Przedmioty ogólnouniwersyteckie Wydziału Filozofii (grupa przedmiotów zdefiniowana przez Wydział Filozofii)

Semestr zimowy 2025/26

• Seminarium - 30 godzin

Is artificial intelligence racist? Can the problem of algorithmic discrimination be solved through measurable fairness metrics? Does AI infringe on the copyrights of other creators? Can a chatbot replace a friend? When would shutting down a machine be considered murder?

The aim of this course is to discuss selected ethical challenges associated with the rapid development of artificial intelligence. The discussions will cover both current, pressing social issues related to AI development and fundamental, long-debated philosophical questions in AI ethics.

Rok akademicki 2024/25

• Wykład monograficzny - 60 godzin

The main goal of the lecture is to provide a general overview of selected self-cultivation philosophies in ancient Greece and in Asia and to show that the conceptual framework of philosophy as a spiritual exercise and care of the self presented by Pierre Hadot and Michel Foucault can be successfully applied not only to Greek and Roman but also to some extent to Indian and Chinese traditions. We will consider the topic of self-cultivation from a comparative perspective thus showing that the very idea of philosophy is not exclusively a Western notion. Some concepts of Buddhist thought will be presented as well, both in its original Indian context as well as in its later developments in East Asia.

Semestr letni 2025/26

• Seminarium - 30 godzin

Celem seminarium jest przedstawienie filozoficznych założeń i historycznych form, w jakich pojawiło się powiązanie między życiem i polityką oraz zapoznanie studentów z podstawowymi tekstami z zakresu biopolityki i powiązanie ich z bioetyką. W trakcie zajęć zostaną między innymi omówione dwa modele biopolityki: pierwszy, związany ze starożytną koncepcją bios (życia) i politycznym sposobem jego kształtowania oraz drugi, który dotyczy życia jako przedmiotu nauk biologicznych i politycznego wykorzystania wyników tych nauk (np. darwinizm, teoria ras itp.). Przedmiotem zajęć staną się także współczesne filozoficzne wykładnie biopolityki, jakie możemy znaleźć w pismach Foucaulta, Agambena, Giddensa, Butler, które będą konfrontowane z bieżącymi problemami i studiami przypadków z życia społecznego w skali krajowej i międzynarodowej.

Rok akademicki 2024/25

• Seminarium - 60 godzin

Zajęcia opierać się będą na wspólnej lekturze książki „św. Idiota” Cezarego Wodzińskiego a następnie rekonstrukcji struktury poglądów autora ze szczególnym uwzględnieniem epistemologicznych środków i strategii wykorzystanych do uchwycenia doświadczenia religijnego.

Rok akademicki 2024/25

• Wykład monograficzny - 60 godzin

Celem zajęć jest wprowadzenie w podstawowe pojęcia, kierunki, metody i zagadnienia estetyki filozoficznej jako jednej z ważnych dziedzin filozofii. Wprawdzie estetyka jako systematyczna refleksja filozoficzna jest stosunkowo młoda, niemniej szeroko pojęta refleksja estetyczna towarzyszy filozofii od samych, presokratejskich początków. Z tej racji zagadnienia kluczowe dla współczesnej problematyki estetycznej oraz współczesnej kultury, zostaną opatrzone również historycznym tłem. W ten sposób zaprezentowane zostaną także etapy usamodzielniania się estetyki w obrębie najważniejszych filozoficznych paradygmatów. W trakcie zajęć zostanie podjęta problematyka sztuki, twórczości artystycznej, relacji między zmysłowością a uczuciowością, doświadczenia estetycznego, oraz omówione zostaną klasyczne pojęcia estetyczne, jak naśladowanie, reprezentacja, piękno, forma, tragizm czy wzniosłość, które ujęte zostaną w kontekście współczesności.

