Teorie i historie architektury w dobie nowożytnej (1600-1800)

nieobowiązkowe

Zajęcia będą się koncentrować na fundamentalnych

zmianach zachodzących w teorii architektury i metodach

konceptualizacji formy architektonicznej w czasach

nowożytnych (1600-1800), oraz na różnorodnych

narracjach historycznych dotyczących dziejów

architektury i budownictwa wernakularnego.

Punktem wyjścia dla zajęć bedzie analiza traktatu

Vincenzo Scamozziego L’idea dell’architettura universale

(1615), niezwykle wpływowego tekstu stanowiącego

podsumowanie dokonań nowożytnej teorii

witruwiańskiej a zarazem oferującego re-definicję

architektury jako nauki, a nie (jak dotychczas) jednej ze

sztuk. Kolejne wykłady poświęcone będą

najważniejszym publikacjom o architekturze powstałym

w XVII i XVIIII wieku, z których większość ukazała się we

Francji, potwierdzając rosnące znaczenie teoretycznych

doktryn wypracowanych we francuskich instytucjach

akademickich (Królewska Akademia Architektury pod

patronatem Ludwika XIV powstała w 1671 r.).

Przedmiotem wnikliwej analizy będą m. in. nowoczesne

wzorniki P. Le Mueta, krytyczne opracowania

Witruwiusza C. Perraulta (podważające „obiektywne”

fundamenty klasycznej teorii architektury) a także

anonimowy podręcznik budowania adresowany do

polskiej szlachty Krótka Nauka Budownicza podług nieba

i zwyczaju polskiego (1659) Opracowania

wykorzystujące nowe zdobycze nauki w projektowaniu

architektonicznym, jak publikacje Guarino Guariniego

wprowadzające geometrię wykreślną jako podstawę

koncepcyjną projektów, zostaną równie wszechstronnie

omówione. Nowe podejścia do historii architektury,

odbiegające od witruwiańskiej ortodoksji (Caramuel y

Lobkowitz, John Wood) staną się punktem wyjścia do

rozważań o konstruowaniu narracji historycznych w

epoce nowożytnej. Szereg tekstów pozostających poza

kanonem teorii architektury (podręczniki, wzorniki,

artykuły prasowe, przewodniki turystyczne i powieści m.

in. słynne romanse gotyckie), ale oferujących wyjątkowo

ciekawe refleksje na ten temat, będą przedyskutowane

jako niezwykle istotny aspekt współczesnego dyskursu

architektonicznego. Wszystkie analizowane źródła

(teksty i ilustracje) posłużą do ukazania złożonych

związków architektury i teorii architektonicznych ze

współczesną kulturą we wszystkich jej przejawach, z

uwzględnieniem zagadnień klasy, rasy, i płci kulturowej.

Metody prowadzenia zajęć:

wykład z prezentacją multimedialną / wykład

konwersatoryjny/ praca z tekstem /

Archer, J., The Literature of British Domestic Architecture

1715-1842, Cambridge Mass., 1985.

Arciszewska, B. & McKellar, E., eds., Articulating British

Classicism: New Approaches to Eighteenth-Century

Architecture, London 2004.

Arciszewska, B., Classicism and Modernity. Architectural

Thought in Eighteenth-Century Britain, Warsaw, 2011.

Arciszewska, B. “Vincenzo Scamozzi and architectural

discourse in the Polish-Lithuanian Commonwealth c.

1600-1800,” in Vincenzo Scamozzi teoretico europeo,

ed. F. Barbieri, Vicenza, 2016, 230-252.

Arciszewska, B., Review of The Encyclopaedic Dictionary

in the Eighteenth Century. Architecture, Arts and Crafts,

Terrence M. Russell ed., Aldershot: Ashgate, 1997, in:

Journal of the Society of Architectural Historians, vol. 58,

nr.1, March 1999, s.79-82.

Battisti, A., Andrea Pozzo e il suo tempo, Milan 1996.

