Advanced topics in American Economies and Economics (Ekonomia i gospodarki amerykańskie - zagadnienia zaawansowane)

obowiązkowe

American Economies and Economics (Ekonomia i gospodarki amerykańskie) 4219-AW116
Economy of the United States (Gospodarka Stanów Zjednoczonych) 4219-AW033
The US Economy (Gospodarka USA) 4219-AW108

Zakłada się, że uczestnicy znają podstawowe pojęcia ekonomii i faktów dotyczących gospodarki amerykańskiej na poziomie wymaganym w kursie "The US Economy" 4219-AW033, 4219-AW108, 4219-AW116 lub "The History of the US Economy" 4219-AW030 oferowanych na studiach licencjackich w Ośrodku Studiów Amerykańskich UW, jako że będzie to punkt wyjściowy dla bieżącego kursu. Wcześniejsze ukończenie kursu “Introduction to Economics” 4219-SE019 w OSA UW lub dowolnego podstawowego kursu z Ekonomii na innych wydziałach/uczelniach może być pomocne, jednak nie jest wymagane. Wymagana jest robocza znajomość angielskiego, jako że nauczanie i literatura są w całości w tym języku.

w sali

Tematem kursu jest wolność gospodarcza w USA, Kanadzie, Meksyku i na świecie. Jest on spojrzeniem na gospodarkę przez pryzmat wolności gospodarczej i jej pięciu części składowych: rozmiarów rządu, instytucji prawa i pewności praw własności, dostępu do dobrego pieniądza, swobody wymiany z zagranicą oraz regulacji rynku kredytowego, rynku siły roboczej i działalności biznesowej (zakładania firm i ich prowadzenia).

Na początku wprowadzamy pojęcie wolności gospodarczej i badamy jej związki z wolnością polityczną oraz odnosimy się do pojęcia instytucji. Następnie przechodzimy do zagadnienia pomiaru wolności gospodarczej i konkretnie do tzw. Indeksu Wolności Gospodarczej (IWG). Na koniec wykorzystujemy IWG do scharakteryzowania poziomu wolności gospodarczej w USA na tle innych krajów, a także do porównania jej poziomu w poszczególnych stanach na tle stanów Meksyku i prowincji Kanady. Przeprowadzamy zarówno analizę przekrojową (statyczną), jak i analizę szeregów czasowych (dynamiczną).

[uwaga: tekst w nawiasach kwadratowych odnosi się do odpowiednich pozycji podanej dalej literatury przedmiotu (obowiązkowej i nadobowiązkowej)]

1. Kurs rozpoczyna teoretyczna dyskusja samego pojęcia wolności gospodarczej, jej aspektów, znaczenia oraz związków z innymi rodzajami wolności [Milton Friedman].

2. Przedyskutujemy pojęcie instytucji (gospodarczych) i polityki gospodarczej – także ich znaczenia w kontekście historycznym [Douglass North w: Walter Block; Acemoglu & Robinson]

3. Następnie zajmiemy się ideą zmierzenia poziomu wolności gospodarczej (dla gospodarek narodowych) [konferencje naukowe Instytutu Frasera – cf literatura nadobowiązkowa]

4. Powiemy, jak doszło do skonstruowania Indeksu Wolności Gospodarczej (IWG) Instytutu Frasera; omówimy jego strukturę – komponenty i subkomponenty [James Gwartney, Bob Lawson, Josh Hall]

5. Omówimy zachodzące w czasie zmiany w budowie IWG [James Gwartney, Bob Lawson, Walter Block]

6. Pokażemy faktyczne rezultaty mierzenia wolności gospodarczej (wartości IWG) dla USA, Kanady, Meksyku i innych wybranych krajów na przestrzeni ubiegłego półwiecza [Fraser Institute EFI Dataset oraz EFI Software]

7. Omówimy koncepcję tworzenia regionalnych i wewnątrzkrajowych IWG – ogólnie oraz w odniesieniu do USA, Kanady i Meksyku. Zbadamy i porównamy poziom wolności gospodarczej poszczególnych stanów USA i Meksyku oraz prowincji Kanady. [Economic Freedom of North America].

8. Przedyskutujemy użycie IWG jako surogatu liczbowej charakterystyki matrycy instytucjonalnej danego kraju [wykład]

9. Przeanalizujemy związki korelacyjne między wartościami IWG dla USA a wybranymi istotnymi zmiennymi społeczno-gospodarczymi [James Gwartney, Bob Lawson, Josh Hall]

Uczestnicy kursu będą mieli dostęp do surowych danych liczbowych udostępnianych w formie arkusza kalkulacyjnego przez Instytut Frasera. Alternatywnie, można posługiwać się dostępną on-line lub w wersji stand-alone aplikacją komputerową “Economic Freedom of the World” opracowaną przez Global Economic Software, Ltd. i udostępnianą bezpłatnie przez Instytut Frasera.

