Starożytni budowniczowie. Ewolucja architektury w świetle źródeł archeologicznych

fakultatywne

w sali

Celem zajęć jest zarysowanie procesu ewolucji budownictwa na Bliskim Wschodzie i w Europie. Na przykładach wybranych źródeł archeologicznych przedstawiona zostanie geneza i rozwój najstarszych form budownictwa od jaskiń i szałasów górnego paleolitu do planowych układów protourbanistycznych późnego neolitu i wczesnej epoki brązu. Istotnym elementem zajęć jest także zapoznanie słuchaczy z terminologią i technicznymi aspektami opisu źródeł archeologiczno-architektonicznych.

Zajęcia te poświęcone są ewolucji architektury od paleolitu do wczesnej epoki brązu na Bliskim Wschodzie i w Europie. Podczas zajęć szczegółowo omawiane są zagadnienia terminologii budowlanej, lokalizacji i organizacji przestrzennej osad proto- i neolitycznych, ewolucji materiałów i technik budowlanych, zróżnicowania form i funkcji budownictwa, rozwoju funkcjonalno - przestrzennego budynków mieszkalnych na przestrzeni neolitu Bliskiego Wschodu, a także dyfuzji i adaptacji niektórych elementów tej architektury w pierwszych kulturach neolitycznych Grecji oraz kierunki jej rozwoju w wybranych kręgach kulturowych neolitu i wczesnej epoki brązu w Europie.

Poza prezentacją istotnych źródeł archeologicznych związanych z problematyką na zajęciach poruszane są aspekty techniczne dotyczące opisu i interpretacji źródeł archeologiczno-architektonicznych oraz wykorzystania etnografii w analizie pozostałości budownictwa pradziejowego.

Akkermans P. M. M. G., Schwartz G. M., 2003, The Archaeology of Syria. From complex hunter-gatherers to early urban societies (c. 16000 – 300 BC). Cambridge World Archaeology, Cambridge University Press.

Aurenche O., Kozłowski S. K., 1999, La Naissance du Neolithique au Proche Orient ou Le Paradis Perdu, Paris.

Balcer B., 2012, Budownictwo mieszkalne i gospodarcze w neolicie ziem Polski. IAIE PAN Warszawa.

Banffy E. (ed.), 2013, The Early Neolithic in the Danube-Tisza Interflve: Archaeologua Central European Series 7. BAR International Series, No 2584.

Bieliński P., 1985, Starożytny Bliski Wschód. Od początków gospodarki rolniczej do wprowadzenia pisma, PWN Warszawa.

Czerwiński T., 2006, Budownictwo ludowe w Polsce. Muza S.A. Warszawa.

Düring B. S., 2011, The Prehistory of Asia Minor. From Complex Hunter-Gatherers to Early Urban Societies. Cambridge University Press.

Aurenche O., Kozłowski S. K., 1999, La Naissance du Neolithique au Proche Orient ou Le Paradis Perdu, Paris.

Luca S. A. and Suciu C. (ed.), 2011, The First Neolithic Sites in Central/South-East European Transect. Volume II: Early Neolithic (Starčevo-Criş) Sites on the Territory of Romania. BAR International Series, No 2188.

Perlès C., 2001, The Early Neolithic in Greece, Cambridge World Archaeology.

Schmidt K., 2010, Budowniczowie pierwszych świątyń, PIW Warszawa.

Simmons A. H., 2010, The Neolithic Revolution in the Near East. Transforming the Human Lanndscape. University of Arizona Press, Tucson.

Tobolczyk M., 2000, Narodziny architektury. PWN Warszawa.