Beltramini G. et al., eds, Palladio and Northern Europe.

Books, Travellers, Architects, Milan, 1999.

Berthold, M., Joseph Furttennbach (1591-1667).

Architektur-Theoretiker und Stadtbaumeister in Ulm,

Munich 1952.

Bonet Correa, A., red., Juan Caramuel de Lobkovitz.

Arquitectura recta y obliqua, Madrid 1984.

Braham, A., The Architecture of the French

Enlightenment, Berkeley, 1980.

Ciofetta, S., “Lo Studio d’architettura civile edito da

Domenico De’Rossi (1702, 1711, 1721), in: In Urbe

Architectus, Rome 1991, s. 214-228.

Dobai, J., Die Kunstliteratur des Klassizismus und der

Romantik in England, 2 vols, Bern, 1974-75.

Fichet, F., La theorie architecturale à l’âge classique,

Brussels 1979.

Forssman, E., Palladios Lehrgebäude. Studien über den

Zuisammenhang von Architektur…, Stockholm 1965.

Friedman, T., James Gibbs. 1984.

Griffin A., The Rise of Academic Architectural Education:

The Origins and Enduring Influence of the Acadèmie

d’Architecture, New York: Routledge, 2020.

Harris, J., Sir William Chambers, London 1970

Hart, V., Hicks, P. eds., Paper Palaces: The Rise of the

Renaissance Architectural Treatise New Haven, 1997.

Hernández, A., Grundzüge einer Ideengeschichte der

französischen Architekturtheorie von 1560-1800, Basle

1972.

Herrmann, W., Laugier and Eighteenth-Century French

Theory, London 1962.

Kaufmann, E., Architecture in the Age of Reason,

Cambridge 1968.

Köhler, B., “Architektur ist die Kunst gut zu bauen”.

Charles Augustin D’Avilers “Cours d’architecture qui

comprend les Ordres de Vignole”, Berlin 1997.

Kruft, H. W., History of Architectural Theory: From

Vitruvius to the Present, Princeton, 1996.

Kubler, G., Arquitectura de los siglos XVII y XVIII, Madrid

1957.

Kutscher, B., Paul Deckers “Fürstlicher Baumeister”

(1711/1716), Frankfurt/Main 1995.

Le Muet, P., Manière de bastir pour toutes sortes de

personnes..., with introduction and notes by Claude

Mignot, Aix-en-Provence, 1981.

Lenzi, D., J. Bentini, red. I Bibiena: una famiglia europea,

Venice 2000.

Lorenz, H., Johann Bernhard Fischer von Erlach, Zurich

1992.

Lorenz, H., “Leonhard Christoph Sturms “Prodromus

Architecturae Goldmannianae”, Niederdeutsche Beitrage

zur Kunstgeschichte, 34, 1995, s.119-144.

Messina, M. G., “Teoria dell'architettura in G.B. Piranesi,”

in: Controspazio, 1970, 6, s.6-13.

Middleton, R., “The Abbé de Cordemoy and the Graeco-

Gothic Ideal: A Prelude to Romantic Classicism,” Journal

of the Warburg and Courtald Institute, 25, 1962, s. 278-

320 & 26, 1963, s. 90-123.

Müller, W., “The Authenticity of Guarini’s Stereotomy in

His Architettura Civile, Journal of the History of

Architectural Historians, 27, 1968, s. 202-208.

Philipp, K. J., Um 1800. Architekturtheorie und

Architekturkritik in Deutschland zwischen 1790 und

1810, Stuttgart, 1997.

Picon, A., Architectes et ingénieurs au siècle des

lumières, Marseilles, 1988.

Pozzillo, I., Francesco Milizia: teorico e storico

delI'architettura, Naples 1971.

Robinson, E., “Optics and Mathematics in the Domed

Churches of Gurarino Guarini, JSAH, 50, 1991, s. 384-

401.

Ruhl, C., Palladio bears away the Palm. Zur

Ästhetisierung palladianischer Architektur in England,

Hildesheim 2003.

