Środowisko przyrodnicze w czwartorzędzie

uzupełniające

Przedmiot ma na celu przedstawienie badań przyrodniczych i paleogeograficznych w kontekście zmian

jakie następowały w przeszłości i wzrastającego wpływu człowieka na otoczenie. Fluktuacje

klimatyczne czwartorzędu nie miały związku z działalnością człowieka, jednakże pojawienie się

fenomenu rolnictwa w holocenie i jego konsekwencje w postaci urbanizacji i rozwoju technologicznego

mają znaczenie nie tylko w badaniach archeologicznych. Umiejętność wykorzystania wiedzy

przyrodniczej i paleośrodowiskowej oraz metod wypracowanych przez te nauki w archeologii może

pomóc nam lepiej zrozumieć interakcje człowiek-środowisko na przestrzeni dziejów.

zdalnie

Ogólna charakterystyka czwartorzędu ze szczególnym uwzględnieniem badań paleoekologicznych

ostatniego interglacjału zdominowanego przez działalność człowieka rozumnego.

Przedmiot ma na celu przedstawienie badań przyrodniczych i paleogeograficznych w kontekście zmian

jakie następowały w przeszłości i wzrastającego wpływu człowieka na otoczenie. Fluktuacje

klimatyczne czwartorzędu nie miały związku z działalnością człowieka, jednakże pojawienie się

fenomenu rolnictwa w holocenie i jego konsekwencje w postaci urbanizacji i rozwoju technologicznego

mają znaczenie nie tylko w badaniach archeologicznych. Umiejętność wykorzystania wiedzy

przyrodniczej i paleośrodowiskowej oraz metod wypracowanych przez te nauki w archeologii może

pomóc nam lepiej zrozumieć interakcje człowiek-środowisko na przestrzeni dziejów. Podkreślone

będzie znaczenie analiz paleobotanicznych w archeologii.

1. Cykliczność zmian glacjalno-interglacjalnych w czwartorzędowej historii Ziemi

2. Biogeografia Ziemi, strefy klimatyczno-przyrodnicze, podstawowe charakterystyki ekologiczne stref i

ich dynamika

3. Podstawy ekologii roślin

4. Badania przyrodnicze off-site i on-site: mikroszczątki i makroszczątki roślinne

5. Holocen jako aktualny interglacjał, stratygrafia holocenu

6. Ekologiczne aspekty modeli gospodarczych: łowcy-zbieracze, rolnicy, pasterze, miasta

7. Udomowienie roślin na tle stratygrafii Holocenu i zmian klimatu, historia wybranych roślin

uprawnych Starego Świata

8. Antropocen, definicje, historia badań antropocenu, miejsce archeologii w tych badaniach

Podstawowa zalecana literatura, wybrane rozdziały, literatura będzie również podawana pod koniec

każdego wykładu/zagadnienia:

Elias S.A, Mock C.J. (red.) 2006 (2013). Encyclopedia of Quaternary Science. Elsivier, wybrane

rozdziały

Birks H.H, 2017. Plant Macrofossil Introduction, Reference Module in Earth Systems and

Environmental Sciences, Elsevier. 10-Jan-17 doi: 10.1016/B978-0-12-409548-9.10499-3

Kornaś, J., Medwecka-Kornaś, A., 1986. Geografia roślin. Państwowe Wydawnictwo Naukowe,

Warszawa

Lityńska-Zając, M., Wasylikowa, K., 2005. Przewodnik do badań archeobotanicznych. Sorus, Poznań

Pişkin, E., Marciniak, A., Bartkowiak, M. (Eds.), 2018. Environmental Archaeology, Current Theoretical

and Methodological Approaches. Springer

Reitz S., Shackley M., 2012, Environmental Archaeology, Springer DOI 10.1007/978-1-4614-3339-2

Zohary, D., Hopf, M., Weiss, E., 2012. Domestication of plants in the Old World, 4th ed. Oxford

Wiedza

ma pogłębioną wiedzę o miejscu i znaczeniu archeologii w systemie nauk oraz jej specyfice

przedmiotowej i metodologicznej K_W01

potrafi kreatywnie wykorzystywać istniejące metody i techniki, przystosowując je do potrzeb

wynikających ze specyfiki badanych zagadnień K_W03

rozumie złożone zależności między osiągnięciami nauk humanistycznych, społecznych, o życiu i

ścisłych a możliwościami ich wykorzystania w archeologii K_W10

Umiejętności

jest gotów do wykorzystywania posiadanej przez siebie wiedzy i umiejętności oraz jest świadomy

konieczności konfrontowania jej z opiniami ekspertów K_K01

potrafi samodzielnie analizować i interpretować różne rodzaje artefaktów i ekofaktów, łącznie z

uwzględnieniem ich kontekstu, z zastosowaniem najnowszych osiągnięć badawczych w celu określenia

ich znaczenia i oddziaływania w procesie społeczno-kulturowym K_U06

potrafi wykrywać złożone zależności między artefaktami i ekofaktami a dawnymi procesami

kulturowymi K_U07

Kompetencje

jest gotów do wykorzystywania posiadanej przez siebie wiedzy i umiejętności oraz jest świadomy

konieczności konfrontowania jej z opiniami ekspertów K_K01

jest gotów do uznania istotnego znaczenia artefaktów, ekofaktów i źródeł pisanych jako elementów

dziedzictwa kulturowego ludzkości K_K03

jest gotów do wykorzystania posiadanej przez siebie wiedzy na temat kompleksowej natury kultury i

ma świadomość potrzeby analizy rozmaitych kategorii źródeł dla odtworzenia przeszłości człowieka

K_K05

jest gotów do propagowania problematyki etycznej związanej z rzetelnością i uczciwością naukową

oraz przyjmowania odpowiedzialności za trafność podejmowanych decyzji w trakcie pozyskiwania

źródeł archeologicznych K_K11

zaliczenie na ocenę, egzamin ustny: trzy pytania z zakresu materiału przedstawionego podczas zajęć,

z których na minimum dwa trzeba odpowiedzieć w celu uzyskania oceny pozytywnej