W poszukiwaniu polskiej formy politycznej

ogólnouniwersyteckie
seminaria monograficzne

W czasie kryzysu legitymacji władzy powraca pytanie o polską tradycję polityczną i właściwą dla niej formę rządu. Celem seminarium będzie rekonstrukcja oraz krytyczna refleksja nad polską tradycją filozofii polityki. W trakcie zajęć zaproponowane zostanie interdyscyplinarne podejście, uwzględniające ramy metodologiczne wyznaczone przez filozofię polityki oraz materiał z dziejów polskiej myśli filozoficzno-politycznej. Omówione zostaną koncepcje poszukujące uniwersalnej wizji politycznej praz stanowiska podkreślające znaczenie wyjątkowości i historycznej misji. Rozważaniom towarzyszyć będzie pytanie o związek pomiędzy tradycją polskiej myśli filozoficznej oraz poszukiwaniami właściwej dla niej formy politycznej.

Ustrój polityczny Polski opiera się na zasadach demokratycznych, akcentuje zasadę zbiorowego samostanowienia, praworządność oraz ochronę praw i wolności jednostki. Z filozoficznego punktu widzenia jest to zgodne z oświeceniowymi ideałami wolności, równości i braterstwa. Jednocześnie jednak tożsamość narodowa odwołuje się do wyjątkowości historycznego doświadczenia oraz szczególnego charakteru politycznej misji.

W trakcie seminarium omówione zostaną następujące problemy: 1) Między Oświeceniem a romantyzmem (1795-1830); 2) Polska filozofia okresu międzypowstaniowego (1831-1863); mesjanizm, filozofia czynu, pojęcie patriotyzmu, spór o Rosję; 3) Pozytywizm oraz twórcy przełomu antypozytywistycznego: Aleksander Świętochowski, Bolesław Prus, Eliza Orzeszkowa, Edward Abramowski, Stanisław Brzozowski; 4) Dwudziestolecie międzywojenne - w poszukiwaniu formy dla odradzającej się Polski: myśl polityczna Józefa Piłsudskiego, Romana Dmowskiego, Czym jest bolszewizm? 5) Po 1945 roku: Henryk Elzenberg zagadnienia polityczne w kręgu warszawskiej szkoły historii idei (Baczko, Kołakowski, Walicki), "Solidarność", współczesne spory o polityczne znaczenie dziedzictwa romantycznego: Marcin Król, Maria Janion; Jarosław Marek Rymkiewicz

Political system of Poland is based on democratic principles and emphasizes the principle of collective self-determination, the rule of law and the protection of individual rights and freedoms. Philosophically, this is consistent with the Enlightenment ideals of freedom, equality and fraternity. At the same time, however, national identity refers to the uniqueness of historical experience and the specific nature of the political mission. The following issues will be discussed during the seminar: 1) Between the Enlightenment and Romanticism (1795-1830); 2) Polish philosophy of the inter-uprising period (1831-1863): messianism, philosophy of action, concept of patriotism, dispute over Russia; 3) Positivism and the creators of the anti-positivist breakthrough: Aleksander Świętochowski, Bolesław Prus, Eliza Orzeszkowa, Edward Abramowski, Stanisław Brzozowski; 4) The interwar period - in search of a form for the reborn Poland: political thought of Józef Piłsudski, Roman Dmowski, What is Bolshevism?; 5) After 1945: Henryk Elzenberg, political issues in the circle of the Warsaw school of the history of ideas (Baczko, Kołakowski, Walicki), "Solidarity", contemporary disputes about the political significance of the Romantic heritage: Marcin Król, Maria Janion; Jarosław Marek Rymkiewicz

Kołłątaj, Staszic, Śniadecki - wybór pism i fragmentów; Mochnacki - wybór pism; Józef Maria Hoene-Wroński i Adam Mickiewicz - wybór pism; August Cieszkowski Prolegomena do historiozofii, fragmenty z Ojcze nasz dotyczące drugiej prośby ("Przyjdź Królestwo Twoje"), O drogach ducha; August Cieszkowski i Bronisław Trentowski O izbie wyższej i arystokracji w naszych czasach oraz Stosunek filozofii do cybernetyki; Karol Libelt "O miłości ojczyzny" wobec "Zasad filozofii prawa" Hegla; Zygmunt Krasiński i Adam Gurowski – wybór pism; Aleksander Świętochowski, Bolesław Prus, Eliza Orzeszkowa – wybór pism; Edward Abramowski, Zagadnienia socjalizmu, Pierwiastki indywidualne w socjologii, wybrane pisma spółdzielcze; Stanisław Brzozowski, wybrane fragmenty z Idei i Legendy Młodej Polski; Józef Piłsudski – wybór pism; Roman Dmowski – wybór pism; Marian Massonius, O bolszewictwie; Marian Zdziechowski, W obliczu końca; Henryk Elzenberg – wybór pism; Baczko, Kołakowski, Walicki - wybór pism; Marcin Król, Podróż romantyczna; Maria Janion; Jarosław Marek Rymkiewicz – wybór pism; Marek Cichocki, Północ i Południe; A. Bielik-Robson, Ironia, tragedia, wspólnota. Richard Rorty w oczach barbarzyńcy.

