy pedagogiki, realizowane na:

wykładach, konwersatorium i lektorium

2. Historia wychowania, realizowana na:

wykładach, konwersatorium i lektorium

3. edukacja kulturalna, realizowana na:

wykładach, konwersatorium i lektorium

Moduł realizowany jest przez zespół pedagogów/żek, specjalistów/ek dyscyplin humanistycznych.

Metody pracy: metody słowne, metody aktywizujące.

w sali

Zajęcia modułowe dotyczą następujących obszarów tematycznych :

- Pojęcia filozofii wychowania

- Współczesne problemy pedagogiki (naukowość pedagogiki i roli myślenia filozoficznego, tożsamość metodologiczna, związki pedagogiki z filozofią)

- Podstawowe formy myśli i organizacji wychowania od starożytności do XX wieku.

- Uwarunkowania współczesnej pedagogiki w przeszłości

- Istota kultury w działaniach edukacyjnych i kształtowaniu człowieka

- Konieczność i trudność edukacji kulturalnej we współczesnym świecie

Problematyka modułu dostarczy wiedzy w zakresie następujących zagadnień:

- Podstawowe kategorie historyczne filozofii wychowania (paideia, kultura, Bildung)

- Założenia filozoficzne i geneza nowoczesnego uniwersytetu

- Problemy teoretyczne i metodologiczne pedagogiki jako dyscypliny akademickiej

- Miejsce pedagogiki w humanistyce i jej relacja do filozofii

- Pedagogika wobec ideologii

- Rozwój edukacji w perspektywie społeczno-politycznej i filozoficzno-kulturowej

- Myśl pedagogiczna i jej wpływ na praktykę oświatową

- Przemiany instytucji edukacyjnych od starożytności do XX wieku

- Założenia metodologiczne badań historyczno-oświatowych (krytyka różnych typów źródeł)

- Tradycje kształcenia nauczycieli

- Pedagogiczna refleksja nad istotą kultury i sztuki w działaniach edukacyjnych

- Edukacja kulturalna a rozwój człowieka

- Edukacja kulturalna a uczestnictwo w kulturze

- Praktyczny wymiar edukacji kulturalnej

- Edukacja kulturalna a edukacja kulturowa

- Zmiany we współczesnym rozumieniu edukacji kulturalnej

- Nowe zadania i dylematy edukacji kulturalnej

Szczegółowe treści modułu zawarte są w opisach wykładów, konwersatoriów i lektoriów.

1. Martin Buber, Miejsce Kopernika w filozofii, tłum. Michał Galas, „Znak” 1995, nr 5 (480).

2. Platon, Państwo, tłum. Władysław Witwicki, ks. VII.

3. Arystoteles, Etyka nikomachejska, tłum. Daniela Gromska, księgi I, II, V [w:] Arystoteles, Dzieła wszystkie, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1996, t.V.

4. Georg W.F. Hegel, Wykłady z filozofii dziejów, tłum. Janusz Grabowski i Adam Landman, PWN, Warszawa 1958, t. II, ks. II Świat grecki.

5. Immanuel Kant, Uzasadnienie metafizyki moralności, tłum. Mścisław Wartenberg, PWN, Warszawa 1984, rozdz. I i II.

6. Hans-Michael Baumgartner, Rozum skończony, tłum. Andrzej Maciej Kaniowski, Oficyna Naukowa, Warszawa 1996, rozdz. Oświecenie – moment stanowiący o istocie filozofii.

7. Max Weber, Nauka jako zawód i powołanie, w: Polityka jako zawód i powołanie, Znak, Warszawa 1998.

8. Hans-Georg Gadamer, Cóż to jest prawda?, tłum. Małgorzata Łukasiewicz [w:] Hans-Georg Gadamer, Rozum, słowo, dzieje. Szkice wybrane, Warszawa 1979.

9. Peter Winch, Uogólnialność sądów moralnych [w:] Peter Winch, Etyka a działanie, Warszawa, PIW 1990.

10. Peter Winch, Etyczna nagroda i kara [w:] tamże.

11. Thomas S. Kuhn, Struktura rewolucji naukowych, tłum. Helena Ostromęcka, Warszawa 2001, rozdz. I, IV, IX, X.

12. Źródła do dziejów wychowania i myśli pedagogicznej, oprac. S. Wołoszyn, Kielce 1995-1999, t. 1, 2, 3/1, 3/2.

13. Kalina Bartnicka, Irena Szybiak, Zarys historii wychowania, Warszawa 2001.

14. Historia wychowania, red. Ł. Kurdybacha, t. 1-2, Warszawa 1965-1967.

15. Stanisław Litak, Historia wychowania, t. 1, Kraków 2004.

16. Jan Draus, Ryszard Terlecki, Historia wychowania, t. 2, Kraków 2005.

17. Stanisław Kot, Historia wychowania, t. 1-2, Warszawa 1994.

18. Adam Fijałkowski, Orbis pictus - Świat malowany Jana Amosa Komeńskiego, Warszawa 2008.

19. Szkoła polska od średniowiecza do XX wieku - między tradycją a innowacją, red. Irena Szybiak, Adam Fijałkowski, Janina Kamińska, współpraca Katarzyna Buczek, Warszawa 2010.

