Teoria komunikacji społecznej

obowiązkowe

Celem zajęć jest wprowadzenie zagadnień i pojęć dotyczących komunikacji społecznej. W ramach przedmiotu studenci uczestniczą w wykładach, na których omawiane są najważniejsze koncepcje teoretyczne, ich wady i zalety, jak również możliwości i ograniczenia jakie za sobą niosą. Celem wykładów jest nakreślenie zróżnicowanych teorii oraz relacji pomiędzy podejściami, w tym między innymi ponadczasowej analizy problematyki, symboliczny interakcjonizm czy aksjomaty podejścia interakcyjnego. Studenci poznają idee największych twórców teorii komunikacji, w tym między innymi. Arystotelesa, Meada, Watzlawicka, McLuhana, Philipsena, Baxtera, Montgomery, Reevesa, Nassa i wielu innych. Druga część przedmiotu, realizowana w formie ćwiczeń, ma charakter zdecydowanie bardziej praktyczny, podczas której analizie poddane zostają najważniejsze obszary komunikacji.

WYKŁADY

Teoria, tradycje komunikacyjne (socjopsychologiczna, cybernetyczna, retoryczna, semiotyczna, socjokulturalna, krytyczna, fenomenologiczna), ograniczenia, symboliczna konwergencja

Komunikacja interpersonalna: symboliczny interakcjonizm, skoordynowane gospodarowanie znaczeniem, teorie niespełnionych oczekiwań i interpersonalnego oszustwa, przetwarzanie poznawcze (konstruktywizm), kształtowanie związku (teorie penetracji społecznej i redukowania niepewności), utrzymywanie związku (podejście interakcyjne i dialektyka relacji), wywieranie wpływu (teoria oceny społecznej, model szans rozpracowywania przekazu)

Komunikacja grupowa i publiczna: grupowe podejmowanie decyzji (perspektywa funkcjonalna, adaptacyjna teoria strukturyzacji), komunikowanie się w organizacji (teoria systemów informacyjnych, podejście kulturowe, krytyczna teoria komunikacji), retoryka publiczna (retoryka Arystotelesa, dramatyzm, paradygmat narracyjny)

Komunikacja masowa: media a kultura (determinizm technologiczny, semiotyka, badania kulturowe), efekty działania mediów (teorie kultywowania postaw i ustalania hierarchii ważności), media i ludzie

Kontekst kulturowy: komunikacja międzyludzka (teorie kontroli niepewności, negocjowania twarzy i kodów językowych), płeć i komunikacja (dialekty rodzajowe, teorie punktu widzenia i zagłuszanej grupy)

ĆWICZENIA

Zajęcia wprowadzające – ustalenie zasad przygotowywania prezentacji i debat, komunikacja mailowa, afiliacja i właściwe zwracanie się do osób z otoczenia

1. Komunikacja społeczna – założenia teoretyczne (definicje, nadawca, odbiorca, przekaz, intencja, kodowanie, odbiór, dekodowanie, interpretacja, feedback), środki komunikowania (rys historyczny: pierwsze formy, druk, nowe i nowe nowe media, social media), formy, modele, typologie, rola i funkcje komunikowania, komunikaty interakcyjne, interpretacja przekazów, modyfikatory, artefakty, stereotypy (rodzaje, funkcje, przeciwdziałanie), płeć a style komunikowania się,

2. Komunikacja werbalna i niewerbalna, kody komunikacyjne – aspekty, kategorie i różnice, kody komunikacyjne, sygnały i sytuacje, klasyfikacja (kinezjetyka, proksemika, parajęzyk), semiotyka, kody, znaki, symbole i mity, pojęcia: metafora, metonimia, sygnifikacja, denotacja i konotacja, mity dotyczące komunikowania a rzeczywistość, rodzaje, cele, etyka komunikowania, informowanie, wywieranie wpływu (osoby, zasady), perswazja i jej strategie, zachowania komunikacyjne i współdziałanie, kodeksy etyczne zwyczajowe i określone, komunikowanie w małych grupach