Wiedza:

- ma pogłębioną wiedzę o miejscu i znaczeniu archeologii pradziejowej w systemie nauk oraz jej specyfice przedmiotowej i metodologicznej (K_W01)

- zna szczegółowe pojęcia i terminologię stosowaną w archeologii ze szczególnym uwzględnieniem budownictwa pradziejowego (K_W02)

- ma rozszerzoną wiedzę w zakresie opisu, analizy i interpretacji źródeł

archeologicznych - architektonicznych (K_W03)

- ma uporządkowaną i podbudowaną teoretycznie wiedzę obejmującą kluczowe zagadnienia z zakresu budownictwa w archeologii, obejmującą terminologię, teorie i metodologię (K_W04)

- ma uporządkowaną wiedzę o rozwoju człowieka oraz jego głównych strategiach adaptacji do różnych warunków środowiskowych, (K_W08)

- ma uporządkowaną, pogłębioną wiedzę z zakresu metod oraz technik

dokumentacji źródeł archeologiczno-architektonicznych (K_W09)

- rozumie złożone zależności między osiągnięciami nauk humanistycznych, społecznych, o życiu i ścisłych a możliwościami ich wykorzystania w badaniach archeologiczno-architektonicznych (K_W10)

- ma szczegółową wiedzę o najważniejszych osiągnięciach i głównych

kierunkach rozwoju archeologii budownictwa pradziejowego (K_W11)

- zna i rozumie zaawansowane metody analizy oraz interpretacji problemów

badawczych z zakresu archeologii budownictwa pradziejowego, właściwe dla wybranych tradycji, teorii i szkół badawczych (K_W12)

- zna i rozumie zaawansowane metody analizy i interpretacji informacji zawartych w publikacjach naukowych dotyczących budownictwa pradziejowego (K_W13)

- zna i rozumie zaawansowane metody analizy obiektów budowlanych wzniesionych przez dawne społeczności z wykorzystaniem metod stosowanych w naukach ścisłych i naukach o życiu (K_W14)

Umiejętności:

- potrafi wyszukiwać, analizować, selekcjonować i wykorzystywać informacje o architektonicznych źródłach archeologicznych i ich kontekście z wykorzystaniem literatury i mediów elektronicznych, oraz poddawać je krytyce i twórczej interpretacji, (K_U01)

- potrafi samodzielnie rozpoznawać, analizować, wykorzystywać, klasyfikować i

interpretować źródła archeologiczno-architektoniczne dobierając właściwe metody analityczne, dokonując krytycznej analizy i twórczej interpretacji (K_U02)

- potrafi samodzielnie analizować i interpretować różne rodzaje artefaktów i obiektów związanych z budownictwem, łącznie z uwzględnieniem ich kontekstu, z zastosowaniem najnowszych osiągnięć badawczych w celu określenia ich znaczenia i oddziaływania w procesie społeczno-kulturowym, (K_U06)

- potrafi wykrywać złożone zależności między określonymi obiektami budowlanymi, a dawnymi procesami kulturowymi, (K_U07)

- potrafi prezentować wyniki badań w formie pisemnej, posługując się specjalistycznym językiem naukowym i właściwą dla archeologii architektury terminologią, (K_U11)

- potrafi prezentować wyniki badań w formie wystąpień ustnych, posługując się specjalistycznym językiem naukowym i właściwą dla archeologii terminologią, (K_U12)

- potrafi prawidłowo określać priorytety służące realizacji własnego lub zleconego zadania badawczego (K_19)

Kompetencje:

- jest gotów do wykorzystywania posiadanej przez siebie wiedzy i umiejętności

z zakresu budownictwa pradziejowego oraz jest świadomy konieczności konfrontowania jej z opiniami ekspertów (K_K01)

- jest gotów do uznania istotnego znaczenia starożytnych obiektów architektonicznych jako elementów dziedzictwa kulturowego ludzkości, (K_K02)

- jest gotów do oceny niepowtarzalnej wartości źródeł archeologicznych- architektonicznych i ich roli w odtwarzaniu przeszłości człowieka (K_K03)

- jest gotów do krytycznej oceny interpretacji obiektów architektonicznych i ma świadomość wieloaspektowości interpretacji, (K_K04)

- jest gotów do wykorzystania posiadanej przez siebie wiedzy na temat

kompleksowej natury kultury i ma świadomość potrzeby analizy źródeł architektonicznych dla odtworzenia przeszłości człowieka(K_K05)

Zaliczenie na ocenę na podstawie aktywności na zajęciach i przynajmniej jednego referatu zaprezentowanego podczas zajęć na wybrany temat dotyczący problematyki poruszanej na zajęciach.

Pula tematów oraz szczegóły techniczne wystąpień zostaną przedstawione na pierwszych zajęciach.