Semestr zimowy 2024/25

• Seminarium - 30 godzin

Ethical reflection on the relationship between man and non-human animals dates back to the beginnings of philosophy. For centuries, however, these considerations were located on its distant periphery. Today, animal ethics covers a whole spectrum of issues, and the term itself is understood broadly, going beyond the branch of ethics focused on the study of human-animal relations.

The primary goal of the course is to provide students with theoretical knowledge as well as conceptual and methodological tools necessary to understand and critically analyze issues in the field of animal ethics. The second goal is to develop analytical and argumentative skills necessary to solve ethical problems related to the relationship between man and non-human animals.

Rok akademicki 2024/25

• Seminarium - 60 godzin

Rok akademicki 2025/26

• Seminarium - 60 godzin

Celem zajęć jest zapoznanie studentów ze współczesnymi problemami, perspektywami teoretycznymi i badawczymi, stanowiskami aksjologicznymi i normatywnymi oraz metodami etyki badań naukowych, w tym etyki prowadzenia badań biomedycznych z udziałem ludzi oraz badań z udziałem zwierząt.

Semestr zimowy 2025/26

• Seminarium - 30 godzin

Refleksja etyczna nad relacją między człowiekiem a zwierzętami pozaludzkimi sięga początków filozofii, ale przez wieki rozważania te sytuowały się na jej odległych peryferiach. Dziś etyka zwierząt (animal ethics) obejmuje całe spektrum zagadnień, a sam termin rozumiany jest szeroko, wykraczając poza dział etyki skupiony na badaniu relacji człowiek−inne zwierzęta.

Podstawowym celem zajęć jest dostarczenie studentkom i studentom wiedzy teoretycznej oraz narzędzi pojęciowych i metodologicznych niezbędnych do rozumienia i krytycznego analizowania zagadnień z obszaru etyki zwierząt. Drugim celem jest rozwijanie zdolności analitycznych i argumentacyjnych niezbędnych do rozwiązywania problemów etycznych wiążących się z relacją między człowiekiem a zwierzętami pozaludzkimi.

Semestr letni 2024/25

• Seminarium - 30 godzin

Celem zajęć jest: (1) Dostarczenie uczestnikom wiedzy teoretycznej, aparatu pojęciowego oraz narzędzi metodologicznych przydatnych do zrozumienia i poddania krytycznej analizie zagadnień moralnych pojawiających się w praktyce opieki nad pacjentami terminalnie chorymi; (2) Wykształcenie umiejętności dokonywania analizy normatywnej, formułowania ocen oraz doboru argumentów na rzecz określonego sposobu postępowania w przypadku terminalnie chorych pacjentów; (3) Uwrażliwienie uczestników na potrzeby pacjentów znajdujących się w terminalnej fazie choroby; (4) Uzmysłowienie założeń, praktycznej realizacji oraz ograniczeń medycyny paliatywnej jako formy opieki sprawowanej nad umierającymi pacjentami.

Rok akademicki 2025/26

• Wykład monograficzny - 30 godzin

Najpierw podjęty zostanie temat relacji między filozofią a literaturą (zwłaszcza powieściową), a następnie różne sposoby interpretowania twórczości Dostojewskiego – zarówno klasyczne, jak i najbardziej współczesne kontynuacje czy odpowiedniki. Obszarem zaś głównym prezentacji będzie późna twórczość Fiodora Dostojewskiego (Biesy, Młodzik, Bracia Karamazow, Dziennik pisarza).

First, the topic of the relationship between philosophy and literature (especially the novel) will be discussed, followed by various ways of interpreting Dostoyevsky's work – both classical and the most contemporary continuations or equivalents. The main area of the presentation will be the late work of Fyodor Dostoyevsky (The Demons, The Young Man, The Brothers Karamazov, The Writer's Diary).

