Współczesna filozofia i architektura. Badania estetyczne I

ogólnouniwersyteckie
seminaria monograficzne

Warunkiem dopuszczenia do seminarium jest orientacja w zakresie współczesnej filozofii i architektury, czytanie tekstów filozoficznych i interpretowanie ich w związku ze zjawiskami kulturowymi oraz determinacja do podjęcia pracy badawczej nad zaproponowana problematyką.

Seminarium jest przeznaczone dla osób, które w pogłębiony, bardziej świadomy sposób chcą doświadczać przestrzeni architektonicznej tzn. widzieć wiedząc o granicach i uwarunkowaniach widzenia, odczytywać w budynkach znaczenia i przesłanki projektowe także te ukryte „miedzy wierszami” i treści przekraczają granice reprezentacji , wielozmysłowo i synestetycznie odczuwać przestrzeń architektoniczna i miejską.

Seminarium jest przeznaczone dla osób, które w pogłębiony, bardziej świadomy sposób chcą doświadczać przestrzeni architektonicznej tzn. widzieć wiedząc o granicach i uwarunkowaniach widzenia, odczytywać w budynkach znaczenia i przesłanki projektowe także te ukryte „miedzy wierszami” i treści przekraczają granice reprezentacji , wielozmysłowo i synestetycznie odczuwać przestrzeń architektoniczna i miejską. Służyć ma temu lektura współczesnych tekstów filozoficznych z obszaru m, in fenomenologii, dekonstrukcji, teorii ANT i dyskusja nad wnoszonym przez nie niedualistycznymi ujęciami relacji człowieka ze światem, - splotów, (nie)hierarchicznych zależności, sieciowych uwarunkowań. Przewartościowana dokonujące we współczesnej architekturze rozpatrywane będą w związkach z dokonującymi się humanistyce zwrotami: językowym, przestrzennym, performatywnym. Na każdym z 3 godzinnych spotkań seminaryjnych interpretacja tekstów filozoficznych połączona będzie z „case study”, analizą przykładów wybranych z obszaru tradycyjnej i współczesnej architektury (także innych sztuk).

Tematy kolejnych spotkań:

1. Sprawy organizacyjne: dookreślenia zakresu merytorycznego pracy seminaryjnej zgodnie z preferencjami uczestników, omówienie trybów współpracy przy przygotowywaniu referatów, warunki zaliczenia.

2. Wokół językowego wymiaru architektury ( wybrane kwestie: źródła i wypaczenia postmodernizmu w architekturze,; architektura jako tekst –tekst jako architektura, gra z tradycją (architektoniczną składnią).

3. Heideggera myślenie o sztuce, budowaniu i zamieszkiwaniu jako tło interpretacji zrealizowanych projektów architektonicznych.

4. Fenomenologia architektury

5. Budynek jako sieć sprzecznych postulatów, jego sprawczość – teoria ANT i jej znaczenia dla badań nad architekturą.

6. Deleuzjańskie rozumienie myślenia, percepcji i sztuki jako źródło inspiracji w architekturze.

7. . Filozoficzna strategia dekonstrukcji jako architekturze; krytyczna analiza

8. Architektura zdarzeń.

Związki filozofii i architektury będziemy analizować w następujących kontekstach:

-podejmowania przez architektów dialogu z tradycją na fali postmodernistycznej estymy dla znaczeniowego wymiaru architektury i eksploracji podobieństwa architektury do języka,

-wpływu fenomenologii na architekturę; waloryzacji „asithesis”i wielozmysłowości we współczesnym dyskursie architektonicznym

- prowadzonej w obszarze współczesnej filozofii dyskusji na temat granic reprezentacji

i architektonicznych sposobów upamiętniania

-dialogicznym, sieciowym i kolektywnym wymiarze projektowania

-nowych sposobów interpretacji sprawczości budynków oraz wpływu architektury na rzeczywistość społeczną

-wykorzystywanie nowych technologii do „ożywania form” i wzorowania procesów projektowych na natura naturans.

