Onomastyka ukraińska i polska

ogólnouniwersyteckie

Znajomość języka ukraińskiego na poziomie min. B2.

w sali

Głównym celem zajęć jest zapoznanie z przedmiotem badań onomastycznych, ze szczególnym uwzględnieniem historycznej i współczesnej antroponimii polskiej i ukraińskiej, w tym związków językowych polsko-ukraińskich odzwierciedlonych w dawnym nazewnictwie osobowym.

Przedmiot, historia i główne kierunki rozwoju onomastyki.

Teoria nazw własnych.

Historia badań nad antroponimią w Polsce i na Ukrainie. Antroponimia polska i ukraińska ze szczególnym uwzględnieniem historii kształtowania się i charakterystyki poszczególnych kategorii nazewniczych.

Specyfika systemu antroponimicznego na ziemiach pogranicza i zagadnienie interferencji językowych odzwierciedlonych w imiennictwie tego terenu.

Etymologie nazw własnych.

Szacunkowa liczba godzin, które student powinien przeznaczyć na osiągnięcie zdefiniowanych dla przedmiotu efektów uczenia się – 60 godz. (2 ECTS):

godziny zorganizowane – 30 godz.

praca samodzielna studenta – 15 godz.

przygotowanie do końcowego zaliczenia –15 godz.

Literatura obowiązkowa

Z. Kaleta, Nazwisko w kulturze polskiej, Warszawa 1998.

M. Malec, Imię w polskiej antroponimii i kulturze, Kraków

2001.

I. Mytnik. Antroponimia Wołynia w XVI-XVIII w., Warszawa

2010.

I. Mytnik, Imiennictwo ziemi chełmskiej w XVI-XVII wieku, Warszawa 2017; e-book 2019.

S. M. Medwid’-Pachomowa, Ewolucija antroponimnych

formuł u słowjans’kych mowach, Użhorod 1999.

Literatura uzupełniająca

Z. Kowalik-Kaleta., Staropolskie nazwy osobowe moty¬wo¬wane przez nazwy miejscowe, Wrocław 1981.

Z. Kowalik-Kaleta, Historia nazwisk polskich na tle spo¬łecz

nym i obyczajowym (XII–XV wiek), t. I, Warszawa 2007.

M. Malec, Staropolskie skrócone nazwy osobowe od imion

dwuczło¬nowych, Wrocław 1982.

Polskie nazwy własne. Encyklopedia, pod red. E. Rzetelskiej

Feleszko, Warszawa – Kraków 1998.

B. Raszewska-Żurek B., Kształtowanie się nazwisk rów¬nych

imionom w Polsce (wiek XIII–XVI),Warszawa 2006.

J. Rieger, Imiennictwo ludności wiejskiej w ziemi sanockiej i

prze¬myskiej w XV w., Wrocław 1977.

E. Rudnicka-Fira, Antroponimia Krakowa od XVI do XVIII

wieku. Proces kształtowania się nazwiska, Katowice 2004.

E. Rzetelska-Feleszko E., W świecie nazw własnych,

Warszawa–Kraków 2006.

W. Szulowska, Dawna antroponimia Mazowsza (XV–XVII w.),

Olsztyn 2004.

E. Wolnicz-Pawłowska, Osiemnastowieczne imien¬nic¬two

ukraińskie w dawnym województwie ruskim, Wrocław 1978.

E. Wolnicz-Pawłowska, W. Szulowska, Antroponimia

polska na kresach po¬łudniowo-wschodnich XV–XIX wiek,

Warszawa 1998.

P. P. Czuczka, Słowians’ki osobowi imena ukrajinciw. Istorykoetymolohicznyj słownyk, Uzhorod 2011.

I. Farion, Ukrajins’ki prizwyszczewi nazwy Prykarpats’koji

Lwiwszczyny kon. XVIII- pocz. XIX st. Z etymołohicznym

słownykom, Lwiw 2001.

R. J. Kersta, Ukrajins’ka antroponimia XVI st. Czołowiczi

najmenuwannja, Kyjiw 1984.

Słowniki

ESB — Bańkowski A., Etymologiczny słownik języka polskiego, t. I–II, Warszawa 2000.

SEM — Słownik etymologiczno-motywacyjny staropolskich

nazw osobowych, cz. 1, Odapelatywne nazwy osobowe, opr.