Rykwert, J., The first moderns: the architects of the

eighteenth century, Cambridge, Mass. 1980.

Stutchbury, H., The Architecture of Colen Campbell,

Manchester 1967.

Tafuri, M., “Cesare Cesariano e gli studi vitruviani del

Quattrocento, in: Scritti rinascimentali di architettura, A.

Bruschi et al., red., Milan 1978, s. 387f.

Tavernor R., Palladio and Palladianism, London 1991.

Thoenes, C., et al., red., Architectural Theory from the

Renaissance to the Present, Cologne 2003.

Vidler, A., Claude-Nicolas Ledoux. Architecture and

Social Reform at the End of the Ancien Régime,

Cambridge (Mass.), 1990.

Wenzel, C. "...von wegen den Kupfer zu sparen". Der

böhmische Baumeister Abraham Leuthner und die

Traktatliteratur im 17. Jahrhundert, Marburg 1998.

Westfall, C. W., Architecture, Liberty and Civic Order.

Architectural Theories from Vitruvius to Jefferson and

Beyond, London, 2015.

Wiebenson, D., 'Documents of Social Change.

Publications about the Small House', in: R. Cohen ed.,

Studies in eighteenth-century British art and aesthetics,

Berkeley, 1985.

Wiebenson, D. et al., Architectural theory and practice

from Alberti to Ledoux, Chicago 1982.

Wittkower, R., "Piranesi's Architectural Creed" in:

Studies in the Italian Baroque, Boulder, 1975, s., 235-

246.

Wolsdorff, C., "Englische Publikationen des achtzehnten

Jahrhundrts zu 'architecture' und 'building'," in: G. C.

Rump ed., Kunst und Kunsttheorie des XVIII. Jahrunderts

in England. Studien zum Wandel ästhetischer

Anschauungen 1650-1830, Hildesheim: Gerstenberg,

1979, p.30-41.

absolwent zna i rozumie:

K2_W03 – kluczowe fakty, obiekty i zjawiska,

stanowiące pogłębioną wiedzę o wszechstronnym i

ogólnym charakterze z zakresu nauk o sztuce.

K2_W06 – zaawansowane metody analizy, interpretacji,

krytyki, wartościowania i problematyzowania różnych

wytworów kultury (zwłaszcza architektury nowożytenj),

właściwe dla wybranych tradycji, teorii i szkół

badawczych w zakresie nauk o sztuce.

absolwent potrafi:

K2_U02 – wykorzystywać wiedzę i umiejętności

badawcze, obejmujące analizę prac innych autorów,

syntezę różnych idei i poglądów, dobór metod i

konstruowanie narzędzi badawczych, opracowanie i

prezentację wyników, pozwalające na oryginalne

rozwiązywanie złożonych problemów w zakresie

dziedzin nauki i dyscyplin naukowych właściwych dla

historii sztuki.

K2_U09 – posługiwać się językiem obcym na poziomie

B2+ Europejskiego Systemu Opisu Kształcenia

Językowego oraz specjalistyczną terminologią. (w

przypadku zajęć prowadzonych w języku obcym)

absolwent jest gotów do:

K2_K01 – krytycznej oceny posiadanej wiedzy i

odbieranych treści, uznawania znaczenia wiedzy w

rozwiązywaniu problemów poznawczych i praktycznych

oraz zasięgania opinii ekspertów w przypadku trudności

z samodzielnym rozwiązywaniem problemu.

Studenci zapoznają się na zajęciach z paradygmatami

nowożytnej teorii i historii architektury, zdobywając

jednocześnie umiejętność analitycznego opisu formy

architektonicznej, oraz interpretacji dyskursu teorii

architektury, jako aspektu współczesnej kultury

europejskiej.

Forma zaliczenia:

Praca pisemna (referat naukowy 8-10 stron tekstu) na

dowolnie wybrany temat oraz udział w zajęciach