B.Latour „Ostukując architekturę Koolhaasa laseczką ślepca”, przeł. A Leśniak „Architektura- Murator”, nr 1; B. Latour; A.Yaneva, „Dajcie mi rewolwer, a poruszę wszystkie budynki. Architektura z punktu widzenia Teorii Aktora-Sieci”. tł. E. Bińczyk, J. Gużyński, „Avant”, 9(3),2018, str. 17–26; W. Welsch, „Nasza postmodernistyczna moderna” przeł. R. Kubicki, A. Zeidler-Janiszewska, „Oficyna Naukowa”,Warszawa, 1998, str. 28-35 i 121-183; Ch. Jencks, Architektura postmodernistyczna, Warszawa 1987; C. Wąs, Od perwersji do dekonstrukcji..”Quart”, nr 1(27), 2013, str. 71-95; M. Borowska , Estetyka i poszukiwanie znaczeń w przestrzeniach architektonicznych, „Semper”, Warszawa, 2013; Ł. Stanek „Architektura znowu jako przestrzeń? Uwagi na temat zwrotu przestrzennego”, w: „Autoportret”, nr. 2 (41), 2013; A. Rejniak Majewska „Estetyczna złożoność i „powrót znaczenia” przeciw modernistycznym ideałom przejrzystości i ładu; .Ch. Jenks, K. Kopf, „Teorie i manifesty architektury współczesnej”, Warszawa, 2013, przeł. D. Szymczak, Warszawa, 2013; J. Derrida, Gorączka archiwum. Impresja Freudowska, tłum. J. Momro, Warszawa 2016; J. Lubiak, O nowy kształt pamięci. Muzeum Żydowskie w Berlinie, w: Pamięć Shoah. Kulturowe reprezentacje i praktyki upamiętniania, red. T. Majewski, A. Zeidler-Janiszewska , Łódź, 2009, str. 619-627; R. Venturi, D. Scott Brown, S. Izenour, Uczyć się od Las Vegas. Zapomniana symbolika formy architektonicznej, Kraków 2013; T. Pękala, Estetyczne doświadczenia przeszłości, Wyd. UMSC, Lublin, 2013; F. Ankersmit, Narracja, reprezentacja, doświadczenie. Studia z teorii historiografii, przeł. E Domańska, „Universitas”, Kraków, 2004, str. 388 –426.; J. K. Lenartowicz, Architektura trwogi, w: Pamięć Shoah. Kulturowe reprezentacje i praktyki upamiętniania, red T. Majewski, A. Zeidler-Janiszewska , Łódź, 2009, str. 609-615; J . Pallasmaa, Oczy skóry, Architektura i zmysły, „Instytut Architektury”, Kraków, 2012.; J. Derrida, Pismo filozofii, Kraków, 1993, str. 34, 43-69; C. Wąs, Architektura, a dekonstrukcja. Przypadek Petera Eisenmana i Bernarda Tschumiego, Wyd. IHS UW, Wrocław, 2015; tegoż: W stronę dekonstrukcji w architekturze, „Quart” , nr 3, 17, 2010, G. Deleuze, Fałda. Leibniz a barok, przeł. M. Janik, S. Królak, Warszawa: PWN, 2014; B . Stec, Uwagi o fałdowaniu w architekturze współczesnej, [w:] „Przestrzeń, filozofia i architektura”, red. E. Rewers, Poznań: Fundacja Humaniora, 1999, s. 35 –57; R; T. Ingold, Splatać otwarty świat, przeł. E. Klekot, „Instytut Architektury”, Kraków, 2018, G Lynn, Animate Form, „Princeton Architectural Press”, New York, 1999; G. Lynn, Architectural Curvilinearity: the Folded , the Pliantand the Supple , w: „Folding in Architecture”, Chichester, 2004; M. Matysek-Imielińska Czy Bruno Latour testuje Rema Koolhaasa i co z tego dla nowej humanistyki wynika? „Prace Kulturoznawcze”, Wrocław 2019.B. Latour, B. (2012). Wizualizacja i poznanie: zrysowywanie rzeczy razem. (A. Derra, M. Frąckowiak,tłum.). Avant, 3(T), 207–257, B. Latour, B. (2013). Technologia jako utrwalone społeczeństwo. (Ł. Afeltowicz, tłum.). Avant, 4(1),17–48., A. Yaneva, A. (2018). Jak budynki nas zaskakują: renowacja Alte Aula w Wiedniu. (E. Bińczyk, K.Tarkowski, tłum.). Avant, 9(3), 27–50. C. Wąs „Architektura pisze nadal Balzakowskie powieści. Peter Eisenman a literatura”, https://quart.uni.wroc.pl/pdf/21/quart21_Was.pdf;

B. Tschumi „Sześć pojęć” esej zamieszczony w: „Architecture and Disjunction”;

E. Rewers „Ontologia zdarzenia; fragmenty kinetycznego miasta”, w: „Post- polis. Wstęp do filozofii ponowoczesnego miasta”, „Universitas”, Kraków, 2005, str. 61-79.

Nabyta wiedza: absolwent zna i rozumie

- w pogłębionym stopniu – metody badawcze i strategie argumentacyjne wybranej dyscypliny filozoficznej oraz metody interpretacji tekstu filozoficznego

- wybrane kierunki i stanowiska rozwojowe współczesnej filozofii w zakresie jednego bloku głównych dyscyplin filozoficznych: estetyka, filozofia kultury, historia filozofii

- w pogłębionym stopniu – zależność między kształtowaniem się idei filozoficznych a zmianami w kulturze i w społeczeństwie; rozumie fundamentalną rolę, jaką idee filozoficzne odgrywają w powstawaniu dzieł i instytucji kultury

Nabyte umiejętności: absolwent potrafi:

- samodzielnie interpretować tekst filozoficzny, twórczo i innowacyjnie komentować i konfrontować tezy pochodzące z różnych tekstów

- wykrywać zależności pomiędzy kształtowaniem się idei filozoficznych a procesami społecznymi i kulturalnymi oraz określać relacje między tymi zależnościami

Nabyte kompetencje społeczne:

- absolwent jest gotów do: aktywnego uczestnictwa w życiu społecznym i kulturalnym; interesuje się nowatorskimi koncepcjami filozoficznymi w powiązaniu z innymi częściami życia kulturalnego i społecznego i zachęca do wdrażania tych koncepcji w przyszłej aktywności zawodowej

Ciągła ocena udziału studenta w dyskusjach seminaryjnych i stopnia zaangażowania w pracę zajęciową; ocena jakości przygotowania i wygłoszenia referatu rozszerzającego problematykę poruszaną w omawianej na zajęciach lekturze oraz (co najmniej jednej) prezentacji zawierającej indywidualnie wybrany materiał ilustracyjny do zajęć.

W wyjątkowych przypadkach wymóg napisania semestralnej pracy zaliczeniowej.

Dopuszczalna liczba nieobecności podlegających usprawiedliwieniu: 1 (jedno podwójne, tzn. 3-godzinne, spotkanie w semestrze)