Archeologia domostwa – ludzie, rzeczy i ich relacje
Informacje ogólne
Kod przedmiotu: | 4001-ARCHDOM-OG |
Kod Erasmus / ISCED: |
08.4
|
Nazwa przedmiotu: | Archeologia domostwa – ludzie, rzeczy i ich relacje |
Jednostka: | Centrum Archeologii Śródziemnomorskiej im. K. Michałowskiego |
Grupy: |
Przedmioty ogólnouniwersyteckie Centrum Archeologii Śródziemnomorskiej im. K. Michałowskiego Przedmioty ogólnouniwersyteckie na Uniwersytecie Warszawskim Przedmioty ogólnouniwersyteckie społeczne |
Punkty ECTS i inne: |
2.50
|
Język prowadzenia: | polski |
Rodzaj przedmiotu: | ogólnouniwersyteckie |
Tryb prowadzenia: | w sali |
Skrócony opis: |
Domostwo jest najmniejszą identyfikowalną archeologicznie jednostką społeczną określaną najprościej jako współzamieszkująca ze sobą grupa osób. Ciągły rozwój metod archeologicznych umożliwia coraz to dokładniejsze poznanie życia domostw, które stało się niezwykle ważne w badaniach nad funkcjonowaniem dawnych społeczności. Podczas zajęć omówione będą metody i założenia archeologii domostwa oraz problemy badawcze, których rozwiązanie jest możliwe dzięki rozwojowi tej dziedziny. Omawiane przykłady archeologicznych badań nad domostwem będą pochodzić z różnych lokalizacji geograficznych, jednak w dużej mierze z obszaru doliny środkowego Nilu. |
Pełny opis: |
Podczas zajęć studenci zapoznają się z archeologią domostwa, czyli dziedziną, dzięki której archeolodzy badają najmniejsze rozpoznawalne przez nich jednostki społeczne. Podejście archeologiczne umożliwia skupienie się na materialnym wymiarze domostw składających się z ludzi – mieszkańców domów, przedmiotów – takich jak same domy, sprzętów domowych, a także nie-ludzkich mieszkańców oraz relacji między nimi. To charakterystyczne ujęcie odróżnia archeologiczne spojrzenie na dom od perspektyw innych dyscyplin, które również badają dawne i współczesne domostwa, takich jak historia czy socjologia. Ponadto, podczas zajęć dyskutowane będzie znaczenie archeologii domostwa w badaniu takich zjawisk jak zmiany kulturowe, powstawanie nierówności społecznych, rewolucje, konwersje religijne oraz urbanizacja. Te procesy, często interpretowane z perspektywy władzy, zyskują nowe znaczenie, gdy spojrzymy na nie oddolnie – z perspektywy domostwa. Archeologiczne domowe mikrohistorie pozwalają na zniuansowanie tych zjawisk, ukazując ich złożoną i nieuporządkowaną naturę. Na poszczególnych zajęciach poruszane będą następujące zagadnienia: • różnorodność domostw oraz trudności w tworzeniu ich definicji, • materialność domów – budowa, troska mieszkańców o dom, trwałość i zmienność materiałów oraz różne temporalności rzeczy i ludzi, • przestrzeń domu w ujęciu ekstensywnym, czyli relacje ludzi z przestrzenią domową, • przestrzeń w ujęciu intensywnym, obejmująca jej plastyczność i zmienność oraz sposób, w jaki kształtują ją aktywności ludzkie, w tym praca domowa, • przekazywanie wiedzy w domowych grupach roboczych, • tożsamość mieszkańców domów, w tym kształtowanie się płci, formowanie się rodziny, powstawanie nierówności i wyrażanie tożsamości grupowej, • produkcja domowa oraz „ludzkie ekonomie” mieszkańców domów, • autoarcheologia i wpływ współczesnego zamieszkiwania na nas samych |
Literatura: |
• Bourdieu, P. (1970). The Berber house or the world reversed. Social Science Information 9(2), 151-170. • Fogle, K.R., Nyman, J.A. and Beaudry, M.C. eds. (2015). Beyond the Walls: New Perspectives on the Archaeology of Historical Households. Gainesville: The University Press of Florida • Hodder, I. (2012). Entangled: An Archaeology of the Relationships between Humans and Things. Malden, MA, and Oxford: Wiley-Blackwell. • Jervis, B. (2019). Assemblage thought and archaeology. Routledge. • Jervis, B. (2022). Examining temporality and difference: An intensive approach to understanding medieval rural settlement. Journal of Archaeological Method Theory, 29 • Kent, S. ed., (1990). Domestic Architecture and the Use of Space. An Interdisciplinary Cross-Cultural Study, Cambridge • Müller, M. ed., (2013), Household Studies in Complex Societies. (Micro) Archaeological and Textual Approaches, Chicago: The University of Chicago Press • Wilk, R.R and Rathje, W.L. (1982). Household archaeology. American Behavioral Scientist 25: 617–639. • Wyżgoł, M., and Deptuła, A. (2023). Assembling a household in the Middle Nile Valley (Old Dongola, Sudan) in the 16th–17th centuries. Journal of Social Archaeology 23: 149–172. |
Efekty uczenia się: |
Po ukończeniu przedmiotu student: zna i rozumie: • podstawowe pojęcia stosowane w archeologii domostwa, • kluczowe metody badawcze stosowane w archeologii domostwa, • różne formy organizacji domostw, potrafi: • dobierać odpowiednie metody do rozwiązywania problemów badawczych związanych z archeologią domostwa, • dostrzegać i interpretować zależności między kulturą materialną a organizacją społeczności domowych, • interpretować ślady ludzkiej aktywności w kontekście archeologicznym oraz tworzyć na ich podstawie narracje o życiu dawnych społeczności. Postawy. Po ukończeniu przedmiotu student: • wykazuje zrozumienie dla różnorodnych postaci domostw występujących na świecie, • krytycznie ocenia interpretacje źródeł archeologicznych prezentowane w literaturze. |
Metody i kryteria oceniania: |
- ocena ciągła (bieżące przygotowanie do zajęć i aktywność) – 50% - prezentacja końcowa 50% |
Zajęcia w cyklu "Semestr letni 2024/25" (jeszcze nie rozpoczęty)
Okres: | 2025-02-17 - 2025-06-08 |
Przejdź do planu
PN WT ŚR KON
CZ PT |
Typ zajęć: |
Konwersatorium, 30 godzin, 12 miejsc
|
|
Koordynatorzy: | Maciej Wyżgoł | |
Prowadzący grup: | Maciej Wyżgoł | |
Lista studentów: | (nie masz dostępu) | |
Zaliczenie: |
Przedmiot -
Zaliczenie na ocenę
Konwersatorium - Zaliczenie na ocenę |
Właścicielem praw autorskich jest Uniwersytet Warszawski, Wydział Chemii.