Semestr zimowy 2025/26

• Seminarium - 30 godzin

Seminarium ma na celu analizę dialogu międzyreligijnego i jego podstaw filozoficznych. W czasie zajęć będą referowane i dyskutowane eseje zawarte w „The Wiley-Blackwell Companion to Inter-Religious Dialogue” (pod red. Catherine Cornille, 2013). Omówimy zarówno podejście tematyczne (np. historia, warunki dialogu), jak i poszczególne przypadki spotkań dwustronnych (np. dialog chrześcijańsko-islamski, żydowsko-buddyjski).

Rok akademicki 2025/26

• Wykład monograficzny - 60 godzin

Najważniejsze zagadnienia składni (zasada kompozycjonalności, gramatyka kategorialna (Husserl, Frege, Geach, Montague), semantyki (m.in. znaczenie a odniesienie, nazwy i deskrypcje, klasyczne koncepcje znaczenia zdań, internalizm a eksternalizm, wyrażenia okazjonalne) i pragmatyki (czynności mowy, implikatury, presupozycje, minimalizm semantyczny a kontekstualizm).

Rok akademicki 2025/26

• Wykład monograficzny - 60 godzin

Wykład pomyślany jest jako systematyczne wprowadzenie w specyfikę filozoficznej refleksji nad kulturą. Punktem wyjścia będzie przekonanie, że kulturę można zrozumieć jedynie jako nierozerwalnie splecioną z człowiekiem i na odwrót – człowiek może być rozumiany i rozumieć siebie samego jedynie w horyzoncie uwikłania w kulturę, w jej aksjologiczne, symboliczne, wyobrażeniowe wymiary. Człowiek dany jest sobie jedynie poprzez kulturowo uwarunkowane sposoby przeżywania i doświadczania swojego bycia-w-świecie. Kluczową kategorią będzie dla nas kategoria doświadczenia kulturowego a wyróżnioną perspektywą badawczą antropologiczna filozofia kultury poszukująca właśnie związków między pojmowaniem człowieka i kultury. Szczególny akcent położony będzie na dynamiczny, polifoniczny, wielowymiarowy oraz oparty na fundamentalnych napięciach charakter kultury.

Rok akademicki 2025/26

• Wykład monograficzny - 60 godzin

Wykład poświęcony jest wprowadzeniu do podstawowych problemów filozofii nauki i obejmuje m.in. następujące zagadnienia: metodologiczne konteksty odkrycia, uzasadnienia i badania, teorie racjonalności naukowej a historia nauki, pojęcie nauki, problem indukcji, kryterium demarkacji, baza empiryczna nauki, język obserwacyjny a język teoretyczny, neopozytywizm, falsyfikacjonizm, teoria naukowych programów badawczych, teorie racjonalności naukowej L. Laudana, filozofia nauki T. S. Kuhna, spór realistów z antyrealistami, status bytów teoretycznych według W. V. O. Quine’a, empiryzm konstruktywny B. van Fraassena, twierdzenie o niezdeterminowaniu teorii przez dane, holizm, czynniki pragmatyczne a wartości poznawcze, fallibilizm, konwencjonalizm, paradoksy potwierdzania, nowa zagadka indukcji N. Goodmana, interpretacje prawdopodobieństwa (teoria matematyczna, interpretacja klasyczna, logiczna, subiektywistyczna i częstościowa), rola prawdopodobieństwa w nauce, modele wyjaśniania.

Rok akademicki 2025/26

• Wykład monograficzny - 60 godzin

Wykład z filozofii polityki prezentuje całość zagadnień składających się na tę subdyscyplinę filozofii: od teologii politycznej, poprzez główne zagadnienia filozofii polityki takie jak wolność, rozum teoretyczny, praktyczny, ustrój wspólnoty politycznej, własność – dominium, imperium, prawa człowieka, samostanowienie indywidualne i zbiorowe; filozoficzne stanowiska wobec historii (teoria wiecznego powrotu, linearny czas polityczny, postęp w polityce, kategoria rewolucji, konserwatyzm) do filozoficznych podstaw nauk politycznych (racja stanu, biopolityka).