A. Cieślikowa, przy współudziale J. Szymowej i K.

Rymuta, Kraków 2000; cz. 2, Nazwy osobowe pochodzenia chrześcijańskiego, opr. M. Malec, Kraków 1995; cz. 3,

Odmiejscowe nazwy osobowe, opr. Z. Kaleta, przy

współudziale E. Supranowicz i Janiny Szy¬mo¬wej oraz cz. 4,

Nazwy osobowe pochodzące od etników, opr. E. Supra¬nowicz,

Kraków 1997; cz. 5, Nazwy osobowe pochodzenia

niemieckiego, opr. Z. Klimek, Kraków 1997; cz. 6,

Nazwy heraldyczne, opr. M. Bobowska-Ko¬walska, Kraków

1995; cz. 7, Suplement.Rozwiązanie licznych zagadek

staropolskiej antroponimii, red. A. Cieślikowa, Kraków 2002.

Słowiańska onomastyka. Encyklopedia, t. I, pod red. E.

Rzetelskiej-Feleszko i A. Cieślikowej, Warszawa-Kraków

2002.

I. Mytnik, Słownik historyczno-etymologiczny antroponimów ziemi chełmskiej XVI-XVII wieku, Warszawa 2017.

ЕСУМ – Етимологічний словник української мови, red. О. С. Мельничук i in., т. І–ІV, Київ 1982–2004.

Po ukończeniu kursu student:

1.wiedza

- zna i rozumie w pogłębionym stopniu badania z zakresu onomastyki ukraińskiej i polskiej (K2_W01)

- zna i rozumie w pogłębionym stopniu związek badań onomastycznych i ich złożone zależności z innymi dziedzinami nauki i dyscyplinami naukowymi takimi jak: historia kultury i społeczeństw, historia religii obszaru językowego polskiego i ukraińskiego, historia języka ukraińskiego/polskiego; zna i rozumie w pogłębionym stopniu historię kształtowania się polskiego i ukraińskiego systemu antroponimicznego oraz polsko-ukraińskich interferencji językowych odzwierciedlonych w imiennictwie obu języków (K2_W03)

2. umiejętności

- potrafi dobierać źródła z zakresu onomastyki polskiej i ukraińskiej, krytycznie i twórczo wykorzystywać zawarte w nich informacje (K2 _U01)

- potrafi stosować właściwe metody i narzędzia badawcze wykorzystywane w onomastyce, przygotowując prace pisemne lub wystąpienia ustne, dotyczące onomastyki polskiej i ukraińskiej (K2_U03)

- potrafi formułować i sprawdzać hipotezy związane z badaniami onomastycznymi (K2_U05)

- potrafi komunikować się na wybrane tematy z zakresu onomastyki polskiej i ukraińskiej ze zróżnicowanymi kręgami odbiorców (K2_U07)

3. kompetencje społeczne

- jest gotów do krytycznej oceny posiadanej wiedzy i odbieranych treści z zakresu onomastyki polskiej i ukraińskiej

(K2_K01).

Warunki dopuszczenia do zaliczenia końcowego na ocenę:

- obecność na zajęciach

- projekt badawczy indywidualny (etymologizacja i analiza struktury wybranych jednostek antroponimicznych) w formie prezentacji.

Kryteria oceny końcowego zaliczenia pisemnego, którym jest test w formie zadań otwartych, sprawdzający nabyte wiadomości, przedstawione są w formie progów procentowych:

99% -100% - 5 !(ocena bardzo dobra z wykrzyknikiem)

96% - 98 % - 5 (ocena bardzo dobra)

87% - 95% - 4+ (ocena dobra plus)

78% - 86% - 4 (ocena dobra)

69% - 77% - 3+ (ocena dostateczna plus)

60% – 68% - 3 (ocena dostateczna)

Student ma prawo do 2 nieusprawiedliwionych nieobecności, każda następna wymaga złożenia usprawiedliwienia. Sposób odrabiania pozostałych nieusprawiedliwionych nieobecności wyznacza prowadzący.

Przekroczenie nieobecności usprawiedliwionych i nieusprawiedliwionych na 50% zajęć może być podstawą do niezaliczenia przedmiotu.

Zasady przystąpienia do zaliczenia poprawkowego:

W przypadku nieuzyskania zaliczenia do ostatnich zajęć w semestrze student ma prawo do uzyskania zaliczenia i oceny końcowej na takich samych zasadach w sesji podstawowej i poprawkowej.