Numeryczne wartości IWG są obecnie dla obliczane corocznie dla (niemal) wszystkich krajów świata, a także oddzielnie – z większą precyzją - dla niektórych regionów (np. dla Ameryki Północnej). IWG składa się z liczbowych ocen kilku dużych obszarów (sfer) wolności gospodarczej (np. rozmiarów rządu czy swobody z jaką obywatele danego kraju mogą zawierać transakcje z resztą świata), które składają się z kolejnych elementów/kategorii (obecnie 42). Oceny dla wszystkich tych kategorii pochodzą z ogólnodostępnych źródeł statystycznych i innych. Dlatego wartości indeksu można uznać za obiektywne – nie są one pochodną subiektywnych ocen ekspertów „posiadających dobrą wiedze o danej gospodarce” – jak to ma miejsce w przypadku innych indeksów wolności gospodarczej (cf index liczony/publikowany przez Fundację Heritage i Wall Street Journal). Dlatego IWG jest najczęściej używany przez świat nauki. Jednym ze sposobów jego wykorzystania jest mierzenie korelacji między wolnością gospodarczą mierzoną IWG a innymi zmiennymi społeczno-gospodarczymi (jakimi tylko można zapragnąć!).

Od uczestników kursu wymagane będzie przygotowanie (indywidualnie lub w małych zespołach – zależnie od liczby uczestników) i zaprezentowanie w klasie małego projektu. Zazwyczaj jest to porównawcza analiza wolności gospodarczej w różnych krajach lub stanach i prowincjach zrobiona na podstawie dostępnych danych. Możliwe jest też przygotowanie opracowania teoretycznego. Projekty „numeryczne” zazwyczaj polegają na porównaniu (wybranych aspektów) wolności gospodarczej USA na tle innych krajów lub wybranych stanów na tle innych stanów USA, prowincji Kanady czy stanów Meksyku. Bardziej wyrafinowane podejście może polegać na zmierzeniu korelacji między IWG i innymi wybranymi zmiennymi. Opracowania “teoretyczne” mogą polegać na zbudowaniu własnego indeksu wolności gospodarczej, lepiej nadającego się do zmierzenia i porównywania wolności gospodarczej w specyficznych krajach, regionach, czy na poziomie lokalnym – wewnątrz krajów.

Pozycje obowiązkowe:

• Gwartney, J., Lawson, R. & Hall. J. (2015). Economic Freedom of the World. 2015 Annual Report. Vancouver: Fraser Institute.

- można darmowo pobrać z: http://www.freetheworld.com/release.html łącznie z pełnym zbiorem danych za rok 2015 w formacie Excel

• Stansel, D., Torra, J. & McMahon, F. (2014). Economic Freedom of North America 2014. Vancouver: Fraser Institute.

- można darmowo pobrać z: http://www.freetheworld.com/efna.html łącznie z pełnym zbiorem danych za rok 2015w formacie Excel

• Friedman, M. (1962). Capitalism and Freedom. Chicago: University of Chicago Press (jedynie Wstęp oraz rozdziały 1 i 2).

- powyższe pozycje będą dostępne dla studentów na żądanie na platformie e-learningowej

• North, D. (1988). Institutions, Economic Growth and Freedom. An Historical Introduction. In: Walker, M. (ed.) (1988). Freedom, Democracy and Economic Welfare. Vancouver: The Fraser Institute, p. 3-25. - copies will be made available to students on request via the e-learning platform

• Acemoglu, D. & Robinson, J. (2012). Why Nations Fail. The origins of Power, Prosperity and Poverty. London: Profile Books, p. 7-44. - copies will be made available to students on request via the e-learning platform

• Economic Freedom of the World Data System (Software + Database containing EF data and several hundreds of World Bank indicators) - to be downloaded free of charge from: http://efwdata.com/

Pozycje nadobowiązkowe:

• Block, W. (ed.). (1991). Economic Freedom: Toward a Theory of Measurement. Vancouver: The Fraser Institute, [wybrane fragmenty – wg ogłoszenia w czasie zajęć] – dostępne na: http://www.freetheworld.com/background.html

• Easton, S. & Walker, M. (eds.) (1992). Rating Global Economic Freedom. Vancouver: The Fraser Institute. [wybrane fragmenty – wg ogłoszenia w czasie zajęć] - dostępne na: http://www.freetheworld.com/background.html

• Walker, M. (ed.) (1988). Freedom, Democracy and Economic Welfare. Vancouver: The Fraser Institute. [wybrane fragmenty – wg ogłoszenia w czasie zajęć] - dostępne na: http://www.freetheworld.com/background.html

• Gwartney, J., Lawson, R. & Block, R. (1996). Economic Freedom of the World 1975 – 1995. Vancouver: The Fraser Institute [wybrane fragmenty – wg ogłoszenia w czasie zajęć] - dostępne na: http://oldfraser.lexi.net/publications/books/econ_free95/

• Brennan, J. (2014). Why not Capitalism? New York & London: Routledge. Dostępne w Czytelni OSA UW.

