Ikonografia antyczna

uzupełniające

w sali

Zajęcia poświęcone są ikonografii antycznej od okresu hellenistycznego, aż po późny antyk, na

obszarze wokół Morza Śródziemnego. Zajęcia typu fakultatywnego będą opierały się na pracy

zespołowej ze studentami. Po wstępnych zajęciach, gdzie zostaną omówione zasady badawcze pracy

nad artefaktami z dekoracją plastyczną, przejdziemy do odpowiedzenia na pytanie dlaczego należy

badać artefakt zaczynając od szerokiego kontekstu i stopniowo przechodząc do kontekstu

regionalnego, aż wreszcie do kontekstu lokalnego, aby na końcu skupić się na kontekście

partykularnym zabytku stanowiącego część większej całości. Zwrócimy uwagę na badania

plurydyscyplinarne artefaktu. Omówimy metody stosowane przy badaniu zabytków sztuk wizualnych

(ikonologia, metoda kognitywna, metoda mikrohistoryczna). Wraz ze studentami, zajmiemy się

prześledzeniem krytyki wybranego dzieła (rzemiosła, sztuki) szeroko dyskutowanego w literaturze

naukowej.

Zajęcia poświęcone są ikonografii antycznej od okresu hellenistycznego, aż po późny antyk, na

obszarze wokół Morza Śródziemnego. Zajęcia typu fakultatywnego będą opierały się na pracy

zespołowej ze studentami. Po wstępnych zajęciach, gdzie zostaną omówione zasady badawcze pracy

nad artefaktami z dekoracją plastyczną, przejdziemy do odpowiedzenia na pytanie dlaczego należy

badać artefakt zaczynając od szerokiego kontekstu i stopniowo przechodząc do kontekstu

regionalnego, aż wreszcie do kontekstu lokalnego, aby na końcu skupić się na kontekście

partykularnym zabytku stanowiącego część większej całości. Zwrócimy uwagę na badania

plurydyscyplinarne artefaktu. Omówimy metody stosowane przy badaniu zabytków sztuk wizualnych

(ikonologia, metoda kognitywna, metoda mikrohistoryczna). Wraz ze studentami, zajmiemy się

prześledzeniem krytyki wybranego dzieła (rzemiosła, sztuki) szeroko dyskutowanego w literaturze

naukowej. Zastanowimy się czy proponowane nowe hipotezy interpretacyjne odpowiadają na

postawione pytania i czy w tym celu używają adekwatnej argumentacji archeologicznej i historycznej.

Będziemy pracować i omawiać wiele dzieł antycznych omawiając ich kontekst, opisując je i analizując

poszczególne ich elementy (bogów, herosów, personifikacje, postacie historyczne, zwierzęta,

architekturę, ołtarze, itp.). Powiemy czym jest narracja w sztuce, alegoria, narracja alegoryczna,

personifikacja i eklektyzm. Omówimy te poszczególne pojęcia podczas licznych prezentacji

poświęconych np. przedstawieniom pojęcia czasu w sztukach plastycznych, jak Pory Roku, Kairos,

Chronos, Aion, Aeternitas, Horae, Saeculum Frugiferum, Seculum Aureum, Temporum Felicitas, bądź

bóstw opiekuńczych miast Tyche/Fortuna, itp.

Bowersock , G.W., Mosaics as History: The Near East from Late Antiquity to Islam, Harvard

2006.

Deckers, J., „Dionysos der Erlöser: Bemerkungen zur Deutung derBodenmosaiken im «Haus

des Aion» im Nea Paphos auf Zyperndurch W.

Daszewski”, Römische Quartalschrift für Christliche Altertumskunde und Kirchengeschichte

81/3, 1986, 145–172.

Grimal, P., Słownik mitologii greckiej i rzymskiej, Wrocław 2008.

Mavrogiannis, T., „The Mosaics of the «House of Aion» at Nea Paphos: The Palingenesia of

the Roman Empire in 348 A.D. during the Conflict between Paganism and Christianity” in: N.

N. Kazansky (ed), Proceedings of the 25th Conference in Memory of Professor Joseph M.

Tronsky, 21-23 June, Indo-European Linguistics and Classical Philology 25/2, Saint

Petersburg 2021, 857-880.

Ladouceur, J., “Christians and Pagans in Roman Nea Paphos: Contextualizing the ‘House of

Aion’ Mosaic”, UCLA Historical Journal 29, 2018, 50–64.