20. Arendt H. „Między czasem minionym a przyszłym”, Fundacja ALETHEIA, Warszawa 1994

21. H.-G. Gadamer, Dziedzictwo Europy, Warszawa 1992.

22. J. Gajda, Pedagogika kultury, Kraków 2006.

23. D. Kerckhove de, „Powłoka kultury. Odkrywanie nowej elektronicznej rzeczywistości”, Wyd. Mikom, Warszawa 1996.

24. W. Jakubowski Edukacja i kultura popularna, Kraków 2001.

25. „Kultura masowa”, antologia tekstów – wybór Cz. Miłosz, Wydawnictwo Literackie, Kraków 2002.

26. N. Postman „Technopol. Triumf techniki nad kulturą”, Warszawa 1995.

Moduł realizuje następujące efekty uczenia się przewidziane programem:

Kierunkowe: K_W01, K_W02, K_W05, K_W06, K_W07, K_U01, K_U02, K_U03, K_U06, K_K01, K_K02, K_05

W zakresie wiedzy / zna i rozumie:

1. pedagogikę jako naukę humanistyczną (K_W01)

2. problem samowiedzy nauk humanistycznych (K_W01)

3. związek miedzy pedagogiką a filozofią oraz między pedagogiką a kulturą (K_W02)

4. relacje między filozofią a nauką w kontekście historycznym oraz implikacje pojawienia się świadomości historycznej (K_W02)

5. dzieje wychowania i myśli pedagogicznej; posiada wiedzę na temat pedagogiki oraz jej historycznych przemian (K_W01, K_W06)

6. kulturowe uwarunkowania procesów edukacyjnych (K_W05)

7. cele, zadania, funkcje i formy edukacji kulturalnej; zna zasady upowszechniania kultury (K_W05, K_W07)

W zakresie umiejętności / potrafi:

1. wykorzystywać wiedzę z zakresu nauk humanistycznych i integrować wiedzę teoretyczną z zakresu nauk humanistycznych w celu analizy problemów edukacyjnych (K_U01)

2. obserwować i przetwarzać informacje kulturowo-społeczne oraz interpretować je z punktu widzenia problemów edukacyjnych (K_U01, K_U03)

3. samodzielnie rozbudowywać wiedzę wyniesioną z zajęć i twórczo inspirować innych uczestników działań edukacyjnych (K_U06)

4. analizować i opisywać mechanizmy kultury, postrzegać problemy pedagogiczne w związku z przemianami w kulturze i próbować je rozwiązywać (K_U01, K_U02)

5. krytycznie podejść do różnorodnych przejawów i form współczesnej kultury jako środowiska wychowawczego (K_U02)

W zakresie kompetencji społecznych / przejawia gotowość do:

1. pogłębiania świadomości w zakresie odpowiedzialności za zachowanie dziedzictwa kulturowego, za zachowanie kodów kulturowych w ramach komunikacji międzypokoleniowej (K_K01)

2. podejmowania namysłu nad istotą kultury w działaniach edukacyjnych i kształtowaniu człowieka (K_K02)

3. pogłębiania świadomości w zakresie istotności procesu edukacji kulturalnej wobec idei kształcenia permanentnego (K_K01)

4. pracy w grupie z poszanowaniem odmiennych poglądów i szacunku wobec wszystkich osób uczestniczących w dyskusji (K_K05)

5. ciągłego rozwoju osobistego i zawodowego (K_01, K_02)

Obowiązuje egzamin modułowy.

Warunkiem dopuszczenia do egzaminu modułowego jest:

1. Uzyskanie zaliczenia z każdego z trzech wykładów obowiązkowych – forma pisemna.

2. Zaliczenie wymaganej liczby konwersatoriów i lektoriów.

Egzamin modułowy jest egzaminem ustnym z oceną. Student składa egzamin przed jednym z przedstawicieli trzech zespołów modułowych.

Lektury obowiązkowe do egzaminu modułowego:

1. Jacques Le Goff, Inteligencja w wiekach średnich, Warszawa 1997.

2. Ellen Key, Stulecie dziecka, przekł. Iza Moszczeńska, Warszawa 2005.

3. Fryderyk Schiller, Listy o estetycznym wychowaniu człowieka i inne rozprawy, list 12, 14, 15 i 27, Warszawa 1972.

4. Zygmunt Bauman, 44 listy ze świata płynnej nowoczesności, rozdział 18: Co się stało z elitą kulturalną?, Kraków 2014.

5. Platon, Uczta, przekł. Władysław Witwicki - wydanie dowolne.

6. Hannah Arendt, Kryzys edukacji, w: Między czasem minionym a przyszłym. Osiem ćwiczeń z myśli politycznej, Warszawa 2011.

nie przewiduje się