1. WIEDZA

Po ukończeniu tego kursu student powinien:

• Wykazywać pogłębione zrozumienie pojęcia wolności gospodarczej oraz związku między wolnością gospodarczą, wolnością jako taką i swobodami obywatelskimi.

• Widzieć, czym są instytucje gospodarcze i doceniać ich znaczenie w historycznym procesie rozwoju gospodarczego.

• Doceniać wagę pomiaru wielkości w analizie zjawisk ekonomicznych (i społecznych).

• Znać historię pomiaru wolności gospodarczej.

• Znać dokładną strukturę Indeksu Wolności Gospodarczej (Economic Freedom Index , EFI) stworzonego przez Instytut Frasera (stan bieżący i zachodzące w jego budowie zmiany)

• Znać dokładną strukturę Indeksu Wolności Gospodarczej Ameryki Północnej (obejmującego stany USA, stany Meksyku i prowincje Kanady) – w jego obu wersjach; wiedzieć, czym różni się od ogólnego EFI; umieć ściągnąć żądane wielkości indeksów z sieci, ocenić ich jakość, znaczenie i wartości w porównaniu z analogicznymi danymi EFI.

• Rozumieć zależności między (zmierzonym) poziomem wolności gospodarczej a innymi zmiennymi społeczno-gospodarczymi dla USA, Kanady, Meksyku i innych krajów.

2. UMIEJĘTNOŚĄCI

Po ukończeniu tego kursu student powinien:

• Umieć pobrać (z sieci www) żądane wartości indeksu EFI dla konkretnych krajów i lat, poddać je odpowiedniej obróbce (w arkuszu kalkulacyjnym), a następnie użyć ich do analizy porównawczej – w tym także do analizy procesów transformacji gospodarczej.

• Umieć ocenić zmiany w poziomie wolności gospodarczej w USA i innych wybranych krajach, a także identyfikować przyczyny i skutki tych zmian.

• Posiadać biegłość w posługiwaniu się dostarczonym softwarem (Economic Freedom Software) – w tym także używać szeregów czasowych kilkuset wskaźników gospodarczych i społecznych obliczanych przez Bank Światowy – zawartych w dostarczonym pakiecie oprogramowania.

3. KOMPETENCJE SPOŁECZNE

Po ukończeniu tego kursu student powinien:

• -- Bez względu na swoje własne poglądy ideologiczne – być w stanie obiektywnie ocenić wagę wolności gospodarczej dla postępu gospodarczego w dowolnym społeczeństwie, w tym także w polskim.

• Umieć pozostawać otwartym na poglądy innych dyskutantów, jeśli chodzi o ocenę roli wolności – a zwłaszcza wolności gospodarczej – w naszym życiu, niezależnie od uwarunkowań konkretnego kraju i /lub konkretnych czasów.

• Umieć współpracować w małym zespole w taki sposób, by rozwiązać problemy wynikające z różnic poglądów jego członków, w celu osiągnięcia wyznaczonego celu (konkretnego efektu będącego owocem współpracy w ramach grupy).

• Umieć współpracować z innymi członkami zespołu przy użyciu narzędzi nauczania/komunikowania się na odległość (platformy e-learningowej Moodle).

Ocena końcowa jest wypadkową trzech elementów (z wagami wskazanymi poniżej):

20% = ocean prac domowych, dyskusji/prezentacji zadanych lektur, etc.;

60% = ocena projektu i jego prezentacji w klasie;

20% = wynik testu/egzaminu końcowego (test pisemny; może zawierać pytania z odpowiedziami do wyboru, typu prawda-fałsz oraz krótkie pytania otwarte) – do przeprowadzenia w trakcie sesji egzaminacyjnej.

Próg zaliczenia zajęć wynosi 50%.

Poprawka (w poprawkowej sesji egzaminacyjnej) składa się wyłącznie z testu pisemnego (format jak wyżej) Test liczyć się będzie za 100% (oceny z projektu i innych prac wykonywanych w czasie zajęć nie będą brane pod uwagę).

nie ma