La Rocca, E., Hermes – Thoth e Dioniso redentore. Dall’Egitto deiTolomei al tardo-antico:

Studi sul mosaico della Casa di Aion a Nea Paphos, (Roma, L’Erma di Bretschneider, 2021),

(Bullettino della Commissione archeologica comunale di Roma. Supplementi, 28).

Levi, D., „Aion”, Hesperia13, 1944, 269–314.

Lexicon Iconographicum Mythologiae Classicae (LIMC), I-VIII, Artemis & Winkler Verlag

(Zürich, München, Düsseldorf), 1981-1999 (Vol. I: Aara - Aphlad (1981); II: Aphrodisias -

Athena (1984); III: Atherion - Eros / Amor, Cupido (1986); IV: Eros (in Etruria) - Herakles

(1988); V: Herakles - Kenchrias (1990); VI: Kentauroi et Kentaurides - Oiax (1992); VII:

Oidipous - Theseus (1994); VIII: Thespiades - Zodiacus et Supplementum (1997); Indices:1.

Museums, Collections, Sites (1999); 2. Literary and Epigraphical Sources mentioning lost

Works. Mythological Names (1999).

López-Ruiz, C., „The God Aion in a Mosaic from Nea Paphos (Cyprus) and Graeco-

Phoenician Cosmogonies in the Roman East”, Archiv für Religionsgeschichte 21-22/1, 423-

447.

Lorenz, K., Ancient Mythological Images and their Interpretation. An Introduction to

Iconology, Semiotics and Image Studies in Classical Art History, Cambridge University Press,

Cambridge 2016.

Olszewski, M.T, “The Iconographic Programme of the Cyprus Mosaic from the House of

Aion reinterpreted as an Anti-Christian Polemic”, in: V. Dobrowolski (ed.),

Et in Arcadia ego. Studia memoriae Professoris Thomae Micocka dicata, Warsaw 2013,

207–239.

Olszewski, M.T., “Les figures de rhétorique et l’antithèse dans lanarration allégorique de la

mosaïque de la Maison d’Aîon à Paphos(Chypre)”, in: K. Jakubiak, A. Lajtar (eds), Ex

Oriente Lux, Studies in Honour of J. Mlynarczyk, Warsaw 1920, 221–250.

Panofski, E., Ikonografia i ikonologia, in: E. Panofski, Studia z historii sztuki, Warszawa:

PIW, 1971.

Zanker, P., Ewald, B.C., Living with Myths: The Imagery of Roman Sarcophagi, Oxford:

Oxford University Press 2012.

Na zajęciach student zdobywa wiedzę na temat ikonografii antycznej świata śródziemnomorskiego w

okresie od IV w. p.n.e –do IV w. n.e. Uczy się na temat metod stosowanych przy analizie artefaktów

sztuk wizualnych, a szczególnie stosowania metody plurydyscyplinarnej przy badaniu ikonografii

antycznej, oraz spojrzenia krytycznego na hipotezy naukowe stawiane przy interpretacji i analizie

dzieła. Uczy się, że dzieło sztuk wizualnych i jego sens może być zrozumiane, gdy zrozumiemy jego

kontekst archeologiczny, historyczny, społeczny bądź obyczajowy. Uczy się również, jak dzieło badane

może wzbogacić naszą wiedzę o epoce, a nie tylko potwierdzać naszą wcześniejszą wiedzę. Student

pracując na licznych zabytkach, lub grupach zabytków, poznaje te zabytki i potrafi zidentyfikować

poszczególne sceny, mity, bogów, herosów i personifikacje. W trakcie analiz zabytków

wieloobrazowych, o charakterze narracyjnym, uczy się ich interpretacji zaproponowanych przez

uczonych.

Obecność studenta obowiązkowa. Nieobecność usprawiedliwiona, nie więcej niż na 3

zajęciach. Zaliczenie zajęć polega na czynnym uczestnictwie studentów w pracy na zajęciach,

przygotowywaniu regularnym referatów na ocenę, przygotowaniu pracy pisemnej z

wyznaczonego tematu, gdzie student wykaże się pełną znajomością podstawowej literatury

tematu, prawidłowym opisem dzieła lub dzieł, językiem technicznym, użyciem metod

plurydyscyplinarnych, jak i metod kognitywnej i mikrohistorycznej przy analizie dzieła.

Wymagane będzie analiza dzieła w jego makrokonteście i mikrokontekście.