"Miasto jako projekt organiczny. Lewis Mumford a współczesne badania miejskie "

fakultatywne

Student posiada podstawowe umiejętności analizy i interpretacji tekstu naukowego.

Student posiada znajomość języka angielskiego pozwalającą mu na swobodną lekturę tekstów naukowych w tym języku.

Student rozumie podstawowe pojęcia z zakresu nauk o kulturze i nauk społecznych.

Student potrafi dokonać samodzielnej interpretacji zjawiska kulturowego lub społecznego w oparciu o różne konteksty teoretyczne.

Kurs poświęcony jest dorobkowi amerykańskiego historyka, socjologa i badacza miasta Lewisa Mumforda. Podczas zajęć omówiona zostanie historia kształtowania się miast oraz problematyka współczesnego projektowania urbanistycznego, którym badacz przyglądał się przez ponad dziewięć dekad swojego życia. Mumford, urodzony w 1895 roku w Nowym Jorku, był bezpośrednim świadkiem przemian architektonicznych i społecznych, jakie zachodziły w miastach Zachodu. Dużą część swoich prac poświęcił opisywaniu doświadczenia zamieszkiwania w przestrzeniach silnie zurbanizowanych, wpływowi architektury i techniki na jakość i komfort życia oraz kluczowej roli natury w dobrostanie człowieka.

Podczas kursu przeanalizujemy sposób patrzenia na miasto, jaki proponował Mumford i skonfrontujemy go także z teoriami współczesnymi oraz zestawimy z konkretnymi przykładami przestrzeni Warszawy i Nowego Jorku. Centralną osią rozważań będzie pojęcie organiczności, które występuje w pracach Mumforda.

Kurs prezentuje sylwetkę oraz najważniejsze idee dotyczące przestrzeni miejskiej zaproponowane przez amerykańskiego historyka, socjologa i badacza miasta - Lewisa Mumforda. Na język polski przetłumaczono dotychczas głównie jego prace poświęcone wpływowi rozwoju techniki na społeczeństwo. Podczas kursu skierujemy się ku tej części dorobku Mumforda, która w Polsce jest mniej upowszechniona. Skupimy się na kluczowych w karierze badacza książkach, w których opisał on swoje poglądy na kształtowanie się miast, ich funkcjonalne urządzenie oraz tworzenie się tkanki społecznej. Najważniejszym punktem odniesienia będzie dla nas kwestia psychofizycznego doświadczenia miasta oraz nierozerwalnego związku komfortu życia z obecnością przyrody oraz dostosowaniem architektury do ograniczeń ludzkiego ciała i aparatu poznawczego (organic humanism).

Warto zwrócić uwagę, że Lewis Mumford (ur. 1895, zm. 1990) przeżył prawie cały dwudziesty wiek, obserwując na bieżąco wszystkie znaczące przemiany w architekturze i urbanistyce, które zaważyły na tym, jak dziś funkcjonujemy w miastach. Jego prawie stuletnia biografia związana była w dużej części z modelowym miastem Zachodu - Nowym Jorkiem. Miał on jednak okazję odwiedzić także wiele innych ośrodków - zarówno amerykańskich, jak i europejskich.

Podczas części wykładowej i konwersatoryjnej kursu omówimy takie prace Mumforda jak: The Culture of Cities (1938), The Condition of Man (1994) czy The City in History (1961). Porównamy je także z wybranymi pracami współczesnych badaczy i teoretyków miasta.

Podczas zajęć terenowych skonfrontujemy spostrzeżenia amerykańskiego socjologa z doświadczeniami przebywania i zamieszkiwania w konkretnych przestrzeniach miejskich Warszawy. Omówione zostaną także (na zasadzie porównania) wybrane przykłady nowojorskie.

Literatura podstawowa:

Mumford L., The Culture of Cities, 1938.

Mumford L., The Condition of Man, 1944.

Mumford L., The City in History, 1961.

Mumford L., The Urban Prospect, 1968.

Mumford L., My Work and Days: A Personal Chronicle, 1979.

Morris B., Pioneers of Ecological Humanism: Mumford, Dubos, Bookchin, wyd. Black Rose Books, Montreal, Nowy Jork, Londyn, 2017.

Sowińska E., The Culture of Cities, Lewis Mumford, London 1946: [recenzja], „Przegląd Socjologiczny”, nr 10, ss. 707-717.

Literatura dodatkowa:

Hosey L., Kształt zieleni. O estetyce, ekologii i projektowaniu, wyd. Wysoki Zamek, Kraków 2021.

Kern L., Miasto dla kobiet, wyd. Czarne, Wołowiec 2023.

Kochanowski J., Krótka historia Warszawy, wyd. Muzeum Warszawy, Warszawa 2023.

Koolhas R., Śmieciowa przestrzeń, wyd. Fundacja Centrum Architektury, Warszawa 2017.

Montgomery Ch., Miasto szczęśliwe, wyd. Wysoki Zamek, Kraków 2015.

Pallasmaa J., Oczy skóry. Architektura i zmysły, wyd. Fundacja Instytut Architektury, Warszawa 2013.

Piątek G., Najlepsze miasto świata. Warszawa w odbudowie 1945-1949, wyd. W.A.B., Warszawa 2020.

Rassmussen S.E., Odczuwanie architektury, wyd. Karakter, Kraków 2023.

Rittenhouse M., Nowy Jork. Od Mannahatty do Ground Zero, wyd. Czarne, Wołowiec 2021.

Szczęsny J., Witaj w świecie bez architektów, wyd. Muzeum Sztuki Nowoczesnej, Warszawa 2021.

wybrane numery: „Magazyn Miasta”, „Autoportret. Pismo o dobrej przestrzeni”, „Kwartalnik Architektoniczny RZUT”, „Architektura i Biznes”, „przestrzeń i FORMa”

K_W02 zna i stosuje terminologię nauk humanistycznych, społecznych i przyrodniczych

K_W03 zna i rozumie zależności pomiędzy dyscyplinami nauk humanistycznych, społecznych i przyrodniczych

K_W04 zna i stosuje metody analizy i interpretacji tekstów naukowych

K_W07 zna najważniejsze metody badań interdyscyplinarnych

K_U01 potrafi selekcjonować oraz dokonać krytycznej oceny informacji pochodzących z różnych źródeł naukowych, popularnonaukowych, publicystycznych i innych

K_U02 potrafi dokonywać analizy dzieł sztuki oraz tekstów naukowych i materiałów źródłowych za pomocą odpowiednich narzędzi badawczych

K_U06 potrafi prezentować wyniki indywidualnej i zespołowej pracy akademickiej we właściwej formie

K_K02 jest gotów do podejmowania pracy zespołowej

K_K03 jest gotów do poznawania nowych metod badawczych

K_K04 ma kompetencje w zakresie wyboru najwłaściwszych środków służących do realizacji wskazanych zadań

K_K06 jest gotów do podjęcia właściwych działań przyczyniających się do ochrony dziedzictwa kulturowego i przyrodniczego

K_K09 jest gotów do świadomego uczestnictwa w życiu kulturalnym i społeczeństwie obywatelskim

Ocenie podczas kursu podlega:

● aktywny udział w zajęciach: merytoryczny udział w dyskusji oraz znajomość tekstów źródłowych (25%)

● wykonanie zadań cząstkowych (25%)

● wykonanie projektu końcowego (50%)

Dopuszczalna liczba nieobecności nieusprawiedliwionych: 2.