Ludowe tradycje wokalne na pograniczu wschodnim (polsko-litewsko-białoruskim)

fakultatywne
ogólnouniwersyteckie

Zajęcia poświęcone wokalnym tradycjom ludowym

ukształtowanym na przygranicznym pasie wschodnim

Polski. Celem jest zaznajomienie uczestników zajęć z

podstawowymi zagadnieniami muzyki tradycyjnej poprzez

praktyczne wykonanie pieśni tradycyjnych oraz analizę

nagrań i transkrypcji.

Kurs ma charakter warsztatowy i jest adresowany do wszystkich zainteresowanych tradycyjną kulturą muzyczną. Podstawą do omówienia technik i stylów wokalnych wschodniego pasa przygranicznego będą stanowiły etnomuzykologiczne opracowania i artykuły, a także obszerna kolekcja nagrań dźwiękowych z terenów Suwalszczyzny, Podlasia, Poniemnia i Polesia.

Każde spotkanie będzie składało się z części teoretycznej oraz praktycznej. Każdy/a uczestnik/czka będzie miał/a możliwość przygotować, a następnie wykonać (zespołowo i/lub solowo) trzy wybrane pieśni.

Tematy zajęć:

1. Pogranicze - typologia i rodzaje. Wieloznaczność pogranicza. Wschodnie pogranicza: polsko-litewskie; polsko-białoruskie; polsko-ukraińskie. Zjawiska muzyczne na pograniczu wschodnim.

2. Suwalszczyzna - region etnograficzno-muzyczny. Historia badań nad muzyką tradycyjną Suwalszyzny. Wokalne tradycje cyklu obrzędowego.

3. Podlasie - region historyczny i etnograficzno-muzyczny. Wokalne tradycje cyklu obrzędowego. Przykłady solowej ekspresji muzycznej.

4. Poniemnie - uwarunkowania historyczno-kulturowe oraz wpływ na badania nad folklorem regionu. Repertuar pamiętany vs repertuar praktykowany. Powszechny repertuar tradycyjny.

5 Polesie - historia i podział etnograficzno-muzyczny. Makro- i mikroregiony. Rodzaje wielogłosowości. Obrzędowość rodzinna vs liryczne pieśni powszechne.

6. Głos jako narzędzie komunikacji. Podstawy emisji głosu przydatne do wykonania tradycyjnych pieśni. Metoda aktywnego słuchania. Techniki umuzykalniające.

7. Folklor muzyczny - wiedza ludu vs skodyfikowane opracowania. Ludowe tradycje muzyczne – terminy, zagadnienia, typologie. Przemiana roli i znaczenia tradycji muzycznych.

8. Współczesne wykonawstwo muzyki ludowej - panorama zjawisk, kierunki, tendencje. Współczesne odmiany i formy wykorzystywania folkloru muzycznego.

 Bielawski, Ludwik (red.), Podlasie. Część I. Teksty

pieśni obrzędowych. Warszawa 2012, s. 7–93.

 Bielawski, Ludwik (red.), Podlasie. Część II. Teksty

pieśni powszechnych. Warszawa 2012, s. 24–47.

 Ciecierska-Zajdel, B., Trening głosu. 2. wyd. Warszawa

2020.

 Engelking, A., Golachowska, E., Zielińska, A. (red.),

Tożsamość – Język – Rodzina. Z badań na pograniczu

słowiańsko-bałtyckim. Warszawa 2008, s. 10–24.

 Grozdew-Kołacińska, Weronika, Barwa głosu jako

kryterium konstruowania koncepcji stylu – do badań

nad ludowym śpiewem tradycyjnym w Polsce. W:

Etnomuzykologia na przełomie tysiącleci: historia,

teoria, metodologia / Etnomuzykolohiya na zlami

tycyacholit’: istoriya, teoriya, metodolohiya. Red.

Zbigniew Przerembski. Wrocław–Lwów 2015, s.

31–44.

 Juzala, Gustaw, Semiotyka folkloru muzycznego

pograniczy polsko-litewskich. Kraków 2007 (wybrane

fragmenty).

 Pokropek, Marian, Ludowe tradycje Suwalszczyzny.

Suwałki 2010, s. 275–286.

 Tadić, Branko, Metody wspomagające zapamiętywanie

melodii. W: Śpiew tradycyjny — modele edukacji.

Doświadczenia polskie i serbskie. Red. Weronika

Grozdew-Kołacińska, Bartłomiej Drozd. Lublin 2027.

 Tarasiewicz, Bogumiła, Mówię i śpiewam świadomie.

Podręcznik do nauki emisji głosu. 2014.

 Tradycyjnaja mastackaja kultura biełarusaŭ. Tom 3.

Hrodzienskaje Paniamońnie. Kniha 1, Minsk 2006.

 Tradycyjnaja mastackaja kultura biełarusaŭ. Tom 4.

Bresckae Paliessie., Minsk 2008 (wybrane fragmenty).

Po zakończeniu kursu uczestnik:

- zna podstawowe formy i gatunki muzyki tradycyjnej na

wschodnim pograniczu (polsko-litewskim, polsko-

białoruskim, polsko-ukraińskim)

- zna podstawy „dobrej” emisji głosu oraz potrafi

zastosować wybrane techniki wykonawcze w swojej

praktyce wokalnej,

- wymienia charakterystyczne dla poszczególnych regionów

etnograficzno-muzycznych cechy folkloru muzycznego

- potrafi wskazać różnice i podobieństwa elementów kultury

śpiewaczej pogranicza wschodniego,

- panuje nad formą pieśni w trakcie wykonania,

- potrafi wykonać wybrane gatunki pieśni i zaprezentować

wybrany styl, jak najdokładniej odwzorowując brzmienie,

dialekt,

- ma świadomość zmienności historycznej form i gatunków muzyki tradycyjnej.

- Obecność oraz aktywny udział w zajęciach (dopuszczalna jest 1 nieobecność);

- Systematyczne przygotowywanie zadań domowych;

- Przygotowanie oraz wykonanie trzech pieśni (solowo i/lub zespołowo).