Efekty uczenia się:

Absolwent zna i rozumie:

K_W01, w pogłębionym stopniu miejsce i znaczenie filozofii polityki w relacji do nauk o polityce oraz prawie, przedmiotową i metodologiczną specyfikę filozofii polityki

K_W02, w pogłębionym stopniu metody badawcze i strategie argumentacyjne filozofii polityki

K_W03, specjalistyczną terminologię filozoficzną z zakresu problematyki filozofii polityki w języku polskim

K_W05, główne kierunki rozwoju i najważniejsze nowe osiągnięcia w ramach filozofii polityki w zakresie polskiej tradycji filozoficznej

K_W06, wybrane kierunki i stanowiska rozwojowe współczesnej filozofii w zakresie filozofii polityki w odniesieniu do polskiej tradycji filozoficznej,

K_W07, w pogłębionym stopniu stan badań w zakresie badań nad kulturą polityczną oraz polskiej tradycji filozoficznej.

K_W08,pogłębionym stopniu normy konstytuujące i regulujące struktury i instytucje społeczne oraz źródła tych norm, ich naturę, zmianę i drogi wpływania na ludzkie zachowania

K_W09, w pogłębionym stopniu kompleksową naturę języka filozofii polityki oraz historyczną zmienność jego znaczeń

K_W10, w pogłębionym stopniu rolę refleksji filozoficznej w kształtowaniu polityki

K_W11, w pogłębionym stopniu zależność między kształtowaniem się idei filozoficznych a zmianami w kulturze, w społeczeństwie i sferze polityki polskiego społeczeństwa;

Nabyte umiejętności:

Absolwent potrafi:

K_U01,samodzielnie interpretować tekst filozoficzny, twórczo i innowacyjnie komentować i konfrontować tezy pochodzące z różnych tekstów

K_U02, określać stopień doniosłości stawianych tez dla badanego problemu lub argumentacji

K_U03, analizować złożone argumenty filozoficzne, identyfikować składające się na nie tezy i założenia, ustalać zależności logiczne i argumentacyjne między tezami

K_U04, identyfikować zaawansowane strategie argumentacyjne w wypowiedziach ustnych i pisemnych

K_U06, twórczo i innowacyjnie wykorzystywać wiedzę filozoficzną i metodologiczną w formułowaniu hipotez i konstruowaniu krytycznych argumentacji

K_U07, precyzyjnie formułować w mowie i na piśmie złożone problemy filozoficzne; stawiać tezy i krytycznie je komentować

K_U08, dobierać i tworzyć strategie argumentacyjne, konstruować zaawansowane i innowacyjne argumenty krytyczne, formułować wszechstronne odpowiedzi na krytykę

K_U10, pisać twórcze opracowania monograficzne na podstawie samodzielnie dobranej literatury, stosując oryginalne, innowacyjne podejścia i uwzględniając nowe osiągnięcia w zakresie filozofii polityki oraz polskiej tradycji filozoficznej

K_U13,wyszukiwać i selekcjonować informacje ze źródeł pisanych i elektronicznych, z twórczym wykorzystaniem profesjonalnych narzędzi wyszukiwawczych

K_U14 samodzielnie zdobywać wiedzę, rozwijać umiejętności badawcze oraz planować projekty badawcze (także grupowe)

K_U16, wykrywać zależności pomiędzy kształtowaniem się idei filozoficznych a procesami społecznymi i kulturalnymi oraz określać relacje między tymi zależnościami

Nabyte kompetencje społeczne:

Absolwent jest gotów do:

K_K01, identyfikowania posiadanej przez siebie wiedzy i umiejętności

K_K02, rozpoznawania braków w swojej wiedzy i umiejętnościach i poszukiwania możliwości usunięcia tych braków

K_K03, samodzielnego podejmowania i inicjowania działań zawodowych oraz planowania i organizowania ich przebiegu

K_K04, dostrzegania i formułowania problemów etycznych związanych z własną pracą badawczą i odpowiedzialnością przed współpracownikami i innymi członkami społeczeństwa oraz do aktywności w rozwiązywaniu tych problemów

K_K05 aktywnego uczestnictwa w życiu społecznym i kulturalnym; interesuje się nowatorskimi koncepcjami filozoficznymi w powiązaniu z innymi częściami życia kulturalnego i społecznego i zachęca do wdrażania tych koncepcji

aktywność (udział w dyskusji, przygotowanie) – 25%; samodzielna prezentacja materiału (wybór literatury dodatkowej, prowadzenie dyskusji, umiejętność wskazania głównego problemu oraz argumentacji) – 25 %; przygotowanie ostatecznej wersji prezentacji ( uwzględniającej przebieg dyskusji) – 50%

Dopuszczalna liczba nieobecności podlegających usprawiedliwieniu: 2 w semestrze