American Literature I (Literatura amerykańska I)

obowiązkowe

Cykl wykładów obejmuje szczegółowo historię literatury amerykańskiej od początków angielskiego osadnictwa w Ameryce Północnej (1. poł. XVII w.) do r. 1865, poczynając od kultury i literatury purytanów w Nowej Anglii (poezja, kroniki, literatura, religijna) poprzez okres Wczesnej Republiki (Oświecenie, początki poezji, powstanie powieści amerykańskiej i jej podgatunki, początki dramatu), okres poprzedzający wojnę secesyjną (powstanie narodowej świadomości literackiej, estetyka i poezja romantyczna, początki czasopiśmiennictwa, powieść historyczna, „romans”, powieść „domowa”, transcendentalizm i pisarze Amerykańskiego Renesansu, rewolucja w języku poetyckim: W. Whitman, E. Dickinson, „opowieści niewolników”).

Cykl wykładów obejmuje szczegółowo historię literatury amerykańskiej od 1. poł. XVII w. do końca w. XIX w ścisłym powiązaniu z historią idei, teologią i filozofią. Na początku omówiona jest teologiczna podstawa światopoglądu purytanów, poezja XVII w., literatura religijna i kroniki, następnie problematyka Wielkiego Przebudzenia z uwzględnieniem twórczości J. Edwardsa, początki Oświecenia (B. Franklin), literatura polityczna okresu Rewolucji, poezja neoklasycystyczna, powieść i jej podgatunki (powieść sentymentalna, gotycka i awanturnicza), początki dramatu. Kolejny blok problemowy dotyczy znaczenia literackiego unitarianizmu, początków czasopiśmiennictwa literackiego w Bostonie i Nowym Jorku, pierwszych grup literackich oraz twórczości W. Irvinga i J. F. Coopera. Romantyzm omówiony jest w wariancie „czarnym” (R. H. Dana, Sr., E. A. Poe jako poeta, prozaik i teoretyk) oraz transcendentalistycznym (wczesny R. W. Emerson, Transcendental Club, rola M. Fuller, przyrodopisarstwo H. D. Thoreau). Krytyczną reakcję na transcendentalistyczny optymizm reprezentuje H. Melville. Charakterystyka poezji XIX w. obejmuje z kolei twórczość W. C. Bryanta, poezję „Braminów” oraz rewolucję poetycką W. Whitmana i E. Dickinson. Ponadto omówiona jest literatura afroamerykańska (P. Wheatley i “opowieści niewolników), a także literature popularna okresu 1820-1865.

Tematy poszczególnych zajęć

1. Historia osadnictwa w Nowej Anglii i teologiczne podstawy światopoglądu purytanów

2. Literatura kolonialna Nowej Anglii i typologia jako rozumienie historii

3. Wielkie Przebudzenie i Oświecenie (J. Edwards i B. Franklin i dwa modele autobiografii)

4. Poezja, powieść i dramat końca XVIII w.

5. Początki narodowej świadomości literackiej (unitarianizm w Bostonie, nieudane początki romantyzmu)

6. W. Irving i środowisko nowojorskie

7. E. A. Poe i „czarny romantyzm”

8. Powieść historyczna i koncepcja „romansu” (N. Hawthorne)

9. Literatura popularna (powieść „domowa” i awanturnicza)

10. R. W. Emerson jako główny ideolog transcendentalizmu w kontekście wpływów europejskich i ich przezwyciężenia

11. Inni transcendentaliści (M. Fuller, H. D. Thoreau) i znaczenie społeczne nurtu

12. Kariera literacka H. Melville’a

13. Poezja “Braminów” (H. W. Longfellow, J. R. Lowell, O. W. Holmes)

14. Rewolucja w poezji (W. Whitman, E. Dickinson)

15. Literatura afroamerykańska XVIII i XIX w.

Cambridge History of American Literature, red. S. Bercovitch, t. 1

Columbia History of American Literature, red. E. Elliott

A. Kopcewicz, M. Sienicka, Historia literatury amerykańskiej w zarysie, t. 1

F. O. Matthiessen, American Renaissance

E. Sundquist, To Wake the Nations

J. Edwards, Selections

B. Franklin, Autobiography

J. F. Cooper, The Last of the Mohicans

E. A. Poe, Selected Works

N. Hawthorne, The Scarlet Letter

R. W. Emerson, Nature, The American Scholar

H. D. Thoreau, Walden, Civil Disobedience

M. Fuller, Woman in the Nineteenth Century

H. Melville, Moby Dick

W. Whitman, Selected Poems

E. Dickinson, Selected Poems

Po ukończeniu tego kursu student:

1. WIEDZA

Student posiada pogłębioną wiedzę na temat historii literatury amerykańskiej od początków do końca w. XIX; dogłębnie rozumie dynamikę ewolucji literackiej w powiązaniu z ewolucją światopoglądową, teologią i filozofią okresu; zna najważniejsze rodzaje i gatunki literackie literatury amerykańskiej do r. 1865; w pełni rozumie proces kształtowania się odrębności literatury amerykańskiej w stosunku do Europy; zna twórczość najważniejszych autorów literatury omawianego okresu.

2. UMIEJĘTNOŚCI

Student potrafi wyjaśnić specyfikę literatury amerykańskiej w okresie kształtowania się świadomości narodowej; argumentować na rzecz jej odrębności o literatury brytyjskiej i innych literatur europejskich; wyszukiwać związki między literaturą a innymi dziedzinami kultury amerykańskiej, wyjaśniać zależności między różnymi dziedzinami kultury, posługiwać się pojęciami właściwymi dla kultury i literatury amerykańskiej omawianego okresu.

3. KOMPETENCJE SPOŁECZNE

Student rozumie znaczenie literatury dla świadomości narodowej USA do końca XIX w.;

jest otwarty na odrębność kulturową USA; potrafi zająć stanowisko w debacie na temat tożsamości amerykańskiej w długim okresie jej kształtowania się do końca XIX w.

final text including statements to complete and open questions; passing; 60%