3. Media i komunikacja masowa – wartości społeczne, przekazy masowe, motywy użytkowania mediów i struktura społeczna publiczności / audytorium na przestrzeni lat, oddziaływanie środków masowego przekazu, teorie skuteczności, społeczeństwo informacyjne / masowe / sieciowe / medialne, wykluczenie społeczne, teorie bazowe mediów, rytualizacja i schematyzm, oddziaływanie i efekty mediów (interakcje społeczne, teoria dwustopniowego przepływu, teoria spirali milczenia, efekt trzeciej osoby), recepcja treści i luka informacyjna

4. Komunikacja interpersonalna - kształtowanie wizerunku, znaczenie mowy ciała, 11 taktyk autoprezentacji, kompetencje osobiste i komunikacyjne, schematy komunikacji, zasady skutecznej komunikacji, techniki efektywnego słuchania, bariery w przekazie (wieloznaczność, osobista perspektywa, język - żargon/specjalistyczny, brak precyzji, różnorodność społeczna, asynchronizm przekazu, niepoprawność formułowania przekazów), bariery w odbiorze (słuch fonematyczny, filtrowanie, interpretacja, nieuwaga, krytycyzm, skojarzenia), interakcja (płaszczyzny, podstawy, typy, budowanie relacji, związków i więzi, dynamika, pojęcia: lokucja, illokucja, perlokucja,)

5. Komunikacja polityczna / społeczna – definicja, funkcje i schematy, public affairs, lobbing, mobbing, media polityczne, perswazja i programowanie neurolingwistyczne, badania opinii publicznej, debaty i wystąpienia publiczne, mediatyzacja polityki, rola mediów w kampaniach wyborczych i sytuacjach kryzysowych, kampanie społeczne (idee, funkcje, język przekazu),

6. Propaganda i manipulacja – definicje, funkcje, propaganda vs. informacje, język, wolność mediów, Reporterzy bez barier, przeciwdziałanie, postprawda, manipulacja, wojna psychologiczna, pranie mózgów, wywieranie wpływu, fake newsy, przecieki, rodzaje i konstrukcja przekazów , obiektywizm, analiza treści,

7. Komunikacja marketingowa – reklama i jej znaczenie w komunikacji (formy, cele, modele, kryptoreklama, product placement, ograniczenia, komercjalizacja i mitologizacja reklamy), branding i rebranding, design thinking, content marketing, storytelling, blogging i influencerstwo, marketing bezpośredni, komunikacja wizualna, konsumpcjonizm,

8. Komunikacja biznesowa, public relation – definicje, rola i narzędzia, relacje i komunikacja z otoczeniem, media relations i zmiana modelu pracy dziennikarzy, komunikacja wewnętrzna, audyt komunikacyjny, e-PR, komunikacja przez media vs. przekaz bezpośredni, sponsoring, opinie i monitorowanie mediów, zarządzanie kryzysowe, employer branding, corporate identity

9. Komunikacja kulturowa – symbolizacja, wartości, normy i typologie kulturowe, zmiany technologiczne i kulturowe (industrializacja, uniformizacja, urbanizacja), globalizacja kultury, kultura a zmiany pokoleniowe, popkultura (zmiany stylu życia, muzyka, ikony), multimedialność, multiscreening, subkultury, komunikowanie międzykulturowe, pojęcia: akulturacja, dekulturacja, szok kulturowy, ksenofilia, asymilacja,

10. Komunikacja cyfrowa – zmiany w komunikacji, cyberkomunikacja, cyberbezpieczeństwo, charakterystyka zagrożeń związanych z rozwojem mediów cyfrowych, bezpieczny dostęp do danych, ryzyka i zagrożenia związane z treściami cyfrowymi, dark net, dark web, treści nielegalne, piractwo w sieci, monetyzacja danych, dezinformacja – przyszłość regulacji, zarządzanie informacją na swój temat

