Archeologia jaskiń

uzupełniające

w sali

Zajęcia mają na celu zapoznanie studentów ze specyfiką

jaskiń i schronisk skalnych, jako stanowisk archeologicznych.

Na zajęciach poruszone zostaną zagadnienia dotyczące z

jednej strony specyfiki eksploracji i dokumentacji stanowisk

jaskiniowych, z drugiej zaś podjęte zostaną tematy dotyczące

historii użytkowania jaskiń od paleolitu po czasy nowożytne z

naciskiem na pokazanie sposobów analizy obserwowanych

zjawisk przy użyciu najnowszych metod analiz

laboratoryjnych.

Zajęcia mają na celu przedstawienie studentom pewnego

specyficznego rodzaju stanowisk archeologicznych, jakimi są

jaskinie i schroniska skalne. Na zajęciach podjęta zostanie

szeroka tematyka dotycząca jaskiń zaczynając od historii

badań archeologicznych w jaskiniach, metodyki badań oraz

historii użytkowania jaskiń na przestrzeni dziejów. W obrębie

tematu metodyki badań omówione zostaną następujące

zagadnienia:

- budowa jaskiń, procesy ich powstawania i niszczenia

(erozji), oraz wpływ tych procesów na użytkowanie stanowisk

przez człowieka na przestrzeni dziejów, ale także na

metodykę eksploracji stanowisk jaskiniowych.

- specyfika sedymentów jaskiniowych z naciskiem na ich

różnorodny rozkład o obrębie jaskini.

- procesy postdepozycyjne kształtujące układ osadów

jaskiniowych.

- metodyka eksploracji jaskiń oraz zaprezentowane zostaną

przykłady rozmaitego podejścia do badań osadów.

- pobieranie prób do analiz laboratoryjnych- typy możliwych

analiz i ich zastosowanie.

W trzeciej części poruszone zostaną kwestie rozmaitych i

zmieniających się sposobów użytkowania jaskiń na

przestrzeni dziejów. Zostanie poruszona kwestia jaskini jako

miejsca specyficznego na styku ciemności i światła.

Omówione zostaną poszczególne funkcje stanowisk

jaskiniowych oraz sposoby ich identyfikacji i analiz

(obozowiska, cmentarzyska, sanktuaria, świątynie, kryjówki,

warsztaty a nawet gospody czy fałszernie monet). W tym

kontekście omówione też zostaną m.in. stanowiska z

malowidłami naskalnymi oraz jaskinie podwodne.

Bergsvik K.A., Skeates R. eds. (2012) Caves in Context: The

Cultural Signifi-cance of Caves and Rockshelters in Europe,

Oxford: Oxbow Books

Bonsall C., Tolan-Smith C. eds. (1997) The Human Use of

Caves. Oxford: Archaeopress.

Ciszewski A., Ryn J. Z., Szelerewicz M. Ed. The Caves of

Easter Island Underground world of Rapa Nui, Kraków

Clottes J., Beltran A., Courtin J. & Cosquer H. The Cosquer

(1992) Cave on Cape Morgiou, Marseilles. Antiquity

Collina-Girard J. (2004) Prehistory and coastal karst area:

Cosquer Cave and the “Calanques” of Marseille.

Speleogenesis and Evolution of Karst Aquifers. The Virtual

Scientific Journal

www.speleogenesis.info

Culver D., White W., Ed, (2005) Encyclopedia of Caves, El

Sevier

Gradziński M., Wawryka-Drohobycki M., Michalska-

Kasperkiewicz B., Bisek K., Szelerewicz M., Partyka J.,

Amirowicz A., Baran J., Baryła J., Górny A., (2020) Jaskinie

Dorzecza Prądnika. Ojcowski Park Narodowy

Gilli E., (2015) KARSTOLOGY KARSTS, CAVES AND

SPRINGS Elements of Fundamental and Applied Karstology.

