Archaeology of Greece - (course III) lecture

obowiązkowe

zdalnie

Kurs ten poświęcony jest najstarszym okresom archeologii greckiej. Epoka kamienia jest

przedstawiona w skrócie, a większość kursu poświęcona jest wiekom brązu i Ciemnym, poprzez okres

archaiczny i klasyczny, a kończąc na okresie hellenistycznym. Dla okresu prehistorycznego omówimy

następujące kultury: cykladzkie, minojską, helladzkie/mykeńską i trojańską/zachodnioanatolijską.

Nacisk zostanie położony na najbardziej charakterystyczne cechy tych kultur, procesy, które

doprowadziły do zmian społeczno-kulturowych oraz problemy badawcze o szczególnym znaczeniu dla

tego regionu (takie jak debata na temat chronologii erupcji wulkanu Santorini). Następnie kurs skupia

się na pojawieniu się unikalnych cech starożytnej kultury greckiej, badanej w szczególności przez

pryzmat sztuki i architektury, z analizą rozwoju wielkich idei, takich jak demokracja, oraz na tym, jak

starożytni Grecy przekładali swój światopogląd na świat materialny.

Celem tego kursu jest zapoznanie studentów z najważniejszymi stanowiskami archeologicznymi,

zabytkami, zjawiskami kulturowymi i problemami badawczymi archeologii wczesnej Grecji. Cechy

charakterystyczne archeologii regionu Morza Egejskiego i klasycznej są różne i znajdą one

odzwierciedlenie w wykładach. Począwszy od epoki kamienia, przegląd szerokiego wachlarza źródeł

archeologicznych (konteksty takie jak pałace, groby, osady czy szerzej rozumiane środowisko, a także

kultura materialna i sztuka, jak freski, pieczęcie, narzędzia, ceramika itp. ) pozwoli nam zrozumieć

charakter prehistorycznych kultur znad Morza Egejskiego. Główny nacisk zostanie położony na

zrozumienie, w jaki sposób i dlaczego powstały w tym czasie pierwsze europejskie społeczeństwa

państwowe, ich odrębne cechy i ich miejsce w szerszym kontekście geograficznym Morza

Śródziemnego. Źródła te zostaną uzupełnione przeglądem dokumentów pisemnych, które

dostarczają ważnych spostrzeżeń na temat funkcjonowania późnych centrów pałacowych, chociaż

ogólnie rzecz biorąc, odgrywają one marginalną rolę w archeologii Morza Egejskiego, ponieważ są to

głównie dokumenty administracyjne. Na podstawie tych źródeł prześledzimy wzrost, rozwój i upadek

głównych kultur Morza Egejskiego, a także odniesiemy się do problemu historyczności niektórych

mitów greckich z okresu po epoce brązu, których akcja osadzona jest w jakiejś odległej przeszłości.

Nasza wiedza o klasycznej Grecji jest znacznie szersza dzięki licznym źródłom pisanym i zabytkom,

które przetrwały do naszych czasów. Cywilizacja europejska została zbudowana na greckich

fundamentach, a Grecja była miejscem narodzin wielu idei wciąż żywych we współczesnym świecie,

nawet jeśli przeszły one długą ewolucję. W drugim semestrze skupimy się na architekturze, rzeźbie i

sztuce grobowej, co pozwoli nam spróbować zrozumieć fenomen kultury greckiej. Na tej podstawie

będziemy śledzić ewolucję kultury greckiej od czasów Wieków Ciemnych (= wczesna epoka żelaza),

kiedy to zaczęły kiełkować nowe idee, poprzez okres archaiczny, kiedy to Grecy szukali form, które

najlepiej pozwalałyby im wyrazić ich filozofię i światopogląd, aż po okres klasyczny z jego najwyższymi

osiągnięciami w dziedzinie sztuki i rozwoju demokracji w V w. p.n.e. Od IV wieku, należącego do

późnego okresu klasycznego, będziemy obserwować powolne odchodzenie od wypracowanych

wcześniej norm, proces, który gwałtownie przyspieszył w okresie hellenistycznym, gdy nastąpiła

radykalna zmiana rzeczywistości greckiej, wraz z ekspansją kultury greckiej na rozległe obszary

Bliskiego i Środkowego Wschodu. O wpływie systemu politycznego na kształtowanie przestrzeni

publicznej dowiemy się również na przykładzie Starożytnej Agory Ateńskiej.

Do części pierwszej/For the first part:

E.H. Cline (ed.), Oxford Handbook of the Bronze Age Aegean, Oxford University Press,

Oxford 2010, (IA)

J.C. McEnroe, Architecture of Minoan Crete, University of Texas Press, Austin 2010 (IA, e-

brary)

D. Preziosi; L.A. Hitchcock, Aegean Art and Architecture, Oxford University Press, Oxford

2000 (IA)

C.W. Shelmerdine (ed.), Cambridge Companion to the Aegean Bronze Age, Cambridge

University Press, Cambridge 2008 (IA)

Jeremy Rutter, Aegean Prehistoric Archaeology:

http://www.dartmouth.edu/~prehistory/aegean/?page_id=104

Nicely illustrated history of Greek civilization on pages of the Foundation of Greek culture (in