11. Skutki i zmiany w procesie komunikowania –agresja i przemoc (teorie przemocy w tv, Katharsis, powstrzymywania, wzmocnienia, braku wpływu, rozhamowania, stymulacji, desensytyzacji czyli odwrażliwienia, uczenia się, modelowania), terroryzm, zmiana w interakcjach społecznych, wpływ internetu na problemy w komunikowaniu się

12. Błędy i bariery w komunikowaniu – dyskwalifikacja, mixtification, przekaz paradoksalny, stan równowagi, kategoryzacja, generalizacja, petryfikacja, uwarunkowania organizacyjne, błędy atrybucyjne, zniekształcenia poznawcze, heurystyka dostępności, redukcja przyczyn, stronniczość osądów, sprzeczne treści i wypowiedzi, rozbieżności w interpretacji, uzgadnianiu wiedzy i przekonań, dezaprobata rozmówcy i głoszonych tez.

LITERATURA PODSTAWOWA (WYKŁADY)

Griffin, E.A., Podstawy komunikacji społecznej, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne 2003

LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA (ĆWICZENIA)

Adams K., Galanes GJ., Komunikacja w grupach, PWN, Warszawa 2008

Baney J., Komunikacja interpersonalna, ABC Wolters Kluwer business / IPS, Warszawa 2009

Budzanowska-Drzewiecka M., Marcinkowski A.,Motyl-Adamczyk A., Różnice kulturowe w komunikacji biznesowej, Wyd.UJ, Kraków 2016

Budzyński W. Public Relation, wizerunek, reputacja, tożsamość, Poltext, Warszawa 2018

Cialdini R., Wywieranie wpływu na ludzi. Teoria i praktyka, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk 2001.

Dobek-Ostrowska B., Komunikowanie polityczne i publiczne. Warszawa 2007.

Dobek-Ostrowska B., Podstawy komunikowania społecznego, Astrum , Wrocław 2004

Doliński D., Psychologiczne mechanizmy reklamy, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk 2003

Gawroński S., Media relations, współpraca dziennikarzy i specjalistów PR, Rzeszów 2006

Goban-Klas T: Media i komunikowanie masowe. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa, 2008.

Golka M.,Bariery w komunikowaniu i społeczeństwo dezinformacyjne, PWN, 2008

Jakubowicz K., Media publiczne i profesjonalne, Warszawa 2007

Kunczik M. i ZipfelA., Wprowadzenie do nauki o dziennikarstwie i komunikowaniu, Scholar, Warszawa, 2000

Lusińska A. Kampanie społeczne w służbie publicznej. Komunikowanie rządowe w Polsce w latach 1994-2015 z wykorzystaniem informacyjnych kampanii społecznych, CeDeWu 2019

McQuail D., Teoria komunikowania masowego, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa, 2007.

Michalczyk S., Społeczeństwo medialne. Studia z teorii komunikowania masowego. Śląsk. Katowice 2008

Mikułowski Pomorski J., Jak narody porozumiewają się ze sobą w komunikacji międzykulturowej i komunikowaniu medialnym, Universitas, Kraków 2012

Młyniec E., Opinia publiczna. Wstęp do teorii., Wydawnictwo Forum Naukowe, 2001

Morreale S.P., Spitzberg B.H., Barge J.K.- Komunikacja między ludźmi. Motywacja, wiedza i umiejętności. Wydawnictwo naukowe PWN, Warszawa, 2007

Mrozowski M., Media masowe. Władza, rozrywka i biznes., Oficyna Wydawnicza ASPRA, Warszawa 2001.

