(After) Blackout? Kryzys energetyczny i wykorzystanie energii atomowej – przykłady w literaturze, filmie i filozofii XX i XXI wieku

ogólnouniwersyteckie

Czy spektakularne katastrofy znane z filmów hollywoodzkich mogą stać się rzeczywistością? Celem kursu jest zapoznanie słuchaczek i słuchaczy ze współczesnymi tekstami kultury, które, z jednej strony, podkreślają niebezpieczeństwa związane z aktualnym kryzysem energetycznym, z drugiej zaś strony ukazują w sposób krytyczny wykorzystanie energii atomowej przez człowieka. W ramach zajęć omówimy wybrane filmy i utwory literackie na tle wydarzeń historycznych oraz sytuacji społecznej i politycznej w XX i XXI wieku.

zdalnie

Kryzys energetyczny i refleksja nad wykorzystaniem energii atomowej – przykłady w literaturze, filmie i filozofii

W trakcie zajęć będą omawiane m. in. następujące zagadnienia:

- wybrane pojęcia (blackout, dystopia, kryzys, katastrofa itp.);

- wyścig zbrojeń w okresie zimnej wojny i jego obraz w wybranych tekstach kultury;

- wizje zagłady świata w wyniku katastrofy atomowej w literaturze i filmie;

- stosunek niemieckojęzycznych filozofów do wykorzystania energii atomowej;

- „blackout” w dystopiach literackich i filmowych.

Fragmenty wybranych filmów

Wybrane artykuły prasowe

Literatura (wybór)

-Alexijewitsch, Swetlana: Tschernobyl. Eine Chronik der Zukunft. Berlin 2006.

-Anders, Günther: Die Antiquiertheit des Menschen. Tom I. Über die Seele im Zeitalter der zweiten industriellen Revolution. München 1983 [1956].

-Anders, Günther: Die Antiquiertheit des Menschen. Tom II. Über die Zerstörung des Lebens im Zeitalter der dritten industriellen Revolution. München 1980.

-Baudrillard, Jean: Das Orbitale und das Nukleare. W: Jean Baudrillard: Agonie des Realen. Berlin 1978, s. 51–69.

-Beck, Ulrich: Von der Antiquiertheit des linearen Fortschrittspessimismus. W: Ulrich Beck: Weltrisikogesellschaft. 4. Auflage. Frankfurt am Main 2015 [2008], s. 201–210.

-Dan, Hansong/Wojno-Owczarska, Ewa (red.): Global Crises and Twenty-First-Century World Literature. Comparative Literature Studies [Special Issue], (55.2), 2018.

-Delisle, Manon: Weltuntergang ohne Ende. Ikonographie und Inszenierung der Katastrophe bei Christa Wolf, Peter Weiss und Hans Magnus Enzensberger. Würzburg 2001.

-Dürrenmatt, Friedrich: Die Physiker. Zürich 1962.

-Elsberg, Marc: Blackout. München 2012.

-Fischer, Kai Lars: Tschernobyl und die »Katastrophe nach der Katastrophe«. W: Nitzke, Solvejg/Schmitt, Mark (red.): Katastrophen. Konfrontationen mit dem Realen. Essen 2012, s. 111–128.

-Haushofer, Marlen: Die Wand. Gütersloh 1963.

-Horx, Matthias: Es geht voran. Ein Ernstfall-Roman. Berlin 1982.

-Jackiewicz, Aleksander: Moja filmoteka. Film w kulturze. Warszawa 1989.

-Jackiewicz, Aleksander: Moja filmoteka. Literatura i teatr w filmie. Warszawa 1989.

-Kipphardt, Heinar: In der Sache J. Robert Oppenheimer. Frankfurt am Main 1964.

-Kluge, Alexander: Die Wächter des Sarkophags. 10 Jahre Tschernobyl. Hamburg 1996.

-Koselleck, Reinhart: Krise. W: Otto Brunner/Werner Conze/Reinhart Koselleck (red.): Geschichtliche Grundbegriffe: Historisches Lexikon zur politisch-sozialen Sprache in Deutschland. 8 Bände. Stuttgart 1982, tom III (H-Me), red. Reinhart Koselleck, s. 617‒650.

-Nünning, Ansgar (red.): Metzler Lexikon Literatur- und Kulturtheorie. Stuttgart 2013.

-Pausewang, Gudrun: Die letzten Kinder von Schewenborn oder sieht so unsere Zukunft aus? Ravensburg 2003

-Pausewang, Gudrun: Die Wolke. Ravensburg 1987.

-Schmidt, Arno: Schwarze Spiegel. W: Schmidt, Arno: Brand’s Haide. Zwei Erzählungen. Hamburg 1951, s. 153–259.

-Sonntag, Karlheinz: Von Lissabon bis Fukushima – Folgen von Katastrophen. Heidelberg 2013.

-Walter, François: Katastrophen. Eine Kulturgeschichte vom 16. bis ins 21. Jahrhundert. Stuttgart 2010.

-Wojno-Owczarska, Ewa (red.): Literarische Katastrophendiskurse im 20. und 21. Jahrhundert. Berlin [et al.] 2019.

-Wojno-Owczarska, Ewa: Zur Darstellung der Tschernobyl-Katastrophe in Christa Wolfs »Störfall. Nachrichten eines Tages« und Swetlana Alexijewitschs »Tschernobyl. Eine Chronik der Zukunft«. W: Anna Damięcka-Wójcik/Anna Górajek/Michał Jamiołkowski/Anna Warakomska (red.): Dialog kultur. Studia nad literaturą, kulturą i historią/Dialog der Kulturen. Studien zur Literatur, Kultur und Geschichte. Warszawa 2016, s. 563–585.

-Wolf, Christa: Störfall, Nachrichten eines Tages. W: Wolf, Christa: Störfall. Nachrichten eines Tages/Uecker, Günther: Aschebilder. Frankfurt am Main 2009, s. 9‒109.

-Wojno-Owczarska, Ewa: Zur Globalisierungskritik in Marc Elsbergs Roman »Blackout«. W: Ewa Wojno-Owczarska/Monika Wolting (red.): Grenzerfahrungen und Globalisierung im Wandel der Zeit. Göttingen 2021, s. 125-157.

-Zwerenz, Gerhard: Der Bunker. München 1983.

Studenci

- znają przykłady tekstów kultury wpisujących się w nurt katastrofizmu;

- znają metody badawcze stosowane w komparatystyce;

- znają wybrane prace z dziedziny filozofii oraz historii literatury i kultury;

- umieją analizować i porównywać utwory literackie i filmowe pod kątem ich formy i treści;

- umieją przedstawić swoje stanowisko na forum grupy i brać udział w dyskusji.

Warunki zaliczenia semestru

1) regularny udział w zajęciach (google meet)

2) wykonywanie krótkich zadań testowych w programie google classroom (co 2 tygodnie)

3) napisanie i złożenie do końca semestru recenzji (na ocenę)

-