English and Greek):

http://www.fhw.gr/chronos/en/index.html

K. Lewartowski, A. Ulanowska, M. Siennicka, Archeologia Egejska (in Polish)

http://www.archeo.uw.edu.pl/podrecznikegea

Do części drugiej/For the second part:

S. Alcock, R. Osborne, Classical Archaeology (Blackwell Studies in Global Archaeology,

10), Malden, 2007 (IA)

J. Boardman, Pre-Classical. From Crete to Archaic Greece, Penguin Books, Harmondsworth

1967 (IA)

M.D. Fullerton, Greek Art, Cambridge University Press, Cambridge 2000 (IA)

A.W. Laurence, Greek Architecture, Penguin Books, Harmondsworth 1957 (IA)

G.M.A. Richter, A Handbook of Greek Art, Pheidon Press, London 1969 (IA)

Nicely illustrated history of Greek civilization on pages of the Foundation of Greek Culture

(in English and Greek):

http://www.fhw.gr/chronos/en/index.html

For the Athenian Agora see ASCSA guide books and picture books online

(http://www.agathe.gr/publications/), esp. J. Camp, The Athenian Agora: A Short Guide in

Color; one can also consult the online guide with QTVR panoramas

(http://www.agathe.gr/guide/)

Absolwent

ma podstawową wiedzę w zakresie opisu, analizy i interpretacji źródeł archeologicznych z terenów kultur

Grecji pradziejowej/cywilizacji Grecji klasycznej (K_W03)

ma uporządkowaną wiedzę ogólną o społecznościach Grecji w pradziejach/Grecji klasycznej, obejmującą

terminologię, teorie i metodologię z zakresu archeologii, a w szczególności archeologii Grecji (K_W04)

ma szczegółową wiedzę o wybranych społecznościach Grecji w pradziejach/Grecji klasycznej, obejmującą

terminologię, teorie i metodologię z zakresu archeologii, a w szczególności archeologii Grecji (K_W05)

ma podstawową wiedzę o głównych kierunkach rozwoju i najważniejszych nowych osiągnięciach archeologii

Grecji w pradziejach/archeologii Grecji klasycznej (K_W08)

zna i rozumie podstawowe metody analizy i interpretacji różnych wytworów kultury Grecji pradziejowej/Grecji

klasycznej, zgodne z głównymi trendami badawczymi i tradycjami archeologii Grecji (K_W09)

zna i rozumie podstawowe problemy badań nad pismami egejskimi a zwłaszcza pismem linearnym B/ma

podstawową wiedzę na temat rodzajów greckich tekstów klasycznych oraz ich roli dla odtwarzania greckiej

przeszłości (K_W12)

Absolwent umie

rozpoznać różne rodzaje pism egejskich/rozpoznać różne rodzaje greckich tekstów klasycznych (K_U08)

posługiwać się podstawowymi pojęciami badawczymi i ujęciami teoretycznymi właściwymi dla archeologii

Grecji (K_U09)

rozpoznawać różne rodzaje wytworów kultury materialnej i sztuki Grecji pradziejowej/Grecji klasycznej łącznie

z kontekstem archeologicznym lub historycznym oraz właściwie je opisywać i przeprowadzać ich krytyczną

analizę i interpretację (K_U10)

znaleźć publikacje i opracowania tekstów źródłowych przydatnych w pracy i warsztacie archeologa Grecji

(K_U11)

rozpoznawać, analizować, wykorzystywać i klasyfikować źródła archeologiczne (K_U12)

wykrywać proste zależności między artefaktami a procesami kulturowymi, historycznymi i społecznymi

zachodzącymi w Grecji pradziejowej/klasycznej (K_U13)

Absolwent jest gotów do

wykorzystania posiadanej przez siebie wiedzy i umiejętności oraz jest świadomy konieczności konfrontowania

ich z opiniami ekspertów (K_K01)

uznania istotnego znaczenia pozostałości materialnych, języków starożytnej Grecji i greckich źródeł pisanych

jako elementu dziedzictwa kulturowego ludzkości (K_K02)

docenić niepowtarzalne wartości źródeł archeologicznych i ich roli w odtwarzaniu przeszłości człowieka

(K_K03)

krytycznej oceny interpretacji źródeł archeologicznych i historycznych ze świadomością wieloaspektowości

interpretacji (K_K04)

wykorzystania posiadanej przez siebie wiedzy na temat kompleksowej natury kultury i jej złożoności, ze

świadomością potrzeby analizy rozmaitych kategorii źródeł dla odtworzenia przeszłości człowieka (K_K05)

Studenci przystąpią do egzaminu ustnego, którego celem jest określenie ich wiedzy i zrozumienia

kluczowych stanowisk archeologicznych, wytworów kultury materialnej i podstawowych cech kultur

przedstawianych w ramach tego kursu. Studenci powinni być w stanie rozpoznać miejsca, zabytki i

klasy wytworów kultury materialnej na podstawie planów i zdjęć, jak również omówić trajektorie

społeczno-kulturowe każdej z kultur, wykazując świadomość głównych problemów badawczych

charakterystycznych dla każdego okresu i wykorzystując szereg różnych rodzajów źródeł na poparcie

swojej argumentacji.