Taylor & Francis Group, LLC

Hobbs III H.H., Olson A. R., Winkler G. E., Culver D. Editors

(2017) Mammoth Cave A Human and Natural History.

Springer

Kesey K (1993) Jaskinie, Da Capo.

Moyes H. ed. (2012) Sacred Darkness. A GlobalPerspective

on the Ritual Use of Caves, Boulder: University Press of

Colorado

Orton C. (2000) Sampling in Archaeology. Cambridge:

Cambridge University Press, doi:

10.1017/CBO9781139163996.

Parma Ch. (2015) Jaskinie, Parma Press.

Pettitt, Bahn P., Ripoll S., (2007) Palaeolithic Cave Art At

Creswell Crags In European Context, Oxford Press

Ryn Z., A. Ciszewski, M. Sobczyk, A. Paulo. (2011) The

underground world of Easter Island. Polish exploration

2001–2008. In The Nature and Culture of Latin Amercia.

Review of Polish Studies. PAN, Kraków.

Dodatkowa literatura będzie podawana na zajęciach.

Wiedza: K_W03; K_W06; K_W07; K_W08; K_W10

 ma podstawową wiedzę w zakresie opisu, analizy i interpretacji źródeł

archeologicznych pozyskanych ze stanowisk jaskiniowych

 ma podstawową wiedzę o powiązaniach archeologii z innymi

dziedzinami oraz dyscyplinami naukowymi, z obszaru nauk

przyrodniczych i ścisłych

 rozumie związek między osiągnięciami paleontologii, paleogenetyki,

geologii, paleobotaniki i geochemii a możliwościami ich wykorzystania

w archeologii

 ma podstawową wiedzę o głównych kierunkach rozwoju i

najważniejszych nowych osiągnięciach w zakresie możliwości analiz

paleośrodowiskowych

 ma uporządkowaną wiedzę ogólną o metodach i technikach

dokumentacji i eksploracji stanowisk jaskiniowych

Umiejętności: K_U02; K_U03; K_U10; K_U14; K_U20

Student umie:

 wyszukiwać, analizować, oceniać, selekcjonować i użytkować

informacje pozyskane z różnych analiz intersdyscyplinarnych

 samodzielnie interpretować źródła archeologiczne, dobierając właściwe

metody analityczne, oraz zaprezentować uzyskane wyniki pracy

 rozpoznawać różne rodzaje wytworów kultury materialnej łącznie z

kontekstem oraz właściwie je dokumentować i przeprowadzać ich

krytyczną analizę i interpretację

 zastosować odpowiednie metody i techniki archeologiczne w badaniach

stanowisk jaskiniowych

 przygotowywać prace pisemne dotyczące zagadnień szczegółowych, z

wykorzystaniem różnych materiałów źródłowych

Kompetencje społeczne: K_K01; K_K04; K_K05

Student jest gotów do:

 wykorzystywania posiadanej przez siebie wiedzy i umiejętności oraz jest

świadomy konieczności konfrontowania jej z opiniami ekspertów

 krytycznej oceny interpretacji źródeł archeologicznych z

wykorzystaniem wieloaspektowej interpretacji

 wykorzystania posiadanej przez siebie wiedzy na temat kompleksowej

natury kultury i potrafi analizować rozmaite kategorie źródeł dla

odtworzenia przeszłości człowieka

Esej 5000 słów na temat wybranego stanowiska

jaskiniowego (wybór z listy zaproponowanej przez

prowadzących lub po ustaleniu z prowadzącymi). Esej

stanowić będzie opis metodyki badań na wybranym

stanowisku z naciskiem na specyfikę danego stanowiska i

uzyskane wyniki. Aktywność w trakcie zajęć, udział w

dyskusji, omawianie zadanej literatury.

obecność na zajęciach (możliwość 2 nieusprawiedliwionych

nieobecności z semestrze)

przedstawienie eseju stanowiącego oryginalną pracę

studenta ocenionego pozytywnie przez prowadzących.