Teorie w analizach i badaniach socjologicznych

obowiązkowe

zdalnie

Wykład jest poświęcony różnorakim relacjom między teoriami socjologicznymi a badaniami empirycznymi w naukach społecznych, przede wszystkim w socjologii. Przyjrzymy się dwóm podejściom: teoria jako uogólnienie wyników empirycznych i jako punkt wyjścia do projektowania badań empirycznych. Omówimy te problemy na przykładzie najważniejszych teorii socjologicznych. Będziemy przygotowywać założenia i narzędzia do weryfikacji wybranych teorii.

Celem zajęć jest pokazanie związków między teorią socjologicznymi a praktyką badawczą i działaniem w socjologii polskiej i światowej.Wyjdziemy od koncepcji teorii ugruntowanej i pokażemy jak można to pojecie można krytykować z punktu widzenia teorii pozytywistycznych, teorii racjonalnego wyboru i teorii gier. Drugi wątek zajeć będzie dotyczył socjologii jako interwencji i skoncentruje się przede wszystkim na marksizmu i teorii neomarksistowskich oraz teorią Touraine'a (interwencja).Trzeci wątek to teorie, które powstają blisko badań empirycznych i bez nich nie są możliwe (Bourdieu). Czwarty nurt to teorie wychodzące od metody badawczej: metody biograficznej i metody funkcjonalnej a na koniec socjologia publiczna Buravoy'a.

Przyjrzymy się relacji między teorią i empirią oraz praktyką w kilku subdyscyplinach socjologicznych: socjologii struktur społecznych, socjologii edukacji, sicjologii organizacji.

Wybrane teksty z tomu:

Norman K.Denzin, Yvonna S. Lincoln „Metody badań jakościowych. PWN Warszawa 2009

- Pierre Bourdieu, 2005. Dystynkcja. str.98-120

- Kingsley Davis, Wilbert Moore „O niektórych zasadach uwarstwienia”. w :Współczesne teorie socjologiczne. Scholar 2006

- Randall Collins „Konfliktowa teoria stratyfikacji”. w:Współczesne teorie socjologiczne. Scholar 2006

- Michael Crosier, Erhard Friedberg „Człowiek i system: ograniczenia działania zespołowego” PWE 1982, roz.XII, aneks

- Krzysztof Konecki . 2000, Studia z metodologii badań jakościowych, Teoria ugruntowana. Warszawa: PWN.

- Anna Matuchniak – Krasucka, Interwencja socjologiczna A. Touraine’a. Uwagi uczestnika, [w:] Studia socjologiczne 3,4, Warszawa 1995

- Steward Wright, Równość. Warszawa 2008

Wiedza

K_W01 zna i rozumie podstawowe pojęcia wybranych subdziedzin socjologii (np. socjologii rodziny, zdrowia, pracy, religii, gospodarki, edukacji, itp.)

K_W02 ma świadomość istnienia sporów teoretycznych i metodologicznych prowadzonych we współczesnej socjologii, jest refleksyjny i krytyczny wobec różnych stanowisk

K_W03 posiada pogłębioną wiedzę o strukturach, wybranych instytucjach społecznych i ich wzajemnych relacjach

K_W04 jest refleksyjny i krytyczny wobec problemu zróżnicowania społecznego i nierówności społecznych

K_W05 posiada pogłębioną wiedzę o rodzajach więzi społecznych i mechanizmach podtrzymywania ładu zbiorowego

K_W06 posiada pogłębioną wiedzę o zróżnicowaniu kulturowym i jego przemianach, tożsamości kulturowej, interakcji i komunikacji międzykulturowej

K_W07 posiada pogłębioną wiedzę na temat wybranych metod i technik badań społecznych, ich ograniczeń, specyfiki i obszarów zastosowania

K_W08 jest świadomy znaczenia refleksyjnego i krytycznego podejścia do wyników badań społecznych, analiz i procedur badawczych

K_W10 posiada pogłębioną wiedzę na temat najważniejszych międzynarodowych i krajowych badań socjologicznych odnoszących się do wybranych obszarów rzeczywistości społecznej lub wybranych subdyscyplin socjologii

K_W11 posiada pogłębioną wiedzę o normach i regułach organizujących struktury i instytucje społeczne

K_W12 posiada pogłębioną wiedzę na temat funkcjonowania różnego typu organizacji i zarządzania nimi

K_W14 posiada pogłębioną wiedzę na temat założeń i twierdzeń wybranych historycznych i współczesnych teorii socjologicznych

K_W15 podchodzi w sposób refleksyjny i krytyczny do wyboru określonej perspektywy teoretycznej

Umiejętności

K_U01 potrafi zidentyfikować przyczyny i przewidzieć potencjalne skutki przeszłych i bieżących wydarzeń społecznych. Potrafi formułować krytyczne sądy na temat bieżących i przeszłych wydarzeń społecznych

K_U02 potrafi krytycznie selekcjonować informacje i materiały niezbędne do pracy naukowej, korzystając z różnych źródeł (w języku rodzimym i obcym na poziomie B2+) oraz posługując się nowoczesnymi technologiami

K_U04 potrafi posługiwać się kategoriami teoretycznymi oraz metodami badawczymi do opisu i analizy zmian społecznych i kulturowych we współczesnych społeczeństwach oraz ich konsekwencji

K_U08 umie zinterpretować rolę kultury w funkcjonowaniu jednostki i społeczeństwa

K_U09 potrafi wskazać związek przeczytanego tekstu naukowego z problemami życia społecznego i ich badaniem

Kompetencje społeczne:

K_K04 potrafi argumentować stawiane tezy posługując się dowodami naukowymi

K_K08 jest świadomy istnienia dylematów etycznych związanych z pracą socjologa

K_K09 jest otwarty na różne perspektywy teoretyczne i metodologiczne badań społecznych

Podstawą oceny będzie:

- ocena ciągła (bieżące przygotowanie do zajęć i aktywność)

- ocena notatek z lektur:. Na ocenę notatek wpływa klarowność argumentacji, wykorzystanie wiedzy z obowiązkowych lektur do zajęć i terminowość.

- egzamin

Warunki zaliczenia w terminie poprawkowym są identyczne jak w pierwszym terminie.

Do zaliczenia przedmiotu upoważnia 80% obecności, czyli obecność na 8 zajęciach

Do godzin przeznaczonych na zajęcia w sali (30h) należy doliczyć czas konieczny do przygotowania się do zajęć (czytanie lektur, sporządzanie notatek, przygotowanie referatu) - 8h oraz czas konieczny do przygotowania się do finalnego zaliczenia (egzaminu) - 20h.