Ogonowska A., Edukacja medialna. Klucz do rozumienia społecznej rzeczywistości, Kraków 2003

Olędzki J., Tworzydło D., Public Relations. Znaczenie społeczne i kierunki rozwoju., Wydawnictwo Naukowe PWN, 2006

Ollivier B., Nauki o komunikacji, Oficyna naukowa 2010

Pisarek W., Wstęp do nauki o komunikowaniu. Wydawnictwo Akademickie i Profesjonalne. Warszawa 2008

Płudowski T. Komunikacja Polityczna w Amerykańskich Kampaniach Wyborczych, PWN 2008

Stawik A., Lobbing w strategiach przedsiębiorstw., Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2009

Stewart J., Mosty zamiast murów. Podręcznik komunikacji interpersonalnej, PWN 2006

Wojcik Krystyna., Public Relations. Wiarygodny Dialog z otoczeniem., Wolters Kluwer Polska, warszawa 2013

Wojciszke B., Człowiek wśród ludzi. Zarys psychologii społecznej, Warszawa 2002

Po zakończeniu przedmiotu (wykładu i ćwiczeń) student:

WIEDZA

1. wie co to jest dyskurs i na czym polega rola różnych formuł i konwencji

gatunkowych w konstruowaniu przekazów, opisywaniu rzeczywistości,

wyrażaniu emocji oraz krytycznym dekodowaniu przekazów przez różne

grupy odbiorców,

2. zna główne cechy różnicujące poszczególne typy komunikowania

społecznego oraz właściwe dla nich media i kanały komunikacji,

3. zna podstawowe teorie wyjaśniające rolę autoprezentacji i konstrukcji

własnej tożsamości poprzez rozmaite zachowania komunikacyjne w

różnych sytuacjach i układach komunikacyjnych,

4. wie jak kształtuje się dynamika interakcji i budowania więzi społecznych

w procesach komunikacyjnych w ramach związków interpersonalnych

oraz w relacjach grupowych,

5. wie na czym polega specyfika komunikacji sieciowej oraz jak technologie

cyfrowe zmieniają charakter przekazu oraz relacje między różnymi

uczestnikami wymiany informacji w sieci,

6. wie jakie jest miejsce i rola mediów masowych w funkcjonowaniu

nowoczesnego systemu społecznego,

7. zna najważniejsze teorie efektów mediów, użytkowania mediów oraz

wpływu mediów na interakcje i środowisko społeczne.

UMIEJĘTNOŚCI

1. potrafi rozpoznawać intencje nadawcy, czynniki i okoliczności

warunkujące jego działanie, jawne i ukryte treści przekazu,

wieloznaczność i wielopoziomowość struktur tekstowych, zależność

tekstu od kontekstu, nastawienie i reakcje różnych grup odbiorców,

możliwe i prawdopodobne efekty różnych przekazów w różnych

społecznych układach odniesienia;

2. potrafi analizować działanie mechanizmów dyskursywnych, a w

szczególności dekonstruować znaczenie komunikacyjnych zachowań

człowieka, rekonstruować „modele mentalne” nadawcy, wzory interakcji

komunikacyjnych „wymuszanych” przez przekazy, różne postacie władzy

symbolicznej sprawowanej przez media, wyniki badań telemetrycznych;

3. umie wyjaśniać uwarunkowanie, przebiegi i następstwa procesów

komunikacyjnych w skali mikro (interakcje interpersonalne), mazzo

(interakcje w małych grupach) i makro (komunikowanie masowe w

systemie społecznym), a także zmiany procesów komunikowania

wynikające z rozwoju społeczeństwa sieciowego (Internet, konwergencja

mediów, multimedialność).

INNE KOMPETENCJE

1. rozumie działania i strategie komunikacyjne różnych aktorów

społecznych kształtujących otaczającą rzeczywistość,

2. rozumie motywacje do podejmowania i prowadzenia działań

komunikacyjnych w różnych sytuacjach społecznych i kontekstach

medialnych zgodnych z podstawowymi normami społecznymi i

standardami etycznymi,

3. dysponuje modelami pozwalającymi na programowanie własnej kariery

zawodowej w świecie mediów, w tym zwłaszcza identyfikowanie

głównych barier awansu zawodowego oraz wyznaczników sukcesu

medialnego.

Wykłady – egzamin pisemny, testowy

Ćwiczenia – przygotowanie prezentacji oraz kolokwium końcowe pisemne